فی گوو

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

فی گوو

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

دانلود مقاله صادرات و واردات

اختصاصی از فی گوو دانلود مقاله صادرات و واردات دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 بخش اول : صادرات
صادرات غیرنفتی همواره از مهمترین مسایل موردنظر دست اندکاران و سیاستگزاران اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی ایران بوده و توجه خاص در برنامه های اول و دوم و سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور را معطوف به خود داشته است. لذا ایجاد تسهیلات درزمینه های صادرات موجب تحرک در مکانیزم تجارت خارجی و نقش مؤثر در رشد تولید ناخالص ملی خواهد داشت. گمرک ایران ضمن توجه به این مهم و به روز رساندن تشریفات گمرکی کالاهای صادراتی اقدام به اتخاذ شیوه های مناسب برای تسریع و تسهیل در صدور کالا و اختصاص برخی گمرکات کشور به امر صادرات نموده است.
تعریف صادرات :
صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور،‌ که در این مجموعه منظور از صادرات خروج کالا از قلمرو گمرکی کشور موردنظر است.
صادرات کننده :
به هر شخص حقیقی و یا حقوقی که دارای کارت بازرگانی و یا مجوز وزارت بازرگانی بوده و اقدام به صدور کالا نماید صادرکننده اطلاق میشود.
صادرات از نظر خروج کالا از کشور :
صادرات از نظر خروج کالا از کشور به دو دسته تقسیم میشود :
1. صادرات قطعی
2. صادرات موقت
صادرات قطعی :
صادرات قطعی عبارتست از ارسال کالا به خارج از قلمرو گمرکی کشور به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارجی '1' ،‌صادرات قطعی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی '2' و عوارض و مالیات '3' معاف می باشد ولیکن مشمول هزینه های گمرکی است.
هزینه های گمرکی :
هزینه های گمرکی وجوهی است که میزان و شرایط آن با تصویب هیئت وزیران برای تخلیه و بارگیری ، انبارداری ، آزمایش و تعرفه بندی ، بدرقه کالا و خدمات فوق العاده تعیین میشود. کالای صادراتی از پرداخت هفتاد و پنج درصد هزینه بار بری و تخلیه و بارگیری '4' و انبارداری '5' معاف است. کالای کابوتاژی در گمرک مبدأ هزینه باربری را به مأخذ معین برای کالای صادراتی و در گمرک مقصد به مأخذ باربری کالای وارداتی خواهد پرداخت. ارائه گواهی پرداخت بهره مالکانه برای صدور محصولات فرعی جنگلی و مرتعی از سازمان جنگلها و مراتع کشور وزارت جهاد کشاورزی و ارائه گواهی پرداخت مابه التفاوت از سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وزارت بازرگانی برای اقلام صادراتی مشمول ضروری می باشد.

بیمه کالای صادراتی :
گمرک ایران مکلف است کالای موجود در گمرک و بین راهی ترانزیت داخلی اداری را از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن به صاحب آن یا نماینده او در مقابل خطرات ناشی از آتش سوزی،‌انفجار ، اشتعال بیمه کرده و حق بیمه متعلق را در موقع ترخیص از صاحبان کالا وصول کند . در صورتیکه کالای تحویل به گمرک در مقابل خطرات یاد شده به موجب بیمه نامه معتبر بیمه بوده و در موقع ورود کالا و تحویل به گمرک یک نسخه معتبر از بیمه نامه به گمرک مربوط تسلیم شده باشد تا زمانی که بیمه نامه مزبور دارای اعتبار بوده و مدت آن منقضی نشده باشد حق بیمه دریافت نخواهد شد. '6'تشریفات گمرکی صادرات کالایی که در گمرک توقف نداشته و قبض انبار برای آن صادر نشده و بصورت حمل یکسره ترخیص میشود. در صورت تقاضای ذینفع بدون اخذ بیمه نامه یا هزینه بیمه حمل بلامانع است. ارزش کالا برای دریافت حق بیمه در مورد صادرات ارزش فوب کالای صادراتی می باشد که با توجه به برابری ارز با ریال ملاک محاسبه و دریافت حق بیمه و پرداخت غرامت به صاحب کالا می باشد. حق بیمه کالاهای صادراتی برای هر ماه 55% در هزار ارزش کالا می باشد. بیمه صادرات اختیاری است و صادرکننده می تواند کالای صادراتی خود را نزد هر شرکت بیمه که مایل باشد بیمه نماید. '7'
تشریفات صادراتی قطعی :
برای صدور کالا از کشور قبل از هر چیز تهیه مدارک و اخذ مجوزهایی لازم است. صادرکننده کالا باید با در دست داشتن این اسناد و مدارک به گمرک محل صدور کالا مراجعه نماید. اسنادی که برای مراجعه به گمرک لازم است :
1. کارت بازرگانی صادرکننده
2. مجوز صدور (حسب مورد)چ
3. صورت عدلبندی
4. گواهی بهداشت (حسب مورد درخواست خریداران)
5. گواهی قرنطینه دامی و نباتی (حسب مورد درخواست خریداران)
6. گواهی استاندارد (حسب مورد)
7. معرفینامه یا وکالتنامه اظهارکننده کالا به گمرک
تبصره – رعایت تبصره یک ماده 14 قانون امور گمرکی مبنی بر گواهی مقام صلاحیتدار (دفتر اسناد رسمی) درخصوص امضاء واگذارنده قبوض انبار و اسناد حمل هنگامی که کالای صادراتی در گمرک واگذار میشود ضروری بوده و ضمیمه اظهارنامه می گردد.
صادرکننده کالا پس از تهیه مدارک لازم، می بایست کالا را به گمرک محل صدور حمل و پس از صدور قبض انبار، اظهارنامه صادراتی را در چهارنسخه تنظیم و تسلیم گمرک نماید که یک نسخه آن به منزله پروانه صادرات محسوب می گردد. در مواردی با تقاضای صاحب کالا و موافقت گمرک، عملیات ارزیابی و انجام تشریفات گمرکی کالای صادراتی را می توان در خارج از اماکن گمرکی انجام داد.
تبصره 1 – صدور قبض انبار برای کالای حمل یکسره صادراتی که با وسیله نقلیه وارد اماکن گمرکی شده و همان روز قبل از پایان وقت اداری تشریفات گمرکی آن به اتمام رسیده و از گمرک خارج میشوند ضرورت نداشته و در این رابطه تأیید مقدار و تعداد کالا توسط ارزیاب مربوطه کافی می باشد. در صورتیکه کالا بیش از یک روز در گمرک بماند صدرو قبض انبار ضروری است.
تبصره 2 – درخصوص صادرات میوه و تره بار چنانچه وزن کالا با وزن اظهاری تا 10% اختلاف داشته باشد پذیرش وزن اظهاری بالامانع است.
تبصره 3 – در مورد صادرکنندگان خوشنام که نام آنها از طریق اتحادیه صادرکنندگان کتبأ معرفی شده است به استثناء صادرات کالای نساجی از قبیل پوشاک، فرآورده های چرمی ، کف پوش ، پارچه و ... مرحله رؤیت کالا حذف می گردد.
بدیهی است در صورت لزوم به طور اتفاقی از بعضی از آنها رؤیت به عمل خواهد آمد.
تبصره 4 – به منظور تسریع در انجام تشریفات ترخیص کالاهای صادراتی نیازی به کنترل اظهارنامه ها در واحدهای درب خروج و اطالعات انبارها ملاحظه نمیشود و مراجعه صادرکنندگان به واحدهای مورد اشاره از مراحل تشریفات صدور حذف میشود.

تنظیم اظهارنامه کالای صادراتی :
اظهارنامه کالای صادراتی متضمن اطلاعاتی به شرح ذیل است :
1. مشخصات صادرکننده کالا
2. مشخصات اظهارکننده کالا
3. مشخصات خریدار
4. کشور محل صدور
5. کشور مبدأ
6. شرایط معامله
7. مشخصات وسیله حمل و مبدأ بارگیری
8. مشخصات کالا از نظر نوع، تعرفه ، وزن ، تعداد یامقدار و ارزش صادراتی
9. مشخصات محموله (بسته ها ، نوع بسته ،‌مقدار، علامت ، وزن با ظرف)
10. ریز اقلام هزینه های گمرک
11. نام گمرک محل تسلیم اظهارنامه و شماره و مشخصات ثبت اظهرانامه در دفتر گمرک
12. محل برای مهر و امضاء‌و تأیید گمرک و مقامات گمرک
پس از تکمیل اظهارنامه، اظهارنامه و مدارک ضمیمه آن به قسمت احراز هویت گمرک تسلیم می گردد.
تبصره – صادرکنندگانی که تحت پوشش بیمه ای صندوق ضمانت صادرات ایران قرار دارند جهت وصول خود به هنگام عدم پرداخت وجه کالا از سوی خریدار خارجی نیاز به درج مشخصات کامل خریدار یا نام ترخیص کننده کالا در گمرک کشور ورودی دارند.
احراز هویت :
دایره احراز هویت به موارد ذیل رسیدگی می نماید :
1. صحت اسناد و مدارک تسلیمی
2. صحت مندرجات از لحاظ نوع و تعرفه کالا و ارزش اظهار شده با اسناد
3. صلاحیت صادر کننده
دفتر ژورنال :
بعد از رسیدگی دایره احراز هویت ، صادرکننده کالا می بایستی وجوه متعلقه (هزینه های گمرکی) را پس از واریز به بانک واخذ قبض مربوطه به قسمت ژورنال ارائه نماید.
ارزیابی :‌
بعد از واریز وجوه متعلقه ، اظهارنامه به دایره ارزیابی ارسال و بعد از تعیین ارزیاب کالا مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از بازدید محتویات بسته ها و تطبیق آن از لحاظ نوع ، تعداد، ارزش و سایر اطلاعات موردنیاز چنانچه ایرادی مشاهده نشود، اظهارنامه امضاء ومهر شده و نسخه ای از اظهارنامه بعنوان پروانه صادراتی به صاحب کالا تحویل میشود تا نسبت به صدور کالا اقدام نماید.
1. رعایت بند 8 ماده 101 ا.ق.ا.گ در خصوص لاک و مهر اظهارنامه های صادراتی و رعایت ماده 109 آیین نامه آ.ق.ا.گ در مورد الصاق نمونه های کالا و کاتالوگ به اظهارنامه ها خصوصأ اظهارنامه های مربوط به کالاهای ورود موقت و صادرات از محل ورود موقت موضوع ماده 12 قانون م.ص.و و متقاضیان استرداد موضوع ماده 14 قانون م.ص.و ضروری است.
2. رعایت مفاد مادتین 107 و 108 آیین نامه آ.ق.ا.گ درخصوص ارزیابی دقیق، ظهرنویسی اظهارنامه و ثبت مشخصات کامل کالای ارزیابی شده و ارزیابان از درج عبارت کلی (مطابق لیست عدل بندی مخصوصأ در مورد اظهارنامه های فرش9 ضروری می باشد.
3. رعایت مفاد ماده 118 آیین نامه ا.ق.ا.گ مبنی بر حفظ و نگهداری اظهارنامه پس از تسلیم آن به گمرک
4. توجه به ارزش اظهار شده در مقایسه با ارزشهای ابلاغی گمرک ایران و دقت در صحت وزن محموله
5. هنگام قبول اظهارنامه صادراتی، نوع صادرات شامل
الف – صادرات عام
ب – مورد استفاده جهت تسویه موقت موضوع ماده 12 ق.م.ص و با قید شماره پروانه ورود موقت
ج – مورد استفاده جهت استرداد حقوق گمرکی و سود بازرگانی موضوع ماده 14 ق.م.ص و با قید شماره پروانه ورودی در خانه 44 اظهارنامه درج گردد.
پیمان نامه ارزی:
فرمی است که صادرکننده هنگام صدور کالا از کشور جهت تعهد فروش ارز حاصل از صادرات به بانکهای مجاز با اطلاع گمرک به بانک تسلیم می کند. از تاریخ 1/1/81 به موجب مصوبه شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی صادرات کلیه کالاها و خدمات از سپردن هرگونه پیمان و تعهدنامه ارزی معاف می باشند.
1. ثبت آمار صادرات غیرنفتی کشور براساس اظهارنامه صادرکنندگان و ارزشیابی و تأیید گمرک وفق قانون امور گمرکی صورت می پذیرد.
2. صادرکنندگانی می توانند از جوایز و تشویقهای مقرر در امر صادرات استفاده کنند که ارز حاصل از صادرات خود را به شبکه بانکی کشور واریز نموده و یا از محل صادرات نسبت به واردات کالا طبق مقررات اقدام نموده باشند.
3. کلیه صادرکنندگان رأسأ و مستقیمأ مجاز به واردات تمامی کالاهای مجاز به میزان ارز حاصل از صادرات برابر پروانه صادراتی می باشند.
حذف برخی تشریفات گمرکی:
گمرکات مرزی ملزم می باشند که در خصوص کالاهای صادرات غیرنفتی که در گمرکات داخل پروانه می گیرند و به مرزهای خارجی هدایت میشوند، از بازبینی مجدد محتویات محموله های صادراتی در مرزهای خروجی خودداری کنند و فقط در مواردی که سوء ظن قوی یا گزارش تخلف در محموله در میان باشد نسبت به بازبینی محتویات محموله برابر مقررات اقدام نمایند. در این زمینه و با عنایت به ضرورت رعایت اصل برائت، مأمور بدرقه از کالاهای صادراتی نیز – که در گمرکات داخلی پروانه میشوند – حذف شده است.
مراحل صادرات در گمرک :
1. معرفی کالا به گمرک
2. تسلیم اظهارنامه و اسناد لازم
3. ارزیابی کالا
4. صدور سند ترخیص
5. خروج کالا از کشور
در جهت تسهیل امر صادرات :
- ارزیابی کالاهای صادراتی گاهی در محل کارخانه و یا در انبار واحد تولید کننده کالا بنا به درخواست ذینفع انجام می پذیرد.
- صدور سند ترخیص کالا با توجه به تفکیک سرویس ارزیابی صادرات از واردات در کمترین زمان ممکن انجام میگیرد.
- خروج کالا از کشور بدون بازبینی و کنترل مجدد و با اعتماد به صادرکننده انجام می پذیرد .
- کالاهای سریع الفساد از قبیل میوه و تره بار (و در صورت لزوم سایر کالاها حسب مورد ) بدون تخلیه در انبار و بصورت حمل یکسره و یا بر روی وسیله حمل ارزیابی و صادر میشوند.
از پیامدهای مثبت اختصاصی شدن برخی گمرکات به صادرات کالاهای غیرنفتی می توان وجود کارشناسان و مأموران مجرب در این گمرکات را نام برد که به دلیل داشتن تخصص لازم و کافی ، کارهای گمرکی را با سهولت بیشتری انجام میدهند. همچنین در کلیه گمرکات کشور،‌انجام امور صادرات کالاهای غیرنفتی به هر صورت بر سایر امور اولویت خواهد داشت ونیز سرویس ارزیابی مخصوص صادرات ایجاد گردیده است.
گمرکات تخصصی ویژه صادرات کالاهای خاص :
1. پوست و سالامبور : گمرک جنوب تهران
2. فرش دستبافت : گمرکات غرب تهران ، شیراز، مشهد ، تبریز، زاهدان، کرمانشاه، اصفهان ، ارومیه ، بوشهر ، همدان ،کرمان ، مهرآباد ، بندرعباس ، جنوب تهران ، سهلان
3. زعفران : گمرکات مشهد ، یزد، نمایشگاهها، غرب تهران ، مهرآباد و شیراز
4. پسته : گمرکات کرمان، رفسنجان ، غرب تهران ،سهلان ، جنوب تهران ، شیراز، بندرعباس ، سیرجان ،مشهد ، تبریز اصفهان
نکات مهم :
1. صادرکننده ملزم به ارائه گواهی مبدأ به گمرک نمی باشد.
2. حذف ارزیابی کالاهای صادرکنندگان خوشنام با تأیید اتحادیه مربوطه مگر درموارد مشکوک
3. آزمایش کالاهای صادراتی بعد از صدور کالا در گمرکاتیکه که فاقد آزمایشگاه هستند.
4. صدور کالاهای دارای علامت استاندارد تحت ضوابطی بدون نیاز به ارائه گواهی استاندارد.
5. ارزیابی کالای صادراتی در صورتیکه صاحب کالا کتبأ تقاضا نماید می تواند در خارج از محوطه گمرکی در محل انبارهای ملکی یا استیجاری یا عمومی رسمی صاحب کالا صورت پذیرد . صادرات کالا از محل ورود موقت به دلیل نیاز به مطابقت کالای صادره با وارده از شمول این بند خارج می باشد.
6. گمرکات صادراتی در موقع بارگیری کالاهای صادراتی نسخه ای از سند حمل (بارنامه یا راهنمامه CMR) صادره توسط حامل را اخذ و به اظهارنامه خروجی الصاق و لاک و مهر کرده و نگهداری نمایند.
7. در متن اظهارنامه های صادراتی ارزش کالا به دو صورت عددی و حروفی درج و پرفراژ بر روی پروانه های صادراتی خواهد شد.

صادرات موقت :
کالاهاییکه برای انجام منظوری، موقتی به خارج از کشور ارسال و پس از انجام منظور مورد نظر اعاده میشود، صادرات موقت نامیده میشود.
بخش اول : کالاهای ایرانی که به منظور تعمیر یا تکمیل یا برای شرکت در نمایشگاهها به خارج از کشور ارسال و پس از انجام منظور اعاده میشوند. از کالای مشمول این بخش ، خروج هر نوع کالای مجاز (تولید داخل یا وارداتی ) بصورت موقت نیاز به اخذ تعهدنامه ارزی نمی باشد و می توان با رعایت مقررات مربوطه و با تنظیم اظهارنامه و اجازه خرج برای تعمیر یا شرکت در نمایشگاه اقدام به صدور کالا نمود. در صورتیکه کالای مورد نظر برای مصرف داخلی وارد کشور شده باشد لازمست مجوز صدور قبلأ از وزارت بازرگانی اخذ شود. هرگاه کالا از انواع ممنوع الصدور یا غیرمجاز باشد پس از کسب اجازه از گمرک ایران در دو مورد اقدام به صدور موقت کالا نمود. در مورد کالای صادراتی موقت ماشین آلات و ابزار فنی که به منظور تعمیر یا تکمیل به خارج از کشور به گمرک ارائه می گردد موافقت وزارت صنایع و معادن درخصوص عدم امکان تعمیر یا تکمیل درداخل کشور نیاز نمی باشد. صاحبان کالا باید اظهارنامه را در دو نسخه تنظیم و تسلیم گمرک نموده و سپس کالا مورد ارزیابی قرار می گیرد و اخذ سپرده نیز ضرورتی ندارد. بعد از خاتمه ارزیابی به بسته ها و محتویات آنها پلمپ گمرک الصاق و پروانه صادرات موقت صادر و در متن پروانه مدتی را که (حداکثر 6 ماه ) بعد از انقضای آن کالا به کشور عودت داده شود قید وسپس در اختیار صاحب کالا جهت صدور قرار می گیرد.
تمدید پروانه صادرات موقت :
اگر منظور صاحب کالا از صادرات موقت در مدت اعتبار انجام نشود می تواند از گمرک صادرکننده پروانه تقاضای تمدید کند . گمرک صادرکننده پروانه به مدت سه ماه و مازاد بر آن تمدید مهلت با موافقت دفتر صادرات گمرک ایران می باشد.

بخش دوم : وسایط نقلیه
وسایط نقلیه از نوع لکوموتیو ،‌واگن، هواپیما و حتی کشتی متعلق به کشور ایران که به طور منظم درخطوط بین ایران و کشورهای خارجی در حرکت هستند مشمول عنوان صادرات موقت می باشند. این وسایل از انجام تشریفات تسلیم اظهارنامه صدورموقت و تودیع پیمان ارزی و سپرده گذاری معاف و صرفأ به تسلیم اظهارنامه اجمالی یا ارائه و تسلیم یک نسخه مانیفست در هر مسافرت اکتفا میشود. درخصوص وسایط نقلیه و حتی چهارپایان و وسایل غیرموتور به طور کلی و نیز وسایط نقلیه شخصی می بایست اظهارنامه موقت و پروانه خروج موقت صادر شود. پروانه صدور موقت وسایط نقلیه موتوری و غیرموتوری به مدت یکسال اعتبار داشته و پروانه صدور موقت وسایل نقلیه شخصی سه ماه اعتبار دارد. و در فاصله این مدت وسیله نقلیه مذکور می توان به دفعات رفت و آمد نماید که در این مدت مراتب ورود و خروج در گمرک مرزی با قید تاریخ خروج و ورود پشت پروانه ثبت میشود. صدور پروانه خروج موقت وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری مذکور موکول به ارائه سند مالکیت و پروانه شناسایی صادره از نیروی انتظامی است. کلیه اسناد و مدارک قانونی وسیله نقلیه در پرونده ای که در مورد بنام مالک اتومبیل و به منظور خروج موقت تنظیم می گردد تا عودت وسیله نقلیه نزد گمرک نگهداری میشود. وکالتنامه های دستی و قولنامه ها و اسناد انتقال غیررسمی فاقد اعتبار قانونی بوده و مورد پذیرش گمرک نمی باشد.
بخش سوم : ماشین آلات و تجهیزات:
کلیه مؤسسات و شرکت ها می توانند اقدام به صادرات خدمات فنی ومهندسی و اجرایی نمایند و می بایست حسب مورد تشخیص صلاحیت توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی شوند. و مؤسسات فاقد رتبه بندی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، توسط کمیته موضوع ماده 18 آیین نامه مقررات حمایتی دولت برای صادرات خدمات فنی و مهندسی خواهد بود. موسسات و شرکتهای صادرکننده خدمات مجازند ماشین آلات و تجهیزات موردنیاز فعالیت خود را با ارائه قرارداد از مرزهای مجاز کشور طبق رویه صادرات موقت خارج کنند. گمرک موظف است برای خروج ماشین الات وتجهیزاتی که صادرات قطعی آنها از کشور به هر شکل مجاز و یا مجاز مشروط می باشد (چنانچه برای اقلام مجاز مشروط مجوز لازم اخذ شده باشد) هیچگونه سپرده یا تضمینی مطالبه نکند. خروج موقت ماشین آلات و تجهیزاتی که صادرات قطعی آنها غیرمجاز می باشد و در مواردی که مجوزهای لازم برای اقلام مجاز مشروط اخذ نشده باشد ، منوط به اخذ سفته توسط گمرک، معادل ارزش صادراتی اقلام مذکور می باشد. کمیته ماده 18 آیین نامه مذکور متشکل از نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارایی ، سازمان برنامه و بودجه و دستگاه اجرایی ذیربط و عنداللزوم تشکل صنفی – تخصصی مربوط در خصوص موارد زیر اتخاذ تصمیم می نماید:‌
الف – تشخیص صلاحیت مؤسسات و شرکتهای فاقد رتبه بندی
ب – تعیین نوع و میزان قابل خروج مصالح، تجهیزات و ماشین الاتی که صادراتشان (دایمی یا موقت ) نیاز به مجوز دارد و با مشکل صدور مجوز از طرف دستگاههای اجرایی ذیربط روبرو شده اند.
پ – تعیین میزان ارزی قابل بازگشت هر قرارداد و همچنین نحوه بازگشت ارز حاصل از صدور کالاهایی که در چارچوب قرارداد به صورت قطعی از کشور خارج شده اند.
ت – تعیین نوع و میزان مصالح،‌ تجهیزات و ماشین آلاتی که به منظور ایجاد پایگاه یا شعبه، توسط مؤسسات و شرکتهای آیین نامه بصورت قطعی،‌قابل خروج از کشور می باشند.
امور مربوط به صادرات خدمات فنی ومهندسی در چارچوب آیین نامه اجرایی ماده 117 قانون برنامه سوم توسط وزارت بازرگانی (مرکز توسعه صادرات ایران) پیگیری و انجام میشود. (بابت ماشین آلات و تجهیزات و ابزار موردنیاز)
بخش چهارم:
دامهایی که برای تعلیف به طور موقت از کشور خارج میشوند مشمول عنوان صادرات موقت بوده و در ورود از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشند . نتایج دامهای مذکور که در مدت تعلیف بوجود آمده اند نیز در بازگشت از پرداخت وجوه مزبور معاف است. تشریفات خروج و معاودت این دامها تابع مقررات آیین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیئت وزیران می باشد.
کارت بازرگانی :
مبادرت به امر صادرات بصورت تجاری مستلزم داشتن کارت بازرگانی است که توسط اتاق بازرگانی و صنایع ومعادن صادر و به تأیید وزارت بازرگانی می رسد.'8' کارت بازرگانی سندی است که به موجب آن می توان اقدام به صادرات و واردات کالا نمود و بنام متقاضیان اعم از اشخاصی حقیقی (ایرانی و غیرایرانی) ، اشخاص حقوقی صادرمی گردد. صادرکنندگان کالا و خدمات دارای کارت بازرگانی باشند یا نباشند در طول اجرای برنامه سوم توسعه (بند ب ماده 113) مشمول پرداخت عوارض و مالیات علی الحساب نخواهند بود. کلیه شرکتهای تعاونی کارت بازرگانی خود را صرفأ از اتاقهای تعاون جمهوری اسلامی ایران دریافت می نمایند. '9'
موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی :
1. شرکت تعاونی مرزنشینان برای ورود کالاهای موردنیاز خانوارهای مرزنشین طبق فهرست مربوط و به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده و صدور کالا در ازای کالاهای وارداتی
2. ملوانان ایرانی شاغل در شناورهایی که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند، برای ورود کالاهای موردنیاز خانواده خود به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده
3. پیله وران برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استانهای همجوار در صورت اخذ کارت پیله وری و مجوز ورود ازاداره بازرگانی شهر یا استان مربوط
4. کارگران ایران شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی طبق فهرست مربوط به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده
5. کالاهایی که ورود و صدور آنها به تشخیص گمرک برای فروش می باشند.
ملاک تجاری بودن کالا :
کالاهایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش، وارد یا صادر می گردند، اعم از اینکه به همان شکل یا پس از انجام عملیات (تولیدی، تفکیک و بسته بندی) به فروش برسند تجاری تلقی خواهند شد.
الف – نمونه های تجاری و تولیدی و نمونه برای بررسی و آزمایش در حدی که می تواند نمونه تلقی شود به تشخیص گمرک ایران .
ب – ماشین آلات ، تجهیزات ، اجزاء و قطعات مربوط مورد نیاز واحدهای تولیدی فاقد کارت بازرگانی که در مواقع لزوم در حد نیاز خود با تشخیص وزارت بازرگانی رأسأ وارد می نمایند.
پ – عملیات ورود و صدور کالا توسط دستگاههای اجرایی دارای ردیف بودجه منطبق با وظایف و در جهت نیل به اهداف آن دستگاه با اطلاع وزارت بازرگانی که برای تأمین نیاز و نیل به اهداف عمومی آن دستگاه انجام میشود. در موارد خاص که وزارت بازرگانی تشخیص میدهد ورود کالا برای عملیات تجاری است ضمن توقف جریان ، مراتب را به هیئت دولت گزارش می نماید.
ت – صدور کالا توسط صادرکنندگان مبتدی برای یک دوره حداکثر 6 ماهه در آغاز کار با مجوز وزارت بازرگانی
ث – وسایل و ملزومات مورد نیاز واحدهای تحقیقاتی ، علمی , پزشکی ، آموزشی،‌ آزمایشگاهی، کاتالوگ ، بروشور، کتابچه حاوی مشخصات فنی و تجاری کالا، نقشه های فنی و نمونه های فاقد بهای ذاتی، کالاهای مورد نیاز پیمانکاران ومشاوران با تشخیص وزارت بازرگانی .

تقسیم بندی کالاهای صادراتی :‌
کالاهای صادراتی و وارداتی به سه گروه تقسیم میشوند‌:
1. کالای مجاز – کالایی است که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
2. کالای مشروط – کالایی است که صدور یا ورود آن با کسب مجوز امکان پذیر است.
3. کالای ممنوع – کالایی است که صدور یا ورود آن به موجب شروع مقدس اسلام (به اعتبار خرید و فروش یا مصرف ) و با به موجب قانون ممنوع گردد.
به موجب بخشنامه شماره 7904208 مورخ 17/3/79 اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی،‌صادرات کلیه اقلام (تولید داخلی) به استثناء اقلام یارانه ای - اقلام دامی یا نباتی که جنبه ذخایر ژنتیک یا محافظت محیط زیست دارند – اشیاء عتیقه و میراث فرهنیگ – پنبه ،‌پوست خام ، سالامبور ، وت بلو،‌ کرک خام بزی، فرآورده های نفتی ، الکیل بنزن و محصولات پتروشیمی – شمش مس، شمش آلیاژهای مس ، کاتد و آند مس، شمش فولاد و شمش آلومینیوم ، قراضه و ضایعات فلزی ، جوبه هر شکل ،‌دانه های روغنی، خوراک طیور،‌ پوکه آمپول و سرنگ .دولت می توان بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمانی با رعایت قوانین مربوطه صدور بعضی ازکالاها را ممنوع نماید.
فهرست کالاهای ممنوع الصدور :‌
1. به موجب بند 1 مصوبه قانون شورای انقلاب مصوب 22/10/58 صدور هرگونه اشیاء عتیقه و هنری از کشور ممنوع است . این ممنوعیت شامل تابلو و آثار هنرهای تجسمی معاصر (مربوط به پنجاه سال اخیر) نمیشود.
2. صدور هیزم وذغال چوب ممنوع است. '10'
3. صدور انواع قالی و قالیچه که با الیاف مصنوعی یا مخلوطی از استاندارد و آنهایی که تار و پودشان از الیاف مصنوعی باشد ممنوع است.
نحوه صدور کتب، نشریات، فیلم، نوار ،‌تابلو نقاشی و سایر آثار فرهنگی هنری: '11'
صدور و کتب و نشریات ، فیلم و نوار که نشر و پخش آنها در کشور ممنوع نیست مجاز است. صدورتابلو نقاشی و سایر اثار فرهنگی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجاز می باشد. خروج اقلام فرهنگی زیر تا سقف یک تن، نیاز به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد :
1. کتاب به زبان فارسی و غیرفارسی
2. پوستر
3. بروشور
4. کارت ویزیت
5. جزوه های درسی
6. تقویم دیواری و جیبی
7. کارت پستل
8. لیبل
9. متون تبلیغاتی فرهنگی
خروج آثار صوتی و تصویری و رایانه ای ، شامل نوار کاست ،‌نوار DVD، CD، VHS و نیز آثار مکتوب ،‌شامل کتاب و مطبوعات بصورت همراه مسافر بدون اظهارنظروزارت پست و تلگراف و تلفن و با رعایت سایر مقررات از مرزهای کشور به خارج، بلامانع است. خروج آثار صوتی به خارج از کشور از طریق پست نیاز به مجوز وزارت پست و تلگراف و تلفن ندارد.
خروج کالا برای شرکت در نمایشگاه خارجی :
برگزاری نمایشگاه به نام جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و همچنین برگزاری نمایشگاه بین المللی در داخل کشور به منظور معرفی و عرضه محصولات و فرآورده های ایرانی و خارجی منوط به کسب مجوز از وزارت بازرگانی و برگزاری نمایشگاه نظامی منوط به کسب مجوز از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. کالاهایی که با مجوز وزارت بازرگانی به میزان متعارف به منظور عرضه در نمایشگاههای خارجی ، به خارج از کشور ارسال می گردد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور و بدون سپرده پیمان ارزی با رعایت سایر مقررات ،‌قابل خروج از کشور می باشند. '12'
ارسال نمونه کالا :‌
ارسال کالا اعم از ساخت داخل یا خارج بعنوان نمونه تجاری، یا برای آزمایش ، تجزیه یا تعمیر در صورتیکه حجم تجاری نداشته و از انواع ممنوع الصدور شرعی یا قانونی نبوده و از نوع عتیقه نیز نباشد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور بلامانع است و مازاد بر آن با کسب مجوزهای لازم و رعایت مقررات مربوط میسر خواهد بود. در صورتیکه خروج کالا از این طریق در رابطه با کالاهایی درمجموع بصورت یک جریان تجاری درآید وزارت بازرگانی می تواند فهرست آن کالاها را برای جلوگیری از خروج آنها به گمرکات اعلام نماید. '13'
صدور کالا از طریق پست :
ارسال کالا از طریق پست با جنبه غیرتجاری به استثنای کالاهایی که شرعأ یا قانونأ ممنوع الصدور هستند بدون مطالبه کارت بازرگانی ومجوز صدور به هر میزان از لحاظ قیمت با رعایت سایر مقررات مجاز است. چنانچه خروج برخی کالاها از این طریق بصورت یک جریان تجاری درآید وزارت بازرگانی می تواند فهرست کالاهای مذکور را برای جلوگیری از خروج آنها به گمرک اعلام نماید.
تبصره- سقف میزان کالای خارجی قابل ارسال از طریق پست حداکثر 80 دلار برای هر نفر خواهد بود. '14'
مقررات مربوط به محمولات ومراسلات پست بین المللی :
مرسولات پستی به کلیه اشیاء اطلاق میشود که بر طبق قوانین پستی داخل یا بین المللی توسط پست قبول،‌مبادله و توزیع میشود. '15'
مرسولات پستی دو نوع است : مراسلات وامانات
مراسلات پستی عبارت است از نامه ، کارت پستی مطبوعات، بسته های کوچک، نمونه های تجارتی،‌ فنوپست نوار و صفحه پرشده و همانند و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان
امانات پستی عبارتست از کلیه بسته های پستی به استثنای نامه و کارت پستی که از لحاظ وزن بسته بندی و کرایه پستی تابع شرایط خاصی بوده و معمولأ مخصوص بسته هایی با وزن تا 20 کیلوگرم به طریق زمینی و با وزن تا 10 کیلوگرم به طریق هوایی می باشد.
نظارت و بررسی گمرکی مراسلات ارسالی به خارج از کشور :‌
کلیه مراسلات ارسالی به خارج از مشمول بررسیهای گمرکی هستند باید فرمهای مربوطه برای امانات که توسط فرستندگان تکمیل میشود ،همراه باشد. فرمهای یاد شده که اظهارنامه های گمرکی مرسولات پستی تلقی و بررسی گمرکی براساس آن انجام میشود توسط ادارات پست در اختیار فرستندگان قرار داده میشود. در نقاطی که واحد گمرکی تشکیل شده است نمایندگان گمرک در باجه های پستی مرسولات پستی مشمول مقررات گمرکی را نظارت می کنند واین نظارت با زدن مهری که از طرف گمرک تهیه شده بر روی مرسولات پست اعمال و مشخص میشود. '16'در نقاطی که واحد گمرکی وجود ندارد مأموران پست به نیابت از طرف گمرک مراسلات و امانات را قبول و به دفاتر پست ارسال می دارند. '17'
تجدید ارزیابی امانات و مراسلات پستی :
نمایندگان گمرک مرسولات قبول شده را با توجه به فرمهای مربوطه همراه آنها کنترل و در صورت مشکوک بودن می توانند بازکردن آنها را جهت تطبیق محتوی بسته با فرم همراه مرسوله را از مأمور پست دفتر مبادله بخواهند در صورت مشاده خلاف می توانند بسته را برگشت داده و در صورت ممنوع الصدور بودن ضبط و طبق مقررات مربوطه اقدام نمایند. '18'
کالای همراه مسافر خروجی :‌'19'
مسافران خروجی اعم از اینکه ایرانی باشند یا خارجی ، می توانند علاوه بر وسایل سفر و لوازم شخصی ، کالاهای ایرانی به هر میزان و کالای غیرایرانی تا سقف مقرر در آیین نامه مسافران ورودی (80 دلار) را همراه ببرند مشروط برآنکه هر دو گروه کالا جنبه تجاری پیدا نکند.
تبصره 1 – خروج اشیاء عتیقه وکتب خطی ممنوع است.
تبصره 2 – خارجیانی که بطور رسمی در ایران به کار یا تحصیلات حوزوی یا دانشگاهی اتشغال دارند در پایان کار یا تحصیل می توانند لوازم منزل خود را در حد متعارف بدون ارائه مجوز یا کارت بازرگانی از کشور خارج نمایند.
مسافرین عازم خارج کشور،‌ مجازند کلیه کالاهای ساخت داخل که جنبه تجاری نداشته باشد به استثنای موارد زیر را به همراه خود از گمرکات خارج نمایند. '20'
1. خروج فرش دستبافت به همراه مسافر ، تا سقف بیست متر مربع، مجاز بوده و محدودیتی از نظر تعداد قطعات فرش همراه مسافر در سقف متراژ ذکر شده ، وجود نخواهد داشت.
2. خروج فرش دستبافت به همراه مسافر به کشور امارات متحده عربی و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس ،‌در سقف مندرج در بند 1 بلامانع است.
تبصره – خروج فرش همراه مسافر به مقصد کشورهای زیارتی عراق، سوریه و عربستان سعودی کماکان ممنوع می باشد.
3. خروج فرش همراه مسافر،‌ علاوه بر مرزهای هوایی، از مرزهای زمینی و دریایی نیز مجاز می باشد.
4. خروج فرشهای نفیس ، عتیقه و یا سایر اشیای مشابه که جنبه میراث فرهنگی داشته باشد، به همراه مسافر ممنوع است.
5. اقلام ساخته شده از طلا و نقره ، مشمول مقررات خاص خود می باشد.
6. خروج اقلام صنایع دستی به اسثنای فرش دستباف به همراه مسافر بلامانع است.
7. خروج خشکبار به همراه مسافر بلامانع است به استثنای پسته که به ازای هر گذرنامه حداکثر 10 کیلو و زعفران که به ازای هر گذرنامه حداکثر یکصد گرم مجاز بود.
8. محدودیت فوق به استثنای بندهای 4 و 5 شامل جهانگردانی که دارای گذرنامه خارجی می باشند نمیشود.
تبصره – در صورتیکه کالاهای همراه جهانگردان خارجی ،در مقیاس تجاری باشد ، خروج آن در برابر ارایه اعلامیه فروش ارز به سیستم بانکی بلامانع خواهد بود. به موجب بند 7 مصوبه شماره 80698/ت 19476 مورخ 28/12/76 هیئت وزیران (وزارت بازرگانی مجاز است نسبت به اعمال محدودیت در خروج آن دسته از کالاهای همراه مسافر که به صادرات رسمی کشور لطمه می زنند، اقدام نماید. )
تصویب نامه هیئت وزیران، در خصوص نحوه ومیزان کالاهای قابل خروج توسط اتباع خارجی به شماره 28530/ت 24890 هـ مورخ 19/6/80
1. خروج کالاهایی که پیمان سپاری ارزی ندارند به هر میزان به همراه هر تبعه خارجی مجاز است.
2. خروج کالاهایی که پیمان سپاری ارزی دارند تا میزان یک هزار دلار به همراه هر تبعه خارجی مجاز است.
3. کالاهای یارانه ای از شمول این مصوبه مستثنی بوده و دستورالعمل اجرایی این تصویبنامه توسط وزارت بازرگانی تهیه و ابلاغ می گردد.
دستورالعمل اجرایی تصویبنامه شماره 28530/ت 24890 هـ مورخ 19/6/80 هیئت وزیران
1. خروج کالاهایی که مشمول پیمان ارزی نیستند به هر میزان به همراه هر تبعه خارجی با رعایت سقف غیرتجاری بدون ارائه کارت بازرگانی و بدون مجوزهای متداول برای صادرات بلامانع می باشد.
تبصره – کالاهای یارانه ای از شمول این بند مستثنی می باشد.
2. خروج کالاهایی که مشمول پیمان ارزی است براساس تصریح بند 2 مصوبه، فقط به میزان ارزش 1000 دلار ، بدون ارائه کارت بازرگانی و اخذ مجوزهای مقرر،‌ متوسط هر تبعه خارجی مجاز خواهد بود.
3. مبنای ارزیابی کالاهای قابل خروج، با استفاده از نرخهای مندرج در لوحهای فشرده (CD) مرکز توسعه صادرات می باشد،‌ در مواردی که در لوح مذکور قیمت کالا وجود نداشته باشد براساس ارزیابی گمرک ایران ،‌عمل خواهد شد.
4. خروج کالاهای یارانه ای و اساسی و کالاهای موضوع بخشنامه شماره 7904208 مورخ 17/3/79 اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی از شمول این بخشنامه خارج است.
5. بدیهی است خروج اشیاء عتیقه و کتب خطی و همچنین کالاهایی که صادرات آنها از نظر شرعی و یا قانونی ممنوع است مشمول این دستورالعمل نمی باشد.

دستورالعمل اجرایی صادرات همراه مسافر به جمهوری های مشترک المنافع (CIS)
موضوع بند 24 تصویبنامه شماره 35985/ت 20035 هـ مورخ 3/6/77 هیئت محترم وزیران
ماده 1 – توریستها و اتباع کشورهای مستقل مشترک المنافع که به جمهوری اسلامی ایران مسافرت می نمایند مجاز خواهند بود برابر مقدار ارزی که به سیستم بانکی کشور اظهار و اعلامیه ارزی دریافت داشته اند،‌اقدام به خروج کالاهای مجاز صادراتی به همراه خود از کشور نمایند.
تبصره یک – خروج کالا تا سقف 1000 دلار توسط واجدین شرایط ماده یک نیاز به اظهار به سیستم بانمکی کشور و دریافت اعلامیه ارزی ندارد.
تبصره دو – نرخ خرید ارزی مسافرین فوق ، قیمت ارز واریزنامه ای در روز قبل (نرخ صادراتی + قیمت واریزنامه در بازار بورس) خواهد بود.
تبصره سه – خروج کالا همراه مسافر به هر میزان نیاز به مجوز و گواهیهای رایج ندارد.
تبصره چهار – خروج کالاهای صادراتی مجاز برای مسافرین کشورهای CIS نیاز به ارائه کارت بازرگانی ندارد.
تبصره پنج – مبنای ارزیابی کالاهای همراه مسافر ،‌نرخهای مصوب کمیته دائمی قیمت گذاری کالاهای صادراتی مستقر در مرکز توسعه صادرات ایران می باشد.
تبصره ش – در زمان خروج کالا ، در هر مورد که نرخ مصوب اعلام نگردیده باشد جهت جلوگیری از بروز هرگونه مشکل برای مسافرین ،‌تعیین نرخ برعهده گمرک مربوطه می باشد.
ماده 2 – مسافران ایرانی عازم کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) مجاز به خروج کالاهای مجاز صادراتی به همراه خود به میزان 500 دلار می باشند. خروج کالا بیش از این مبلغ تنها زمانی مجاز است که با ارز منشأ خارجی و طبق اعلامیه ارزی بانکهای ارزی صورت پذیرد.
تبصره یک – ترددهای مرزی نیز شامل مقررات فوق می باشد.
تبصره دو – خروج اینگونه کالاها به هر میزان نیاز به ارایه مجوز و گواهیهای رایج صادرات ندارد.
تبصره سه – مبنای ارزیابی کالاهای همراه مسافر ،‌نرخهای مصوب کمیته دایمی قیمت گذاری کالاهای صادراتی مستقر در مرکز توسعه صادرات ایران می باشد.
ماده 3 – گمرک ایران آمار صادرات مسافری را در سرفصل معین و به صورت ارزی، همه ماهه به همراه آمار صادرات غیرنفتی کشور اعلام خواهد نمد.

بخشنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص ایجاد تسهیلات برای خروج ادوات موسیقی ساخت داخل توسط مسافرین به شماره 1926/12 مورخ 1/4/79
خروج کلیه سازها و ادوات موسیقی (ساخت داخل ) از تاریخ اول تیرماه سال جاری توسط مسافرین عازم به خارج از کشور،‌از نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع خواهد بود. در صورت مواجهه مأمورین گمرک با مواردمشکوک به ارزشمند بودن از نظر میراث فرهنگی،‌مراتب را به سازمان میراث فرهنگی کشور اعلام و نظر آن سازمان را در هر مورد، اختصاصأ جویا شوند.

بخشنامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در خصوص ضوابط خروج مصنوعات طلا و نقره توسط اشخاص جهت مصارف غیرتجاری (همراه مسافر) به شماره ن / 2018 مورخ 12/6/70
1. خروج زیورالات شخصی همراه مسافر ،‌حداکثر تا میزان 150 گرم از انواع مصنوعات طلا مجاز خواهد بود. چنانچه زیورآلات موردبحث مزین به سنگهای گرانبها از قبیل الماس، زمرد و برلیان باشد،‌ نبایستی وزن نگین ، منصوب به آنها از اجزاء قیراط (کمتر از قیراط) تجاوز کند.
2. خروج مصنوعات و ظروف نقره بعنوان هدیه و سوغات توسط مسافر حداکثر تا میزان سه کیلوگرم مجاز می باشد . مشروط بر اینکه اشیاء مذکور از زمره آثار فرهنگی وتاریخی محسوب نگردد.
ضوابط ناظر بر صادرات کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد :‌
1. فهرست کالای مشمول اجرای اجباری استاندارد برای صادرات
الف – کلیه محصولات صنعتی که تولید و عرضه آنها در داخل کشور ،‌مشمول اجرای اجباری استاندارد می باشد.
ب – شش قلم کالای کشاورزی شامل : پسته و مغزپسته ، کشمش، زیره ،‌زعفران، خرما و برگه زردآلو
2. ضوابط ناظر بر اجرای استانداردهای اجباری کالاهای صادراتی
الف – برای صادرات کالای ردیف (الف – 1 ) که دارای علامت استاندارد ایران باشند، ارائه گواهینامه دیگری از مؤسسه استاندارد ضرورت ندارد. در صورتیکه تولید کنندگان کالاهای مذکور ،‌در مراحل دریافت پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران باشند، برای هر محموله صادراتی خود،‌می توانند از ادارات کل استاندارد استان محل گواهینامه انطباق با استانداردملی ایران را دریافت نمایند.
ب – در صورتیکه خریدار خارجی ، کالا را براساس استاندارد کشور مقصد و یا استاندارد کشور دیگری سفارش داده باشد،‌ارائه تأییدیه انطابق کالا با استاندارد مذکور که توسط یکی از شرکتهای بازرسی تأیید صلاحیت شده این مؤسسه و یا شرکت بازرسی تعیین شده از سوی خریدار،‌ صادر شود کافی است و نیازی به ارائه گواهینامه دیگری از سوی مؤسسه استاندارد نخواهد بود.
ج – در موارد زیر نیاز به ارائه گواهینامه استاندارد نمی باشد :‌
- صادراتی که از طریق اعتبار اسنادی مورد پذیر نظام بانکی صورت می گیرد (غیر از روغن موتور و روغنهای صنعتی)
- کالاهایی که از طریق مرز هوایی صادر میشود (غیر از زعفران)
- کالاهایی که صادرکنندگان نمونه سالهای 77-78 و 79 و صرفأ در حوزه تخصصی خود،‌طبق اعلام مرکز توسعه صادرات ایران، صادر می نمایند تا پایان دوره اعتبار کارت صادرکننده نمونه .
- کالاهایی که برای بازاریابی یا ارائه در نمایشگاه های خارجی از کشور با تأیید مرکز توسعه صادرات ایران صادر میشوند.
- دارندگان کارت عضویت در اتحادیه صادرکنندگان پوست، سالامبور و چرم ایران و اتحادیه صادرکنندگان روده ایران ،‌جهت صادرات کالاهای تحت پوشش آن اتحادیه ها (از قبیل پوست، سالامبور و روده) نیاز به ارائه گواهی استاندارد ندارند.
- صدور کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد ،‌ جهت بازاریابی یا ارایه در نمایشگاههای خارجی از کشور با تأیید مرکز توسعه صادرات ایران، نیاز به گواهینامه استاندارد ندارد.

درخصوص ضرورت کنترل محموله های صادراتی مشمول مقررات اجباری استاندارد در گمرکات
1. تاریخ اعتبار پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران
2. جعلی نبودن پروانه کاربردعلامت استاندارد (موارد مشکوک از استاندارد استانها استعلام گردد)
3. اعلام تاریخ انقضای مصرف شماره ، پروانه بهره برداری،‌ علامت استاندارد ایران بر روی کالا و بسته بندی مناسب.
4. در صورت نداشتن پروانه کاربرد علامت استاندارد معتبر، ارائه گواهی صادراتی از شرکتهای بازرسی مورد تأیید مؤسسه یا ادارات کل استاندارد استانها ضروری است.

بخش دوم : واردات
واردات
واردکننده کالا
وارد کننده کالا شخصی حقیقی یا حقوقی میباشد که نسبت به ورود کالاهای مورد مصرف در داخل کشور طبق مجوزهای مربوطه اقدام مینماید و میبایست از مقررات وقانون تجارت کشور خود بطور کامل و از مقررات و قانون تجارت کشور فروشنده نیز مطلع باشد . برای واردات داشتن کارت بازرگانی ، کد اقتصادی و چنانچه واحد تولیدی باشد ، داشتن پروانه بهره برداری یا پروانه تولید الزامی است .

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  58  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله صادرات و واردات

دانلود مقاله اهمیت سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری

اختصاصی از فی گوو دانلود مقاله اهمیت سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 


پیشگفتار:
از سال 1937 میلادی که نظریه عمومی سیستم های لودویت فون برتالنفی دانشمند برجسته اتریشی مطرح گردید و اژه سیستم درصدر همه مفاهیم جاری و تکیه کلام های متداول قرار دارد .
این مفهوم در همه زمینه های علوم رواج یافته و رفته رفته در اصطلاحات فنی و حرفه ای در رسانه های همگانی غیر نفوذ کرده است . از اواخر دهه 1960 میلادی تغییرات و تحولات عمده ای در دانش حسابداری پدید آمده که مهمترین آنها نگرش به حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی است .
در پی این تحولات یکی از رشته های تخصصی ایجاد شده در حسابداری ، طرح واجرای سیستم های حسابداری می باشد . سیستم مجموعه ای از اجزای بهم پیوسته است که در جهت نیل به یک یا چند هدف به هم وابسته اند به طوریکه یک یا چند داده وارد ن شود یک یا چند ستاده از آن خارج شود .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار:
چکیده:
فصل اول : مقدمه
1-1- اهمیت سیستم حقوق و دستمزد :
1-2- تعریف سیستم حقوق و دستمزد :
1-3- تعریف دستمزد :
فصل دوم: ادبیات موضوع
2-1- دستمزد مستقیم :
2-2- دوایر کنترل کنندة حقوق ودستمزد :
2-3- دایرة‌حسابداری حقوق و دستمزد
2-4- بررسی های دستمزد
2-5- « اطلاعات لازم برای محاسبه حقوق و دستمزد »
2-6- شب کاری
2-7- مزایای مستمر غیر نقدی :
2-8- مزایای نقدی غیر مستمر به استناد قانون مالیات ها و قانون کار عبارتند از :
2-9- مرخصی و انواع مرخصی ها:
2-10- تعطیلات و مرخصی ها مطابق با قوانین کار وتأمین اجتماعی :
2-11- بازنشستگی :
2-12- کسر حق بیمه در سازمان های دولتی:
2-13- پرداخت وجوه بازنشستگی و موظفین و باز خرید خدمت:
2-14- قانون کار و تأمین اجتماعی:
2-15- ثبت های حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد:
2-16- ثبت حقوق و مزایا در مؤسسات بازرگانی
2-17- پرداخت براساس نظام های مبتنی بر زمان:
2-18- انواع پرداخت ها براساس کار و زمان سنجی:
2-19-حسابرسی حقوق و دستمزد:
2-20- اهداف طرح های تشویقی دستمزد:
2-21- انواع طرح های تشویقی دستمزد:
2-22- طرح تشویقی پاداش دسته جمعی:
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- کارآموزی:
3-2- طرح های اضافه پرداختی تشویقی مدیران:
3-3- نمونه های عمده طرح های تشویقی مدیران:
3-4- «مشکلات اجرایی پرداخت های تشویقی مدیران»
3-5- حق بیمه های اجتماعی:
3-6- انواع بیمه:
3-7- مزایا نقدی مشمول کسر حق بیمه:
3-8- مزایای نقدی غیرمشمول بیمه:
3-9- کسر حق بیمه در سازمان های دولتی:
3-10- کسورات صندوق اجرا(اجرائیات):
3-11- ثبت های حسابداری مربوط به حقوق و دستمزد:
3-12- تسهیم هزینه حقوق و دستمزد:
3-13- مالیات چیست؟
3-14- معافیت مالیاتی درآمد حقوق:
3-15- نحوه محاسبه مالیات حقوق:
3-15-1- رمحاسبه مالیات مزایای غیر مستمر:
3-15-2- محاسبه مالیات بر درآمد حقوق:
3-15- کسور حقوق و دستمزد
3-16- تهیه و طراحی سیستم حقوق و دستمزد :
فصل چهارم تجزیه وتحلیل
4-1- تجزیه و تحلیل
فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات
5-1- نتیجه گیری:
5-2- پیشنهادات:
منابع و مآخذ:

 

 

 


چکیده:
سیستم از اجزای کوچکتری تشکیل شده است که به آن خرده سیستم می گویند . انواع سیستم در حسابداری عبارتند از : سیستم حسابداری دستی : به یک سیستم حسابداری که رویدادهای مالی به کمک قلم ، کاغذ وتوسط نیروی انسانی پردازش می گردد .
سیستم حسابداری مکانیکی : در این سیستم برای پردازش داده ها ( رویدادهای مالی)از وسایل مکانیکی مانند ماشین های اداری صندوق دار و از این قبیل استفاده می شود .
سیستم حسابداری کامپیوتری : در این سیستم پردازش داده ها ( رویدادهای مالی ) به کمک کامپیوتر در اندازه های مختلف بر اساس برنامه ای که مبتنی بر اصول متداول حسابداری است با سرعت و دقت صورت می گیرد . سیستم حقوق و دستمزد یکی از سیستمهای مهم موجود در داخل سیستم کلی موسسات است که نقش با اهمیتی در ایجاد رابطه مناسب بین کارکنان ، کارفرما و ادارات دولتی ایفا می کند .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


فصل اول
مقدمه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
1-1- اهمیت سیستم حقوق و دستمزد :
هزینه حقوق ودستمزد نشان دهنده سهم نیروی کاری در تولید ، محصولات و ارائه خدمات بوده و یکی از مهمترین هزینه های عملیاتی اغلب موسسات است وظایف حسابداران در مورد هزینه حقوق و د ستمزد از ساده ترین و درعین حال با اهمیت ترین آنها است . محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق و دستمزد یکی از عوامل موثر در ایجاد رابطه مطلوب بین کارکنان ( کارگران ) و کارفرما می باشد .(نوروش،1387)
کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اهم از فرد ،حقوق ، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند و کارفرما کسی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند .(قانون کاروتامین اجتماعی)
(‌ماده 2 قانون کار مصوب 29/8/69 مجمع تشخیص مصلحت نظام )
مدارک سیستم حقوق و دستمزد که به درستی تهیه و آسانی قابل فهم باشند نیز یکی دیگر از عوامل با اهمیت در برقراری رابطه مناسب بین مدیریت موسسات ، کارکنان و مقامات قانونی از قبیل اداره کار ، بیمه ،مالیات و ... است .

 

1-2- تعریف سیستم حقوق و دستمزد :
در موسسات مختلف پرداخت حقوق و دستمزد به هریک از کارکنان می تواند بر اساس ساعات کار و به صورت دستمزد روزانه یا هفتگی یا ماهانه باشد هنگام پرداخت حقوق ودستمزد اطلاعات مربوط به دریافت هریک از کارکنان میبایست همراه با ریز محاسبات و مبتنی بر مدارک کارکرد وی پردازش و ارائه شود . بنابراین می توان سیستم حقوق و دستمزد را به صورت زیر تعریف نمود .(نوروش،1387)
سیستم حقوق ودستمزد مجموعه از اجزا به هم پیوسته در داخل یک موسسه است که داده های مربوط به سهم نیروی کار در تولید محصولات و یا ارائه خدمات را به صورت اطلاعات حقوق ودستمزد تبدیل می کند . داده های مربوط به سهم نیروی کار عبارتند از : نام کارمند ، شمارة‌تأمین ا جتماعی ، ساعات کارکرد ، نرخ و دستمزد ، اضافه کار ، کسورات بیمه مالیات و غیره و...
در حسابداری بهای تمام شدة هزینة‌ دستمزد و سهم نیروی کار به طور مستقیم و غیر مستقیم در تولید محصول مصرف شده است . یکی از عوامل بهای تمام شده محصول می باشد .

 


1-3- تعریف دستمزد :
دستمزد تولیدی عبارت است از وجوهی که برای کار انجام شده تولیدی در یک مدت معین پرداخت و یا تعهد می گردد . بنابراین کمیت وکیفیت نیروی کار و هزینه های مربوط به آن از موضوعاتی است که همواره باید کنترل و بررسی شود تا با پرداخت حقوق و دستمزد مناسب کیفیت نیروی کار حفظ شود . کنترل حقوق ودستمزد به لحاظ ارتباط و تأثیری است که این هزینه ها با تولید و بهای تمام شده هر واحد محصول دارند .(عشقی،1389)
کاهش و تثبیت بهای تمام شده از یک طرف با تشویق و ترغیب کارگران به تولید بیشتر و از طرف دیگر با سرپرستی کنترل مداوم آنان امکان پذیر است . همچنین با کنترل هزینه های دستمزد و اطلاع از جزئیات آن امکان افزایش تولید و کاهش زمان استاندارد انجام کار فراهم می گردد .(عشقی،66:1389)
در این قسمت به لحاظ ساده تر شدن موضوع به توضیح برخی از اصلاحات می پردازیم:

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم
ادبیات موضوع

 

 

 

 

 



مقدمه
افراد در زمینه آنچه در نظر است درباره تغییر نظام انجام گیرد شایسته است برخی از افراد منجمله نمایندگی که مورد قبول کارکنان است و نسبت به شغل تحت بررسی آگاهی دارند مشارکت داشته باشند . نظام در قلمرو حقوق و دستمزد طی چندین سا ل به منظور ایجاد وحفظ ساختارهای پرداختی است که سازمان برای حصول اهدافش بتواند به کمک آن به جذب ،‌نگهداری ، پرورش وانگیزش کارکنان مورد نیازش با کیفیات مورد نظرش بپردازد
2-1- دستمزد مستقیم :
عبارت است از هزینة‌کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول پرداخت و یا تعهد شود به عبارت دیگر دستمزد کارگرانی را که مستقیماً به ساخت محصول اشتغال دارند.دستمزد مستقیم میگویند.مانند دستمزد کارگران چوب بر و...(عشقی،66:1389)
دستمزد غیر مستقیم :
عبارت است از هزینة نیروی کار انجام شده ای که مستقیماً به جهت ساخت محصول صرف نشده باشد به عبارت دیگر دستمزد کارگران ، سرپرستان و کسانی که به تغییر و نگهداری ماشین آلات اشتغال دارند و مستقیماً تأثیری در تولید ندارند، دستمزد غیر مستقیم می گویند.(عشقی،67:1389)
زمان استاندارد برای انجام کار :
عبارت است از میزان کار مورد انتظار از هر کارگر در زمان معین ، زمان استاندارد از طریق زمان سنجی حرکات لازم برای تولید و با در نظر گرفتن اوقات استراحت ، توقف و تأخیرات احتمالی بدست می آید .(عشقی،67:1389)
2-2- دوایر کنترل کنندة حقوق ودستمزد :
واحدهای تولیدی به منظور کنترل حقوق ودستمزد از دوایری نظیر
1) کارگزینی
2) برنامه ریزی تولید
3) زمان سنجی
4) ثبت اوقات کار
5) دایرة حقوق و دستمزد و دایرة حسابداری بهای تمام شده استفاده می کنند . این دوایر اطلاعات لازم را جمع آوری ، ثبت ، نگهداری و به مدیریت واحدهای دیگر گزارش می نماید .
6) اکنون توضیح مختصری در مورد وظایف هریک از دوایر کنترل کنندة حقوق ودستمزد می پردازیم :

 


الف)دایرة کارگزینی:
افرادی که برای استخدام وارد مؤسسه ای می شوند ابتدا باید در بخش کارگزینی مؤسسه اقدام به انعقاد قرار داد کار نموده و با توافق هایی که در ارتباط با نحوه و شرایط روزکار و زمان و مدت قرار داد و سایر مواردی که طبق قانون کار مشخص شده به عنوان یکی از پرسنل موسسه شروع به کار می نماید . سپس واحد کارگزینی وظیفه دارد تا با ثبت قرارداد کار با نیروی کار رسماً او را به استخدام موسسه درآورد .(عشقی،67:1389)
همان طور که گفته شد وظیفه این دایره تهیه و تدوین و یا اصلاح دستورالعمل ها، آئین نامة‌استخدامی و فرمول های پرسنلی می باشد به گونه ای که با قانون ومقررات بیمه و تأمین اجتماعی مطابق باشد . از وظایف دیگر این دایره امور مربوط به استخدام آموزش ، ترفیعات ، مرخصی ها ، نقل وانتقالات ، اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و تعیین شرح وظایف و برقراری ارتباط با سازمانها و اتحادیه های کارگری می باشد .(عشقی،67:1389)
ب) دایرة زمان سنجی :
وظیفة این دایره بررسی و محاسبه استاندارد برای ساخت یک واحد محصول است . زمان استاندارد انجام کار را با توجه به امکانات و شرایط فیزیکی تعیین می کند ، بدین ترتیب که ابتدا زمان هر حرکت را با بررسی حرکات لازم برای تولید اندازه می گیرند و سپس با جمع مدت حرکات زمان استاندارد برای ساخت یک واحد محصول ، در دوایری نظیر برنامه ریزی تولید ، حسابداری حقوق و دستمزد و حسابداری بهای تمام شده به دلایل کاربرد دارد .(عشقی:1389)
ج) دایرة برنامه ریزی تولید :
این دایره قبل از شروع عملیات با استفاده از زمان استاندارد محصول ، برنامه تولید را برای هر سفارش دایره و یا مرحلة تولید می کند تا ازاین طریق ، امکان مقایسه و کنترل هزینه های واقعی دستمزد با بودجة‌ دستمزد ، همچنین مقایسه ساعات کار واقعی با ساعات استاندارد و تولید واقعی با تولید پیش بینی فراهم گردد ضمناً با بررسی برنامه ریزی تولیدی انحراف کارایی کارگران که ممکن است به دلایل مختلف از جمله تأخیر ناشی از کمبود اولیه خراب ماشین آلات با تجدید نظر در دستورالعمل های اجرایی باشد بررسی می گردد .(عشقی:1389)
د) دایره ثبت اوقات کار:
وظیفه این دایره گرد آوری اطلاعات مربوط به اوقات کار انجام شده در مورد هریک از سفارشات ، مراحل تولید و یا محصولات می باشد اطلاعات مربوط به اوقات کار صرف شده با استفاده از دو کارت ( کارت ساعت و کارت اوقات کار) مشخص ، ثبت و نگهداری می شود .

الف ) کارت ساعت ( کارت حضور و غیاب ):
این کارت حضور هریک از کارکنان در کارخانه در ساعت شروع و خاتمه کار آنان در هر روز یا هر نوبت کاری همچنین ساعات کاری را نشان می دهد . در موسسات مختلف برای حضور و غیاب کارکنان از کارتهای متنوعی استفاده می شود .
ثبت زمان ورود و خروج کارکنان بر روی این کارت ها ، برخی به وسیله‌ماشین ، ساعت کارت زن وکامپیوتر و برخی دیگر با دست انجام می شود .
ب) کارت اوقات کار :
این کارت نشانده اوقاتی است که برای ساخت و تکمیل هر سفارش صرف کرده است.
به عبارت دیگر این کارت حاوی اطلاعاتی در مورد نوع کار انجام شده می باشد .تکمیل کارت های ثبت اوقات کار به عوامل متعدد و نوع عملیات بستگی دارد . در موسساتی که تولید ، به صورت سفارش انجام می شود کارت اوقات کار، در محاسبه و پرداخت نهایی دستمزد کارکنان ، یا کارکنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است ولی در موسساتی که تولید به صورت سفارش انجام نمی شود کارت اوقات کار نیازی نیست اگر هر کارگر روی سفارشات متعددی کار کند باید زمان شروع و پایان کار برروی هر سفارش به سرپرست اطلاع دهد که دراین صورت کارت ها به وسیله‌سرپرست تکمیل می گردد . کارت های ثبت اوقات کار ابزار محاسبه و پرداخت پاداش کارگران بر اساس طرح های تشویقی است .(عشقی،67:68:1389)

 

2-3- دایرة‌حسابداری حقوق و دستمزد
وظیفه این دایره تنظیم لیست حقوق ودستمزد و تعیین مبلغ ناخالص و خالص حقوق و دستمزد است همچنین این دایره بر مبنای اطلاعاتی که از دوایر دیگر دریافت داشته است ، وظیفه طبقه بندی لیست و دستمزد را بر حسب نوع کار ،دوایر و مراحل تولید بر عهده دارد .(عشقی،69:1389)مشارکت حقوق و دستمزد هریک از کارکنان در این دایره نگهداری می شود که مدارک حقوق و دستمزد شامل :
حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کاری ، پاداش ، مرخصی استحقاقی ، هزینة اوقات تلف شده ، طرح های تشویقی ، حقوق و دستمزد ، حق بیمه و هزینه های رفاهی کارگران می باشد .
دایرة‌حسابداری پس از آنکه اطلاعات و توافق های مربوط به کار نموده و ورود و خروج افراد موسسه ثبت و مدت زمان کار او که مشخص شده در اختیار دایرة‌حسابداری قرار می دهد که معمولاً‌پس از یک ماه کار می باشد ، اقدام محاسبه مدت کارکرد فرد با توجه به قرارداد کار و محاسبه ساعات اضافه کاری و شرایط قانون کار ، حقوق و دستمزد متعلقه پرسنل مذکور را دکورات قانونی ایشان را تعیین و بعد از آن دریافتی را به کارگر پرداخت ودر دفاتر ثبت می نماید .
2-4- بررسی های دستمزد
پس از آنکه هر گونه تصمیمی بتواند در زمینة سیاست حقوق و دستمزد اتخاذ گردد انجام یک بررسی در مورد حقوق دستمزد به منظور ذیل به استانداردهای پرداخت رد دیگر سازمانها ضرورت دارد .
بررسی حقوق و دستمزد به منظور وصول یک تعادل و همبستگی پرداخت برون سازمانی صورت می گیرد یعنی تعادل بین سطح حقوق و دستمزد یک سازمان و آنچه در سازمان های قابل مقایسه وجود دارد برای این منظور حقوق ها و دستمزدایی را که به افراد موجود در یک طبقه شغلی مثل مسئول و نگهداری ونصب پرداخت می شود می توان از محل آمارهای منتشره توسطدولت به دست آورد با این وجود این آمار ها ممکن است مناسب و قابل اطمینان نباشد زیرا :
الف)امکان اشتغال بیش از اندازه که در آن حقوق ها ودستمزدهای پرداختی برای جلب افراد می تواد بیش از میانگین ملی باشد .
ب)بیکاری که در آن حقوق ها و دستمزدهای پرداختی کمتر از میانگین ملی است .
نتایج حاصله از بررسی های حقوق و دستمزد باید با دقت و احتیاط تفسیر شود زیرا نرخ های پرداخت متأثر از عواملی چون کمک های جنبی پرداخت های تشویقی و امنیت شغلی هستند به هر حال بررسی ها شاخص هایی را به دست می دهد که سازمان بدان وسیله بتواند اشکال های حقوقی و دستمزد کنونی مشاغل خود را مقایسه کند و در صورت لزوم با انجام تعدیل های لازم در جهت مسیر سیاست حقوق و دستمزد قرار گیرد .
برای بیشتر مردم حقوق یا دستمزدشان موضوع حساسی است و لذا در قبال تغییر دلخواه آن مقاومت نشان می دهد ونسبت به هر گونه اقدامی که منجر به ارزش گذاری بر شغلشان می شود بد گمان هستند . بنابراین از پیش توجیه کردن
افراد در زمینه آنچه در نظر است درباره تغییر نظام انجام گیرد شایسته است برخی از افراد منجمله نمایندگی که مورد قبول کارکنان است و نسبت به شغل تحت بررسی آگاهی دارند مشارکت داشته باشند . نظام در قلمرو حقوق و دستمزد طی چندین سا ل به منظور ایجاد وحفظ ساختارهای پرداختی است که سازمان برای حصول اهدافش بتواند به کمک آن به جذب ،‌نگهداری ، پرورش وانگیزش کارکنان مورد نیازش با کیفیات مورد نظرش بپردازد .

 

2-5- « اطلاعات لازم برای محاسبه حقوق و دستمزد »
برای محاسبه هزینه حقوق و دستمزد باید اطلاعات و عوامل لیست حقوق و دستمزد شناخت و علاوه بر آن از قوانین و مقررات مربوط ( قانونکار ، بیمه های اجتماعی و مالیات و ...) اطلاعات کافی داشت برخی اطلاعات مربوط به دستمزد شامل مدت کارکرد حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کار ، مرخصی استحقاقی ، پاداش ، کارآموزی ، اوقات تلف شده ، طرح های تشویقی ، بیمه های اجتماعی ، سهم کارفرما، بیمه عمر و حوادث ناشی از کار و هزینه های رفاهی کارگران می باشد که شرح مختصری در مورد بعضی از آنها داده می شود .
حقوق پایه :
حقوقی است که با رعایت قانون کار ( برای کارگران رسمی ) و یابوسیلة عقد قراردادی که مقادیر قانون کار نباشد ( برای کارگران قراردادی ) ، برای انجام یک ساعت کار ویا تولید یک واحد محصول تعیین وبه صورت ساعتی ، روزانة ، هفتگی و معمولاً ماهانه پرداخت می شود، در صورتی که مزد کارگر بر اساس تعداد تولید و بدون توجه به ساعات کارکد ( پارچه کاری ) محاسبه و پرداخت شود ، اصلاحاً آن را کارمزد می گویند .(عشقی،70:1389)
نکته : دستمزد روزانه کارگر نباید از حداقل دستمزد تعیین شده در قانون کمتر باشد .
حداقل دستمزد :
حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف متغییر میباشد .
حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف متغیر می‌باشد .
مادة 34- کلیة‌دریافت های قانونی که کارگر اعتبار قرار داد کار اعم از مزد و حقوق ، کمک عائله مندی ، هزینة مسکن ، خواربار ، ایاب و ذهاب ، مزایای غیر نقدی ، پاداش افزایش تولید ، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می نماید را حق السعی می‌نامند .
مادة 35- مزد عبارت است از وجوه نقدی و غیر نقدی و یا مجموع آنها که در قبال انجام کار به کارگر پرداخت می شود .
تبصرة 1- چنانچه مزد با ساعت انجام کار مرتبط باشد مزد ساعتی و درصورتی که بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده کارمزد و چنانچه براساس محصول تولید شده یا میزان کار در زمان معین باشد کارمزد ساعتی نامیده می شود .
تبصرة 2- ضوابط و مزایای مربوط به مزد ساعتی و کارمزد ساعتی ، و کارمزد مشاغل شمول موضوع این ماده که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسد تعیین می گردد . حداکثر ساعت کار موضوع مادة فوق نباید از حداکثر ساعت قانونی تجاوز نماید .
مادة 36- مزد ثابت عبارت است از مجموعه مزد شغل و مزایای پرداختنی یا طبع شغل
تبصرة 1- در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی و ارزیابی مشاغل نیستند منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل به مزایایی است که بر حسب ماهیت شغل یا محیط کار .
تبصرة 2- در کارگاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل به مراحل اجرا درآمده است مزد گروه و پایه بامزد مبنا را تشکیل می دهد .
تبصرة 3- مزایای رفاهی و انگیزه ای از قبیل کمک هزینة مسکن خواربار و کمک عائله مندی ، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جز و مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی شود .
مادة 37- مزد باید در فواصل زمانی مرتب روز و در غیر تعطیل و ضمن ساعت به وجه نقدی رایج کشور با توافق طرفین به وسیلة چک ، به عهدة بانک و با رعایت شرایط ذیل پرداخت می شود .
الف ) چنانچه بر اساس قرار داد با عرض کارگاه مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته 15 روز یک بار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارگر صورت گیرد .
ب )‌در صورتی که بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه پرداخت مزد به صورت ماهانه باشد این پرداخت در آخر ماه صورت گیرد . در این صورت مزد مذکور ،حقوق نامیده می شود.
تبصره: در ماههای 31 روز ، مزایا وحقوق بر اساس 31 روز محاسبه و به کارگر پرداخت می شود .
مادة 38- برای انجام کار مساوی در شرایط مساوی و در یک کارگاه انجام می گیرد باید به زن و مرد مزد مساوی پرداخت شود .
تبعیض و تعیین میزان سود براساس سن ، جنس ، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع می باشد .
مادة 39- مزد و مزایای کارگرانی که بصورت نیمه وقت یاکمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبتی کار ساعات کار انجام یافت محاسبه و پرداخت می شود .
مادة 40- در مواردی که با توافق طرفین قسمتی از مزد به صورت غیر نقدی پرداختی پرداخت شود باید ارزش تعیین شده برای این گونه پرداخت ها منصفانه ومعقول باشد.
مادة41- شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را برای مناطق مختلف کشور یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای ذیل تعیین نماید .
1- حداقل مزد کارگران با توجه به درصدی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود .
2- حداقل مزد بدون اینکه مشخصات جسمی و شغلی کارگران و ویژگی های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازة باشد تازندگی یک خانواده که تعداد متوسط آنها توسط مراجع رسمی ذی صلاح اعلام می شود را تأمین نماید .
تبصره – کارفرمایان موظفند که در ازای کار در ساعت تعیین شده قانونی به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد تعیین شده جدید ننمایند ودر صورت تخلف ..ما به التفاوت مزد پرداخت شده و حداقل مزد جدید می باشد .
مادة 42- حداقل مزد موضوع مادة 41 این قانون منحصراً باید به صورت نقدی پرداخت شود پرداخت های غیر نقدی به هر صورت که در قراردادها پیش بینی می شود به عنوان پرداختی تلقی می شود که اضافه بر حداقل مزد است .
مادة 43 – کارگران کارمزد ، برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی دریافت مزد را دارند و مأخذ محاسبة‌میانگین کارمزد آنها در آن روزها ، کارکرد آخرین کارکرد ماه کار آنهاست . مبلغ پرداختی در هر حال نباید کمتر از مزد قانونی باشد .
ساعات کار عادی :
ساعات کار عادی مدت زمانی است که کارگر نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد .
به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است ساعات کار عادی کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز کند وبه موجب تبصرة 1 ماده 51 قانون کار ، کارفرما با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنها میتوانند ساعت کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزهای اضافه براین میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هر هفته از 44ساعت تجاوز نکند .
ماده 52- در کارهای سخت و زیان آور و زیر زمینی ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید .
ساعات کار اضافی کاری :
به کاری که علاوه بر ساعات معمولی روزنامه و هفتگی انجام می شود اضافه کاری گفته می شود .
مطابق مادة 59 قانون کار و تبصرة آن برای ارجاء کار اضافی در شرایط عادی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهد بود .
الف ) موافقت کارگر
ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار مادی
ج) عدم تجاوز مدت کار اضافی ، ارجاعی به کارگران از 4 ساعت در روز در روز مگر در موارد استثنایی و با توافق طرفین
د ) روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از فرد می باشد . کارگرانی که به هر عنوان روز جمعه کار کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد مطابق قانون کار از ساعت 6 بامداد تا ساعت 22 کار روز و از ساعت 22 تا 6 با مداد کار شب محسوب می شود .
اگر قسمتی از کار در روز و قسمتی از کار در شب انجام شود ، کار مختلط محسوب می گردد که مطابق قانون ، به آن قسمت از کار که در شب انجام می شود 35% مزد ، ساعت کار عادی تعلق می گیرد مشروط به اینکه کارگر نوبت کار نبا شد به موجب مادة 61 قانون کار ارجاع کار اضافه به کارگرانی که شبانه یا کارهای خطرناک و سخت و زیان آور انجام می دهند ممنوع است . به قسمتی از دستمزد ساعات اضافه کاری که علاوه بر نرخ ساعات کار عادی به کارگران پرداخت می شوند فوق العادة اضافه کاری می گویند .
مبلغ فوق العادة اضافه کاری با توجه به دلایل انجام آن یکی از حسابها بدهکار می گردد .
الف ) به حساب کالای در جریان ساخت
ب ) حساب سربار ساخت
ج) به حساب سربار اداری و تشکیلاتی و یاحساب سربار توزیع و فروش
چنانچه اضافه کاری به علت اضافه تولید انجام شود فوق العاده آن به حساب سربار کارخانه بدهکار می گردد تا از طریق این حساب به تمام محصولات تولید شده اعم از اینکه در ساعات عادی و یا ساعات اضافه کاری ساخته شده باشند به طور یکنواخت سرشکن گردد .
برای ثبت هزینة دستمزد و فوق العادة اضافه کاری به ازای جمع دستمزد ساعات کار عادی و دستمزد عادی ساعات اضافه کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و به ازای جمع دستمزد و فوق العادة اضافه کاری حساب کنترل حقوق ودستمزد شبانه کار می شود .
حساب کنترل کالای در جریان ساخت
حساب کنترل سربار ساخت
حسابت کنترل حقوق و دستمزد
ثبت دستمزد عادی ودستمزد اضافه کاری
نوبت کاری و فوق العاده نوبت کاری:
در بسیاری از واحدهای تولیدی به دلایل مختلف ، کارگران به صورت نوبتی کار می کنند .
مادة 55- نوبت کاری عبارت است از کاری که در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود .
علت استفاده از این روش انگیزة اقتصادی می باشد به این معنی که کارفرمایان برای اینکه از دستگاههای خود و سرمایه های خودی به طور دائم استفاده کنند کارگران را به چند دسته تقسیم می کنند و هر دسته را در یک نوبت کاری یا شیفت کار می‌گمارند که این امر باعث می شود که به نحوی از راکد ماندن سرمایه کاسته شود .به کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار کند اگر نوبت کار او در صبح وعصر واقع شود .
10% و اگر نوبت کار او در صبح و و عصر و شب قرار گیرد 15% ودر صورتی که نوبت کار در صبح و شب و یاعصر و شب باشد 5/22% علاوه بر دستمزد عادی به عنوان فوق العاده نوبت کاری پرداخت خواهد شد .
ساعات نوبت کاری ممکن است از 8 ساعت در شبانه روز و 44 ساعت در هفته تجاوز نماید لیکن جمع ساعات کاری در 4 هفتة متوالی نباید از 176 ساعت تجاوز نماید .(عشقی،72:1389) برای ثبت هزینة دستمزد و فوق العاده نوبت کاری ، به ازای دستمزد عادی نوبت کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و به ازای فوق العاده نوبت کاری حساب کنترل سربار ساخت بدهکار می گردند درمقابل به ازای جمع دستمزد و فوق العاده نوبت کاری حساب کنترل حقوق و دستمزد بستانکار می شود.(عشقی،72:1389)
حساب کنترل کالای درجریان ساخت **
حساب کنترل سربار ساخت **
حساب کنترل حقوق ودستمزد **
ثبت دستمزد و فوق العاده نوبت کاری

 

2-6- شب کاری
طبق مادة 52 قانون کار ، کارهایی که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 باشد را کار روز گویند و کارهایی که از زمان 22 تا 6 صبح باشد را کار شب می گویند و کارهایی که بخشی از آن 6 ساعت در روز و بخشی در شب وارد شود را کار شب می‌گویند .
اگر کارگر نوبت کارگر نباشد و ساعت کار او بین 22 تا 6 صبح باشد کار محسوب می شود و به ساعات کار او 35% فوق العاده شب کاری علاوه بر ساعات کار عادی به وی تعلق می گیرد .(عشقی،70:1389)
نکته : طبق قانون کار ارجاع کار اضافی به کارگرانی که شب کار و یا شیفت شب ویاکارهای سخت و زیان آور را انجام می دهند ممنوع است.
حقوق و مزایای مستمر نقدی :
مجموعه پرداخت های ماهانه و یا سالیانه که معمولاً در لیست حقوق و مزایا ثبت یا پرداخت می گردد شامل اقلام زیر می شود .
1- حقوق ثابت
2- مزایای مستمر شغلی
3- حق مقام
4- حق اولاد
5- حق مسکن
6- حق ایاب و ذهاب
7- امرار معاش
8- فوق العاده بدی آب و هوا ، محرومیت از تسهیلات ، محل خدمت ، اشتغال خارج از مرکز ، سختی شرایط محیط کار ، نوبت کاری کشیک ، حق جذب ، مزایای ارزی اشتغال مأموران خارج از کشور ، مرزی
9- فوق العادة کسر صندوق
10- فوق العادة تضمین صاحبان جمعان و سایر مزایا که طبق مقررات استخدامی کارفرما تحت عناوینی غیر از موارد فوق همراه با حقوق و مزایای نقدی ماهانه به طور مستمر به اشخاص حقوق بگیر پرداخت و یا تخصیص داده می شود .

 

2-7- مزایای مستمر غیر نقدی :
الف )‌استفاده از مسکن ، واگذاری از طرف کارفرما ، ( با اثاثه یا بدون اثاثه ) به استناد یا تبصرة ذیل مادة‌83 قانون مالیات های مستیم مبنای تقویم درآمدههای غیر نقدی مسکن با اثاثیه مبلغ 25% حقوق مزایای مستمر نقدی ( به استناد مزایای نقدی معاف کار موضوع ماده 91 مالیات ها ) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمندان کسر می گردد .(زاهدی:51:1391)
ب ) استفاده از اتومبیل اختصاصی واگذاری از طرف کارفرما با راننده یا بدون راننده که اتومبیل اختصاصی با راننده 10% و بدون راننده 15% حقوق و مزایای مستمر نقدی ( به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع مادة 91 مالیاتها ) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود .(زاهدی،51:1391)
ج) سایر مزایای نقدی مستمر ( معادل تمام شده برای پرداخت کنندة حقوق ) از قبیل خواربار ؛ بن و ...(زاهدی،51:1391)
2-8- مزایای نقدی غیر مستمر به استناد قانون مالیات ها و قانون کار عبارتند از :
اضافه کاری ،فوق العاده ماموریت ، هزینه سفر ، پاداش انجام کار ، عیدی و پاداش آخر سال وجوه پرداختی بابت لباس کار و یا در اختیار گذاردن آنها ، پرداخت هایی بابت هزینة معالجه و درمان کارکنان ، باز خرید ، مرخصی ، پاداش بهره وری ، و سایر مزایای غیر مستمرکه طبق مقررات استخدامی یا قانون کار از طرف کارفرما به کارکنان پرداخت و یا تخصیص داده می شود(زاهدی،1391)
حق اولاد :
حق اولاد معادل 3 برابر مزد روزانة کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه پرداخت می شود . حق اولاد حداکثر تا 3 فرزند بیمه شده پرداخت می شود به شرط اینکه بیمه شده حداقل سابقة‌720 روز کار را داشته باشد .
سن فرزندان کارگر هم باید کمتر از 18 سال باشد و یا به تحصیل اشتغال داشته باشند و یا بر اثر بیماری و نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع مادة 91 قانون کار و تأمین اجتماعی قادر به انجام کار نباشند .

 

حق خواربار و مسکن:
مبلغی است که هر سال توسط هئیت دولت تعیین شده و برای افراد متأهل و مجرد متفاوت است . قابل ذکر است که حقوق خواربار و مسکن مشمول بیمه و مالیات می شود .
ایاب و ذهاب :
کارفرما در صورت دوری کارگر و عدم تهیه وسایل نقلیه عمومی بایستی برای رفت و آمد کارکنان وسیله نقلیه مناسب در نظر بگیرد و یاهزینة رفت و برگشت آنها را پرداخت نماید .(قانون کاروتامین اجتماعی)

 

عیدی و پاداش :
معمولاً‌ در پایان دورة‌مالی یا در پایان هر فصل به مناسبت های مختلف ، مبلغی به نام عیدی و پاداش به کارگران و کارکنان پرداخت می شود .
حداقل مبلغ عیدی و پاداش کارگران ، معمولاً در پایان هر سال بر مبنای حقوق و دستمزد هیئت دولت تعیین می گردد .(عشقی،73:74:1389) اما هیئت مدیره می تواند مبلغی بیش از مبلغ حداقل تعیین شده به همین عنوان به کارگران بپردازد .
از نظر حسابداری ، ثبت پاداش در حسابها به منظور تخصیص هزینه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . چنانچه مبلغ پاداشی سالانه در آخر ماه دوره مالی حساب های منعکس شود . بهای تمام شده محصول در آن زمان افزایش قابل توجهی خواهد یافت . به همین جهت بهتر است مبلغ پاداش را درطول دورة مالی به طور یکنواخت به محصولات دوره سرشکن نمود .(عشقی74:1389) لذا در ابتدای دوره مالی هنگام برآورد بودجه دست مزد ، مبلغ پاداش سالانه نیز بر اساس تجربیات سال گذشته پیش بینین می گردد سپس پاداش ماهانه را محاسبه و به حساب کنترل حقوق ودستمزد ، بدهکار و به حساب ذخیرة پاداش ، بستانکار می نماید .
حساب کنترل حقوق و دستمزد **
حساب ذخیرة‌ پاداش **
ثبت پاداش ........ ماه به حساب ذخیرة‌پاداش
پاداش کارکنان قسمتهای مختلف بر حسب محل کارشان به حساب سربار ساخت ، سربار اداری و تشکیلاتی یا سربر توزیع و فروش منظور می گردد . بنابراین زمان ثبت لیست حقوق و دستمزد حساب سربار ساخت سربار اداری و تشکیلاتی یا سربار توزیع و فروش معادل پاداش ماهانه ، بدهکار و حساب کنترل هزینة‌حقوق و دستمزد بستانکار می گردد .(عشقی،74:1389)

حساب کنترل سربار ساخت *
حساب کنترل سربار اداری و تشکیلاتی *
حساب کنترل سربار توزیع وفروش *
حساب کنترل هزینة حقوق ودستمزد *
ثبت تسهیم پادش ............. ماه در حسابها
هنگام پرداخت تمام یا قسمتی از پاداش کارکنان، نحوة ثبت چنین است :
حساب ذخیره پاداش **
بانک(‌صندوق ) **
ثبت پرداخت پاداش کارکنان

 

2-9- مرخصی و انواع مرخصی ها:
روز جمعه روز تعطیل هفتگی با استفاده از مزد می باشد و کارگرانی که با استفاده از تعطیل روز جمعه برسر کار بیاید 40% اضافه بر مزد فوق العاده می گیرد .(عشقی،70:1389)
1. مرخصی استحقاقی
2. مرخصی اداری حج
3. مرخصی ساعتی
4. مرخصی بدون حقوق
5. مرخصی های مربوط به زندگی مخصوص
6. مرخصی استعلاجی
7. مرخصی بارداری و زایمان
8. مرخصی تحصیلی
1) مرخصی استحقاقی :
مرخصی است که کارگر حق دارد با هماهنگی کارفرما برسرکار حاضر نشود و حقوق دریافت کند تعداد روزهای مرخصی استحقاقی در سال 26 روز می باشد.
2) مرخصی برای حج واجب
یکی از فرضیه های واحب در دین اسلام فرضیة حج واجب می باشد که هر کارگر مسلمانی باید این فرضیه را به جا آورد .
هر کار گر می تواند در تمام مدت طول کار خود می تواند به مدت 1 ماه از مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید .(قانو کار)
3)‌مرخصی ساعتی :
یکی از انواع مرخصی ها ، مرخصی ساعتیت می باشد . این مرخصی یکی از انواع مرخصی استحقاقی می باشد با این تفاوت که در کمتر از یک روز می باشد .
4)مرخصی بدون حقوق :
همانگونه که از نام این مرخصی پیداست این مرخصی بدون حقوق ودستمزد بودن آن می باشد که حداکثر مدت مرخصی بدون حقوق و دستمزد 2 سال می باش چنانچه مرخصی بدون حقوق از 2 سال تجاوز نماید به حالت تعلیق در می آورد .
5)‌مرخصی های مربوط به زندگی خصوصی :
در بعضی از مواقعی از زندگی مسائل و رویدادهایی پیش می اید که کارگر مجبور به استفاده از مرخصی می باشد . طبق قانون کار ، کارگر می تواند در موارد زیر از 3 روز مرخصی با حقوق و مزایا استفاده نماید .(قانون کار)
الف ) ازدواج دائم
ب ) فوت همسر ، فرزند ، پدر و مادر
6) مرخصی استعلاجی :
یکی از پیشامدهای طبیعی زندگی هر فرد بیماری می باشد که در مواردی برای درمان نیاز به استراحت دارد قانون کار به کارگر اجازه داده می شود که از مرخصی بدون حقوق می باشد که فقط مدت مرخصی جزء سوابق کارو بازنشستگی محسوب می شود که آن هم منوط به تأیید سازمان اجتماعی می باشد .(قانون کارو تامین اجتماعی)
7)‌مرخصی بارداری و زایمان :
این مرخصی مخصوص کارگران زن می باشد مدت این مرخصی جمعاً90 روز می‌باشد که حتی الامکان 45 روز از این مرخصی پس از زایمان مورد استفاده قرار می‌گیرد .
8)مرخصی تحصیلی وبدون حقوق:
یکی دیگر از انواع مرخصی ها ، مرخصی تحصیلی می باشد این مرخصی از انواع مرخصی های بدون حقوق می باشد با این تفاوت که بر خلاف دیگر مرخصی های بدون حقوق علاوه بر 2 سال اولیه بر 2 سال دیگر نیز قابل تمدید می باشد .(قانون کاروتامین اجتماعی)

2-10- تعطیلات و مرخصی ها مطابق با قوانین کار وتأمین اجتماعی :
مادة 62 – روز جمعه تعطیلی هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد
تبصرة 1- در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر اتوبوسرانی و یا در کارگاه هایی که بر حسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق کار به طور مستمر روز دیگری برای تعطیلی تعیین می شود همان روز حکم تعطیلی هفتگی خواهد بود و به هر حال تعطیلی یک روز معین در روز اجباری است و کارگرانی که به هر عنوان در روز جمعه کار کنند در مقابل عدم استفاده از روز تعطیلی جمعه 40% اضافه برمزد دریافت خواهند کرد .(قانون کاروتامین اجتماعی)
تبصرة 2- در صورتی که روزهای کارکرد در هفته کمتر از 6 روز باشد مزد تعطیلی کارکرد معادل یک ، ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی وی در روزهای کارکرد خواهد بود .
تبصره 3- کارگاههایی که با انجام 5 روز کارکرد در هفته و 44 ساعت کار قانونی کارگر را نشان از دو روز تعطیل استفاده می کنند مزد هر یک از دو روز تعطیل هفتگی برابر با مزد روزانه کارگران خواهد بود .(قانون کاروتامین اجتماعی)
ماده 63- علاوه بر تعطیلات رسمی کشور روز کارگر ( 11 اردیبهشت ) جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید .(قانون وکارو...)
مادة 64- مرخصی استحقاقی کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه جمعاً یک ماه می باشد .(عشقی،75:1391) سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد و برای کار کمتر از مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود .
مادة 65- مرخصی سالانة کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5 هفته می باشد استفاده از این مرخصی حتی الامکان در دونوبت و در پایان هر 6 ماه بصورت می گیرد .
مادة 66- کارگر نمیتواند بیش از 9 روز مرخصی سالانة خود را ذخیره نماید .(قانون کاروتامین اجتماعی)
مادة 67) هر کارگر حق دارد به منظور ادای فرضیة حج در تمام مدت کار خویش فقط یک نوبت یک ماهه را به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید .(قانون کارو...)
مادة 75- مرخصی کمتر از یک روز کار جزء مرخصی استحقاقی منظور می شود ( مرخصی ساعتی ).
ماده 71- در صورت فسخ قرارداد کار بازنشستگی و از کار افتادگی کلی کارگر و یا تعطیل کارگاه مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر به وی و در صورت فوت او به ورثة او پرداخت می شود .(قانون کار وتامین اجتماعی)
مادة 73- کلیة کارگران در مورد موارد زیر حق دارند با سه روز مرخصی با استفاده از مزد را دارند .
الف ) ازدواج دائم
ب ) فوت همسر ، پدر ، مادر و فرزندان
مادة 76- مرخصی بارداری و زایمان زن جمعاً90 روز است و حتی الامکان 45 روز از این مرخصی باید پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد برای زایمان توامان 14 روز به مدت مرخصی اضافه می شود .(قانون کاروتامین اجتماعی)
2-11- بازنشستگی :
مشمولین این قانون در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی خواهد داشت
1) حداقل 10 سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشد .
2 ) سن مرد به 60 سال تمام و سن زن به 55 سال تمام رسیده باشد . کسانی که 30 سال تمام کار کرده و درهر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند در صورتی که سن مرد 50 سال وسن زن 45 سال تمام باشد می توانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند .(قانون کارو...)
میزان بازنشستگی عبارت از متوسط مزد یاحقوق بیمه شده ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه مشروطه بر آنکه از متوسط مزد یا حقوق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حقوق بیمه تقسیم بر 24 محاسبه و کسر حق بیمه (‌بازنشستگی ) در بخش غیر دولتی حق بیمه های تأمین اجتماعی کارگران جمعاً معادل 30% حقوق و دستمزد ناخالص است که 7% آن به وسیلة کارگر 20% توسط کارفرما ( حق بیمه ، سهم کارفرما )3% باقیمانده از سوی دولت تعیین می شود به موجب قانون کارکنانی که حق بیمه تأمین اجتماعی خود را پرداخت نموده باشند از مزایای قانونی بیمه استفاده خواهند داشت .
برخی از مزایای تأمین اجتماعی عبارتند از :
مادة درمانی و دریافت مستمری از کارافتادگی ، بازنشستگی و فوت حق بیمه سهم کارگر که معادل 7% دستمزد ناخالص یکی از عوامل کسور دستمزد است .باید هنگام تنظیم لیست توسط کارفرما از دستمزد کم و به حساب سازمان تأمین اجتماعی پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی سهم کارفرما معادل 20% دستمزد ناخالص است که کارفرما باید در هنگام تنظیم لیست علاوه بر7% دستمزد محاسبه نموده و همراه حق بیمه سهم کارگر به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید .(قاونو کارو...)
این مبلغ که جمع کسورات دستمزد محسوب نمی شود و به عنوان یکی از اقدام هزینه در گروه هزینة غیر مستقیم ( سربار ) طبقه بندی می شود .
حق بیمه سهم دولت معادل 3% دستمزد ناخالص است که از سوی دولت از سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می گردد . کارفرما باید حداکثر 1 ماه پس از تنظیم لیست 3% حقوق دستمزد کارکنان علاوه بر 20% به عنوان حقوق بیمة بیکاری محاسبه و به صندوق بیمة بیکاری واریز نمایند حقوق بیمة بیکاری نیز مانند حقوق بیمة اجتماعی سهم کارفرما یکی از اقلام هزینة ( سربار ) محسوب می شود .
الف ) مزایای نقدی مشمول کسر حق بیمه
1- دستمزد و حقوق
2- کارمزد و حق الزحمه
3- حق المشاوره
4- مزایای نقدی ( فوق العاده شغل ، اضافه کاری ، شب کاری ، نوبت کاری ، خارج از مرکز ، کارهای سخت و زیان آور ،خواربار، مسکن به طور نقدی؛ ایاب و ذهاب)
5- مزد ایام تعطیل و مرخصی استحقاقی
6- پاداشهای غیر مستمر بیشتر از 2 سال
7- فوق العاده های ثابت ونظیر آن
8- مزایای نقدی خارج ازمشمول قانونی ( خوراک ، پوشاک ، مسکن ؛ وسایل نقلیه)
ب ) مزایای نقدی غیر مشمول بیمه
1. باز خرید ایام مرخصی
2. کمک عائله مندی ( حق اولاد ) حداکثر تا میزان پرداخت طبق مادة 86 قانون تأمین اجتماعی و مازاد آن مشمول کسر حق بیمه
3. حق شیر
4. پاداش نهضت سواد آموزی
5. حق التضمین
6. خسارت اخراج
7. مزایای پایان کار
8. پاداش افزایش تولید
9. حق همسر
10.هزینه سفر و فوق العاده مأموریت
11. عیدی
12. کمک هزینه مسکن وخواربار در ایام بیماری
جهت محاسبه حق بیمه و بازنشستگی در سال 80 دستمزد حقوق ماهانة مشمول کسر حق بیمه از یک یا چند منبع مبلغ 2106450 ریال می باشد
ما به التفاوت آن مشمول کسر بیمه نخواهد شد .(قانون کارو...)
2-12- کسر حق بیمه در سازمان های دولتی:
جهت کسور به ازای هر نفر 3726 ریال حداکثر تا 3 فرزند همراه با همسر و خود حقوق بگیر و جمعاً پنج نفر چنان چه غیر از افراد ذکر شده(فرزند چهارم به پدر و مادر تحت تکفل حقوق بگیر) تحت پوشش شخص حقوق بگیر قرار بگیرند بابت هریک از آنها 12420 ریال حق بیمه کسر خواهد شد.

 

مقررات مربوط به وجوه بازنشستگی کارمندان وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی »بیمه درمانی» از مزایای مستمر کارکنان یا کارمندان حقوق بگیر به عنوان کسور بازنشستگی (85%) کرد به حساب سامان بازنشستگی تور خزانه واریز می گردد.(زاهدی،110:1391)
طبق ماده 73 همان قانون درصدی از حقوق کارمندان وزارت خانه ها و مؤسسات خانگی نیز به عئنوان سهم کارفرما (75/12%) به حساب سازمان بازنشستگی واریز می گردد. علاوه بر وجوه نقدی سوله در بودجه کل کشور مبلغ معینی اعتبار تحت عنوان کمک به صندوق بازنشستگی و موظفین منظور می گردد.
نرخ محاسبه کسور بازنشستگی از مهرماه 79 از 5/8% به 9% در ماه افزایش یافته است.
منابع تأمین مالی تأمین پرداخت بازنشستگان و موظفین:
الف) 5/85% حقوق و مزایای مستمر مستخدمین وزارت خانه ها و مؤسسات تولیدی به عنوان سهم مستخدم
ب) 75/12% حقوق و مزایای مستخدمی وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی به عنوان سهم کارفرما
ج) کمک دولت که در بودجه سالانه منظور می گردد که اقدام فوق منابع مالی صندوق بازنشستگی منظور می گردد و هزینه های مربوط به بازنشستگان از محل منابع فوق از طریق وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی پرداخت می شود.
دستگاههای اخیر نم

دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله اهمیت سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری

دانلود مقاله ابزارهای اعتباری در بانک ها

اختصاصی از فی گوو دانلود مقاله ابزارهای اعتباری در بانک ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

مبحث اول
ویژگیها
ابزارهای اعتباری، وسائل متنوعی می باشند که تسهیلات اعتباری در قالب آنها و با ویژگیهای مختلف اعطاء می گردند. این ابزارها عمدتاً در تبصره ماده 3 قانون عملیات بانکی بدون ربا ذکر و در آئین نامه اجرائی قانون مذکور و همچنین دستورالعملهای مربوط تشریح گردیده اند.
ماهیت اساسی ابزارها در نظام نوین بانکداری، مبتنی بر عقود، معاملات و قراردادهای شرعی و نتیجتاً محور ربا (بهره) از سیستم بانکی است که این امر، مهمترین خصیصه ابزارهای جدید و محور اصلی تغییر نظام را تشکیل می دهد. ابزارهای جدید سیستم بانکی، علاوه بر تأمین نیازهای مالی (پولی) متقاضیان، عمدتاً تامین کننده نیازهای مالی (فیزیکی) آنان بوده که مآلاً موجب تثبیت و پایداری بیشتر منابع مالی (به صورت دارائیهای فیزیکی) در سازمان مالی موسسات ذیربط می باشند.
از دیگر ویژگیهای ابزارهای جدید، همانطور که قبلاً بیان شد، خصیصه سیال بودن منابع بانکی است، به طوری که با معین بودن مورد مصرف و تناسب میزان تسهیلات با مصرف و نظارتهائی که بر استفاده از منابع به عمل می آید، از بلوکه شدن و توقف گردش منابع جلوگیری می نماید.
تنوع و تعدد ابزارهای جدید اعتباری موجب گردیده که هر یک از ابزارها در بخش یا بخشهای اقتصادی خاص کاربرد داشته و از نظر مدت برگشت منابع، متغیر و متنوع باشند به طوری که برای زمانهای کوتاه، متوسط و بلند مدت، به کار گرفته شوند.
ابزارهای اعتباری عمدتاً مستند به مبانی فقهی و قانونی (قرض الحسنه، سلف، مضاربه ....) و در مواردی قانون تجارت (مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم) است و به دلیل ماهیت معاملاتی اغلب آنها (مضاربه، مشارکت مدنی، سلف، خرید دین ) و همچنین خاصیت خودنظارتی و خود وصولی این ابزارها، منابع بانک در سررسید قراردادها، آزاد می گردد.
ابزارهای اعتباری جدید، هر یک از ویژگی خاصی برخوردار بوده و هر کدام به مثابه کلیدی می باشند که برای گشایش باب معینی از حوائج اقتصادی متقاضیان به کار گرفته می شوند. بدین معنی که این ابزارها جز در موارد تعیین شده و مرتبط با نوع فعالیت متقاضی، کاربرد بی منظور و بی هدفی نداشته و نتیجتاً اعطای تسهیلات در نظام جدید و با ابزارهای جدید، بدون وجود توجیهات لازم و ملاحظاتی چون توجه به نیاز متقاضی، نوع فعالیت، نوع مصرف، آثار اقتصادی، مدت برگشت و لزوم برگشت منابع و ... اصولاً میسر نمی باشد.
طبقه بندی ابزارها :
با توجه به خصوصیت مشترک ابزارها، آنها را به صور مختلف طبقه بندی می کنند.
براساس مدت :
1 ) کوتاه مدت : مانند قرض الحسنه، مضاربه، مشارکت مدنی، مزارعه، مساقات، جعاله، ضمان، خرید دین، سلف، فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار.
2 ) میان مدت : قرض الحسنه، مشارکت مدنی (تولیدی و خدماتی)، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات و تاسیسات، اجاره به شرط تملیک.
براساس بخشهای اقتصادی :
1 ) بخش بازرگانی : مضاربه، مشارکت مدنی، خرید دین، ضمان، جعاله.
2 ) تولیدی صنعتی : فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات و تاسیسات، سلف، خرید دین، مشارکت مدنی، اجاره به شرط تملیک، جعاله، قرض الحسنه، ضمان، مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم.
3 ) تولیدی کشاورزی : فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار، فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات، تاسیسات، سلف، خرید دین، مشارکت مدنی، اجاره به شرط، تملیک، جعاله، مزارعه، مساقات، قرض الحسنه، ضمان، مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم.
4 ) مسکن و ساختمان : مشارکت مدنی، فروش اقساطی مسکن، اجاره به شرط تملیک.
5 ) خدمات : فروش اقساطی وسایل کار، ماشین آلات و تاسیسات، اجاره به شرط تملیک، جعاله، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، ضمان.
6 ) متفرقه : قرض الحسنه های انفرادی.
براساس وجه اشتراک در کاربرد :
گروه اول : در ارتباط با وام دهی (قرض الحسنه اعطائی).
گروه دوم : در ارتباط با مشارکت (مضاربه، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، سرمایه گذاری مستقیم، مزارعه و مساقات).
گروه سوم : در ارتباط با مبادلات تجاری (فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، سلف، خرید دین).
گروه چهارم : در ارتباط با تعهدات (جعاله، ضمان).
مبحث دوم
برخی تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات :
از آنجا که شناخت و کاربرد ابزارهای اعتباری، مستلزم آن است که تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات مورد استفاده به اختصار مورد بررسی قرار گیرند، در این مبحث پیرامون تعاریف و اصطلاحات مرتبط با تخصیص منابع، توضیح مختصری ارائه خواهد شد.

 


اعتبار :
اعتبار به معنی اعتماد داشتن و باور کردن مترادف کلمه CREDIT و واژه اخیر مأخوذ از ریشه لاتین CREDERE به معنی اعتماد کردن و CREDO به معنی اعتماد می کنم می باشد.
اعتبار، در مفهوم عام آن، حسن شهرتی است که شخص نسبت به قابلیت ایفای تعهداتش دارد، یعنی اعتماد به انجام تعهدات یک شخص در طول انجام معامله یا معاملاتش.
بر این اساس، واژه اعتبار در عرف بانکداری، مترادف با ایجاد تسهیلات مالی برای مشتریان، اعتبارات بانکی، تسهیلات اعتباری و تسهیلات اعطائی می باشد.
تسهیلات اعطائی :
از دیدگاه قانون عملیات بانکی بدون ربا، هر یک از طرق مختلف تأمین مالی یا تضمین تعهدات واحدهای اقتصادی، گونه ای از تسهیلات اعطائی محسوب می گردد.
بنابراین تسهیلات اعطائی را می توان یک یا ترکیبی از موارد ذیل دانست :
1 ) تامین تمام یا قسمتی از هزینه های مالی (جاری و ثابت) یک فعالیت اقتصادی.
2 ) قبول تعهد یا تضمین آثار مالی تمام یا قسمتی از تعهدات مشتریان بانک.
قبول تعهد یا تضمین آثار مالی تمام یا قسمتی از تعهدات مشتریان، برخلاف تامین مستقیم مالی که در بسیاری موارد مستلزم خارج شدن وجوه نقد از صندوق بانک و به طور کلی تبدیل یک دارائی دیگر می باشد، در شرایط عادی هیچگونه اثر در دارائیها یا بدهیهای بانک ایجاد نمی کند و صرفاً به عنوان حسابهای تعهدی ذیل ترازنامه منعکس می شود.
انواع تسهیلات :
تسهیلات اعطائی را می توان از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد، برخی طبقه بندی های عمده به شرح ذیل می باشد :
1 ) از لحاظ مدت :
تسهیلات اعطائی از لحاظ مدت به سه گروه تقسیم می شوند : کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت.
- کوتاه مدت : تسهیلات اعطائی کوتاه مدت، به آن دسته تسهیلات بانکی اطلاق می گردد که حداکثر مدت استهلاک آن یک سال بوده و برای مقاصد مصرفی، جبران هزینه های جاری و تامین سرمایه در گردش موسسات مختلف اقتصادی به کار می رود.
- میان مدت : اینگونه تسهیلات اعطائی که مدت استهلاک آنها بیش از یکسال و کمتر از 5 سال (متوسط 3 سال) است، بیشتر به منظور تامین هزینه های ناشی از جایگزین کردن ماشین آلات و تجهیزات موسسات و یا تکمیل و توسعه طرحهای سرمایه گذاری کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
- بلند مدت : تسهیلات اعطائی بلند مدت، تسهیلاتی هستند که مدت استهلاک آنها معمولاً بیش از 5 سال بوده و به منظور تامین تمام یا قسمتی از هزینه و طرحههای سرمایه گذاری ثابت (عمدتاً تولیدی که به صورت ایجاد تاسیس بنا می گردند)، به کار می رود.
2 ) از لحاظ موارد استفاده :
الف ) تامین نیازهای جاری : این دسته از تسهیلات، برای تامین هزینه جاری یا سرمایه در گردش موسسات اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرند و به دو نوع تقسیم می شوند :
- تامین مواد اولیه، موجودی کالا ...
این نوع تسهیلات که عمدتاً برای تامین مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار واحدهای تولیدی و یا تامین موجودی کالای ساخته شده واحدهای تجاری به کار می روند با توجه به ماهیتشان، جنبه فیزیکی داشته و فاقد خاصیت نقدینگی و جریان وجوه می باشند. نمونه این تسهیلات، فروش اقساطی مواد اولیه، لوازم یدکی و ابزار کار می باشد.
- تأمین نقدینگی
این نوع تسهیلات، تامین کننده نیازهای پولی و نقدینگی مشتریان می باشند که هزینه های جاری پولی موسسات نظیر حقوق و دستمزد، هزینه های نقدی اداری، فورش .... را تامین می نماید. نمونه این تسهیلات، سلف را می توان نام برد.
ب ) تامین نیازهای سرمایه ای : تسهیلات اعطایی سرمایه ای برای تامین هزینه های سرمایه ای و یا طرحهای سرمایه گذاری ثابت مانند زمین، ساختمان، ماشین آلات و تاسیسات واحدهای تولیدی به کار گرفته می شوند. اینگونه تسهیلات شامل موارد ذیل می باشند :
- تامین هزینه طرحهای ایجاد (تاسیس) : در اینگونه طرحها، هدف بنیانگذاری و تاسیس یک واحد اقتصادی جدید می باشد که اعطای تسهیلات به آن، موکول به بررسیهای دقیق کارشناسی از ابعاد فنی، اقتصادی و مالی است.
- تامین هزینه طرحهای تکمیلی و توسعه : در اینگونه طرحها، موسسه ی دایر و در حال بهره برداری به منظور تکمیل یک خط تولید و یا توسعه واحد تولیدی از بانک در خواست تسهیلات می نماید .
- تامین هزینه طرحهای جایگزینی : از آنجا که طول عمر ماشین آلات وتاسیسات محدود بوده وبه مرور زمان فرسوده، مستهلک ویا ناباب مگردند، نیازمند جایگزین کردن وسایل موردنیاز و نتیجتا تسهلات اعطایی خواهند بود .
ج- تامین نیازهای شخصی: این قبیل تسهیلات به منظور تامین هزینه های مصرفی ناشی از حوایج شخصی و ضروری اشخاص حقیقی اعطا می گردند و مانند هزینه ازدواج، هزینه درمان و ...
از لحاظ مصرف :
تسهیلات اعلایی از حیث مورد مصرف در انواع بخشهای اقتصادی نیز طبقه بندی ومورد استفاده آماری قرار می گیرد .
الف ) تسهیلات اعطائی تجاری : اینگونه تسهیلات دربخشهای مختلف تجاری (تجارت داخلی وتجارت خارجی مانند صادرات و واردات )مصرف می گردند .
ب ) تسهیلات اعطائی تولیدی: اینگونه تسهیلات در بخش تولید (صنعت و معدن و کشاورزی ) مورد مصرف دارند.
ج ) تسهیلات اعطائی مسکن و ساختمان: اینگونه تسهیلات در زمینه های تامین مسکن و ساختمان کاربرد و مصرف دارد.
د ) تسهیلات عطائی خدمات: در زمینه بخش خدمات مورد استفاده قرار می گیرد.
هـ ) تسهلات اعطائی متفرقه: که به صورت متفرقه و غیره کانالیزه و به مصرف می رسند.
سررسید تسهیلات :
سررسید تسهیلات اعطایی، تاریخ مشخصی است که در آن تاریخ دین یا تعهد موردنظر می باید ایفاء گردد.
حد (سقف) تسهیلات :
منظور از حد یا سقف تسهیلات، حداکثر مبلغی است که بانک حاضر است به عنوان تامین مالی یا قبول تعهد در قالب ابزار مشخصی در یک زمان معین در اختیار یک مشتری قرار داده یا برای او تعهد نماید. در صورتی که بانک حدی برحسب چند ابزار مختلف برای یک مشاری برقرار سازد، حد تسهیلات می تواند به طور کلی و یا به تدریج از تسهیلات مربوطه تا سقف تعیین شده استفاده نموده و به ازاء هر واریزی مجدداً از تسهیلات جدید برخوردار گردد.
معمولاً از حد تسهیلات در سررسید مورد تجدیدنظر قرار گرفته و حسب شرایط زمانی و عملکرد متقاضی، میزان آن تائید، کاهش یا افزایش داده شده یا کلاً باطل می شود. بنابراین حد تسهیلات هیچگاه ثابت نبوده و با تغییر شرایط مخصوصاً وضعیت مشتری تغییر می کند.
حد مجاز قانونی :
حد مجاز قانونی، یکی از ابزارهای اعمال سیاستهای پولی و برنامه ریزیهای اعتباری است که توسط شورای پول و اعتبار و به منظور کنترل حجم و سمت گیری تسهیلات اعطائی وضع می گردد.
سقف تعیین شده برای اعطای هر یک از انواع تسهیلات اعطایی به یک متقاضی حد مجاز فردی و سقف تعیین شده جهت برقراری مجموعه ای از تسهیلات اعطائی برای یک بانک، حد مجاز جمعی نامیده می شود.
مراجع یا ارکان اقتصادی :
افراد یا واحدهائی که دارای اختیار مسئولیت اتخاذ تصمیمات اعتباری می باشند، مراجع یا ارکان اعتباری نامیده می شوند. ترکیب ارکان اعتباری و چگونگی اتخاذ تصمیم آنها تابع سیاستهای اعتباری هر بانک می باشد.
بخش اقتصادی :
هر یک از تقسیمات فعالیتهای اقتصادی را به مقتضای نوع کلی فعالیتهای متجانس، یک بخش اقتصادی می نامند. بخشهای اقتصادی عبارتند از :
1 ) بخش صنعت و معدن : هر نوع فعالیت اقتصادی که با استفاده از نیروی انسانی، وسائل تولید و ماشین آلات، مواد اولیه یا نیم ساخته را با تغییر شکل فیزیکی یا شیمیایی به محصول ساخته شده مصرفی یا واسطه ای تبدیل نماید، فعالیت صنعتی و معدنی نامیده می شود مانند صنعت شیشه، صنعت کاغذ، صنعت نساجی ...
2 ) بخش کشاورزی : عبارتست از به کارگیری عوامل طبیعی و محیط زیست به عنوان مواد اولیه و استفاده از نیروی انسانی و یا وسائل تولید و ماشین آلات و تولید محصولات کشاورزی مانند کشت وزرع، باغبانی، دامپروری، پرورش زنبور عسل، ماهیگیری، شکار ... .
3 ) بخش بازرگانی : عبارتست از خرید، توزیع و فروش کالا بدون ایجاد ارزش افزوده قابل توجه در آن مانند تجارت و بانکداری، خرده فروشی، تهیه و پخش کالا و .... .
4 ) بخش ساختمان : عبارتست از تولید و ساخت هر نوع ابنیه و تاسیسات شهری و روستائی به عنوان ایجاد یا توسعه تشکیلات مدنی و رفاه عامه، مانند راهسازی، ساختمان سازی، ساختن اسکله، تاسیسات برق، نیروگاه ...
5 ) بخش خدمات : هر نوع فعالیت اقتصادی که عمدتاً با استفاده از نیروی انسانی و وسائل کار و بدون به کارگیری مواد اولیه قابل ملاحظه انجام می گیرد مانند هتلداری، حمل و نقل، انبارداری، خدمات بهداشتی و درمانی، خدمات فرهنگی ... .
(به لحاظ اهمیت موضوع، فعالیت ها و زیر بخش های اقتصاد در ضمائم کتاب درج گردیده است.)
عقد :
عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر، تعهد بر امری بنمایند و مورد قبول آنها باشد.
براساس تقسیم بندی قانون مدنی، عقود بر دو گونه اند : عقود معینه و عقود غیرمعینه.
عقود معینه : عقودی هستند که دارای آثار و احکام مخصوص به خود بوده و هر یک به نام خاصی موسومند مانند : نکاح، بیع، اجاره، سلف ....
عقود غیرمعینه : عقودی هستند که در قالب هیچیک از عقود معینه قرار نمی گیرند و طرفین عقد مقتضا و شروط (غیر معین) خود را در ضمن عقد تعیین می نمایند، این نوع عقود عمدتاً شامل قراردادها می شوند.
به علاوه طبق ماده 184 قانون مدنی، عقود به اقسام ذیل تقسیم می شوند : لازم، جایز، خیاری، منجز و معلق.
عقد لازم : عقدی است که هیچیک از طرفین معامله (متعاقدین) حق فسخ آنرا نداشته باشند مگر در موارد معینه.
موارد معینه ای که عقد لازم را می توان بر هم زد، سه مورد است :
اول : موردی که طرفین، در ضمن عقد شرط کرده و اختیار فسخ را به کسی داده باشند (عقد خیاری).
دوم : موردی که حق فسخ معامله به موجب حکم قانون، برای یکی از طرفین پیدا شود (خیارات).
سوم : موردی که هر دو طرف تصمیم بگیرند و با توافق یکدیگر معامله را بر هم زنند (اقاله).
ایقاع :
ایقاع در مقابل عقد قرارداد و با قصد انشاء یک تن، بدون آنکه موافقت شخص دیگری را لازم داشته باشد حاصل می گردد و حقی را ایجاد یا اسقاط می کند. (ایجاد حق : مانند تملک در حیازت مباحات، اسقاط حق : مانند ابراء حق دین).
قرار داد :
عبارتست از توافق اراده دو طرف که در نتیجه آن رابطه حقوقی جدیدی به وجود می آید یا رابطه حقوقی موجود را تغییر می دهد و یا به خاتمه آن رابطه می انجامد. عمل موضوع قرارداد، لازم نیست که حتماً فیزیکی باشد. عمل، اعم است از فعل یا ترک فعل. در مورد وجه تمایز عقد و قرارداد کافیست اشاره شود که هر عقدی، قرارداد است ولی هر قراردادی، عقد نیست.
معامله :
معامله مترادف است با عقد با این تفاوت که معامله اخص از عقد یا قرارداد است که بیشتر آثار مالی و تجاری را دربر می گیرد مانند مضاربه، سلف، بیع، اجاره ... (معاملات تجاری) طرفین معامله را متعاملین نامند.

 

رهن :
رهن، عقدی است که به موجب آن، مدیون مالی را برای وثیقه به دائن می دهد. عمل رهن را ارتهان، رهن دهنده را راهن، طرف دیگر را مرتهن، مال موضوع رهن را رهینه و خروج مال مورد رهن از حالت وثیقه را فک رهن می نامند. (مفاد مادتین 771 و 774 ق . م).
صلح :
صلح، عقدی است که در آن طرفین توافق بر امری از امور کنند بدون اینکه توافق آنها عنوان یکی از عناوین معروف عقود (مانند رهن، بیع، اجاره و ....) را داشته باشد، عمل صلح را مصالحه، پیشنهاد دهنده را مصالح و قبول کننده را متصالح و طرفین عقد را متصالحین نامند.
ضمان :
ضمان، عبارتست از این که شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد. متعهد را ضامن، طرف دیگر را مضمون له و شخص ثالث را مضمون عنه یا مدیون اصلی می گویند. (مفاد ماده 684 ق.م)
هبه :
عقدی است که به موجب آن، یک نفر مالی را، مجاناً به دیگری تملیک می کند، تملیک کننده را واهب، طرف دیگر را متهب و مالی را که مورد هبه است، عین موهوبه می گویند. (مفاد ماده 795 ق.م)
بیع :
تملیک عین است به عوض معلوم. مال موضوع بیع را مبیع، خریدار را بایع، عوض را «ثمن» و معوض را «مثمن» گویند. (مفاد ماده 338 ق.م).
تعهد :
تعهد، رابطه حقوقی است که به موجب آن، شخص یا اشخاصی ملتزم به دادن چیزی یا متعهد به انجام فعل یا ترک فعل معینی به نفع شخص یا اشخاص معینی می شوند، تعهد کننده را «متعهد» و تعهد شونده (ذینفع) را «متعهد له» می نامند. تعهد مترادف التزام می باشد.
وجه التزام :
مبلغ مقطوع و معینی است که در قرارداد به تراضی طرفین مقرر می شود. وجه التزام گاهی فقط به منظور تامین خسارت عدم انجام تعهد یا تأخیر آن مقرر می شود و گاهی طبیعت آن، طبیعت تأمین خسارت نبوده بلکه برای توثیق و استواری انجام قراردادی می باشد و گاهی هر دو کیفیت در آن دیده می شود.
جریمه تأخیر :
خسارتی است که از بابت دیر پرداخت وجه نقد از طرف مدیون باید به دائن داده شود.
دین حال :
دینی که موعد داشته و موعدش رسیده و یا به علت قانونی یا سایر موارد (مانند عدم ایفای تعهدات طبق قرارداد)، تبدیل به دین حال شده باشد مانند دیون شخصی متوفی.
اشاعه :
عبارتست از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد به نحوی که از هر قسمت و هر ذره آن سهمی به صورت مشاع متعلق به یک تن و سهمی متعلق به دیگری یا دیگران باشد.
افزار :
افراز مقابل اشاعه می باشد و منظور تقسیم مال بین دارندگان آنست به طور مستقل. مال افزار شده را مفروز می نامند.

 

وکالت :
وکالت عبارتست از تفویض یا واگذاری و در اصطلاح عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری، نایب خود می نماید. کسی را که وکالت می دهد «موکل» و شخصی را که وکالت به او تفویض می شود «وکیل» و موضوعی را که وکالت بابت آن انجام می شود «مورد وکالت» می نامند.
وکیل در توکیل :
وکیلی است که از جانب خود، اختیار یکی از دو امر ذیل را دارد :
الف ) وکیلی دیگر برای موکل خود معین کند. در این صورت وکیل انتخابی، وکیل وکیل اول نخواهد بود.
ب ) وکیلی برای خود معین کند. در این صورت وکیل انتخابی، منحصراً وکیل وکیل اول است.
جلسه اول :
تفاوت وام و اعتبارات : وام یعنی تشکیل پرونده و دریافت وجه معین. اما اعتبارات به عنوان مثال : اگر به اندازه 2 میلیارد ریال که در نزد بانک سپرده گذاری کردیم می توان از بانک وجه نقد دریافت کنیم. یکی از چالشهای سیستم بانکداری تغییر نرخ سود می باشد.
بانکداری :
1 ) داخلی ؛ 1 و 2
2 ) خارجی ؛ 1 و 2
وظیفه بانکدار : تجهیز منابع و تخصیص منابع می باشد که به آن مجهز شده است.

 


بانکداری بدون ربا در اواخر سال 61 تصویب شد و در سال 62 اجرا شد.
بانک  شخصی که از خارج به بانک نگاه می کنه دیدش ربوی
(ترازنامه بانک ربوی)
دارایها :
مصارف :
1 ) وامها
2 ) اعتبارات
3 ) تسهیلات
- ضمانت نامه ها
- اعتبارات اسنادی سرمایه :

 

بدیها :
جاری
پس انداز
مدت دار با نرخ ثابت

 

وام برای بانک دارایی محسوب می شود.
(ترازنامه بانک غیر ربوی) (اسلامی)
1 ) مصارف :
(رابه دائن(بانک) و مدیون (مشتری))
- تسهیلات
- قرض الحسنه
2 ) مشارکتی
(گروه مشارکتی)
- مشارکت مدنی
- مشارکت حقوقی
- مساقات
- مزارعه
- مضاربه
- سرمایه گذاری مستقیم
3 ) مبادلاتی :
(گروه مبادلاتی)
- خرید دین
- سلف
- اجاره به شرط تملیک
4 ) تعهداتی :
(گروه تعهداتی)
- جعاله
- ضمانت نامه
- اعتبارات اسنادی
سرمایه :

 

بدیها :
1 ) سپرده قرض الحسنه
- پس انداز
- جاری (دائن و مدیون)
2 ) سپرده های سرمایه گذاری
- کوتاه مدت
- بلند مدت (رابطه وکیل و موکل ) (بانک و مشتری)

 

1 ) قرض الحسنه چه عقدی است ؟ فرایند شرایط سرمایه گذاری را آسان می کند (تسهیلات). تسهیلات برای رفع نیاز، خرید جهیزیه، خرید مسکن و ... .
2 ) تسهیلات مشارکتی : بانک با مشتری مشارکت می کند به قصد انتفاع مشارکتی.
- مشارکت مدنی : مثل وام احداث مسکن، احداث یک کارخانه. (نرخ بهره توافقی است).
- مشارکت حقوقی : مثل خرید سهام توسط بانک، تسهیل سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت.
- سرمایه گذاری مستقیم : برای پروژه های ملی و عمرانی و پروژه های مصوبات هیئت دولت مربوط می شود. مثل اتوبان قزوین – زنجان با مشارکت بانک ملی.
مساقات و مزارعه : مساقات برای بخش باغداری و محصولات سردرختی قابل پرداخت می باشد و مزارعه در بخش زراعت و محصولات سطحی مانند گندم و جو و ... می باشد.
- مضاربه (ضرب) : عقدی است که به موجب آن بانک تامین کننده سرمایه نقدی و عامل با این سرمایه به فعالیت اقتصادی یا بازرگانی پرداخته و بانک و مشتری با نسبت مشخص شده در سود حاصله شریک خواهد بود. مثال : کسی بخواهد از رشت برنج بخرد و در ابهر به فروش برساند. از بانک پول دریافت می کند و خرید و فروش خود را انجام می دهد و در سود حاصله به نسبت مشخص شده شریک می شوند.
تفاوت نرخ بهره در مشارکتی و قرض الحسنه : در تسهیلات مشارکتی نرخ بهره توافقی می باشد اما در قرض الحسنه نرخ بهره وجود ندارد که فقط کارمزد وجود دارد که آنها هم 4% می باشد.
3 ) تسهیلات مبادلاتی : عقد بیع (خرید و فروش)، خرید در زمان حال قطعی می باشد و صورت می پذیرد.
- خرید دین : خرید اوراق تجاری مدت دار : (نقد کردن چک).
- سلف : پیش خرید محصولات تولیدی که در دو بخش کشاورزی و صنعت و معدن قابل پرداخت است. مثال : در مزرعه محصولی که در مرحله داشت می باشد خریداری می شود.
- اجاره به شرط تملیک : مالی در اختیار مشتری قرار داده می شود که تا وقتی مشتری از آن استفاده می کند بعد از گذشت مدت زمان مشخص ماهانه 500100 ریال قسط می پردازد که 400100 مربوط به قسط و 100000 مربوط به اجاره که در سرموعد مالک آن مال می شود.
4 ) گروه تعهداتی : تعهد انجام کار توسط بانک تحت شرایط خاص.
- جعاله : از جُعل گرفته شده، بانک مبلغی را در اختیار مشتری می گذارذ تا به فعالیت بپردازد. مثال : تعهد تعمیر مسکن (نقاشی خانه).
- ضمانت نامه : عقدی است که به موجب آن بانک ضمانت انجام تعهدات ضمانت خواه (مشتری) در برابر شخص ثالث (ذینفع) عهده دار می شوند.
اعتبار اسنادی : گشایش اعتبار در بخش بازرگانی بین المللی است.
بدهیها : رابطه بانک و مشتری براساس دائن (مشتری) و مدیون (بانک) می باشد. چون بانک بدهکار به صاحب حساب یا مشتری می باشد.
قرض الحسنه :
جاری  هزینه ای ندارد
پس انداز  هزینه آن 2% کل موجودی بانک می باشد که مربوط به تامین جوایز می باشد.
سپرده گذاریهای سرمایه گذاری (کوتاه مدت، بلند مدت) : نوع رابطه مشتری و بانک براساس وکیل و موکل است اما همزمان، بانک بر مشتری حق توکیل دارد.
نرخ سود :
قطعی  ربا می باشد (چون زایش پول است)
علی الحساب
تسهیلات کوتاه مدت (زیر یکسال) میان مدت (بالای یکسال) بلند مدت (پنج ساله) می باشد.
بخشهای اقتصادی :
- بازرگانی : خدمات بازرگانی
- صنعت و معدن
- کشاورزی
- متفرقه (قرض الحسنه)
- ساختمان و مسکن
(ساختمان = جاده سازی – فرودگاه و بندر مسکن = مسکونی - تجاری)
اصول بانکداری :
نقدینگی ، امنیت ، منفعت.
نقدینگی : یک بانکدار از وجه نقد کافی باید برخوردار باشد تا پساخگوی نیاز مردم باشد.
امنیت : بانک امین مشتریان می باشد زمانی که اعتبار در اختیار مشتریان قرار می دهد مطمئن باشد از اصل و فرع آن.
منفعت : بانک یک موسسه انتفاعی است و هدف آن کسب حداکثر سود است و این منفعت در قالب عقود اسلامی قابل دریافت است.
جلسه دوم :
طبقه بندی تسهیلات و مطالبات در سیستم بانکی :
طبقه جاری 2 ماه سررسید گذشته 6 ماه معوق 18 ماه مشکوک الوصول هزینه
000/000/66 000/000/1 000/000/67 000/000/67
- سود تسهیلات
نرخ ذخیره مطالبات : 5/1% 10% 20% 50% (تا سررسید 18 ماه)
100% (تا سررسید 5 سال)
سالهای 86 :
5/1% × 000/000/85 = A
5/1 = A' 10% × 000/000/1 = B
اصل × 10% = C'
طبقه سررسید گذشته 20% × 000/000/67 = C
اصل × 20% = C' 5/1% × 000/000/67 = d
اصل × 50% = d'
طبقه مشکوک (هزینه) E'-E=K

 

ذخیره انتهای 86 یا ابتدای سال 87  E = A + B + C + D
انتهای 87
ــــــــــــــ اصل × 5/1
ذخیره سال 87
(به خاطر شفاف سازی برای مشتریان یا سهامداران این طبقه بندی انجام می شود) :
طبقه ای است که از تاریخ سررسید 2 ماه گذشته باشد. یعنی اگر تاریخ سررسید بانک 21/1/86 باشد تا تاریخ 21/3/86 مهلت دارد. اما در طبقه بندی جدید از صفر روز تا 60 روز مهلت دارد تا وام خود را پرداخت کند. اما اگر بدهی خود را تا 2 ماه پرداخت نکند بدهی به طبقه دوم انتقال داده می شود.
نکته 1 )
1 ) تسهیلاتی که دارای وثائق به شرح زیر می باشند از فرایند ذخیره گیری خارج می شوند.
1 . 1 ) اگر چنانچه وثیقه پرونده : وجه نقد، برگ سپرده مدت دار باشد در این صورت نرخ ذخیره گیری صفر خواهد بود.
1 . 2 ) اگر وثیقه ملکی باشد در این صورت نرخ ذخیره گیری بر مبنای 70% خواهد بود یعنی 70% ارزش وثیقه (ارزش به روز شده وثیقه) از فرایند ذخیره گیری خارج و مابقی مشمول ذخیره گیری خواهد بود.
1 . 3 ) اگر وثیقه ماشین آلات باشد در این صورت 50% از فرایند ذخیره گیری خارج و مابقی مشمول ذخیره گیری می شود.
1 . 4 ) اگر چنانچه وثیقه تسهیلاتی سفته باشد در این صورت 100 % اصل تسهیلات مشمول ذخیره گیری خواهد گردید.
نکته 2 )
در تسهیلات با اهمیت علاوه بر پارامتر زمان، 2 پارامتر وضعیت مشتری و وضعیت صنعت نیز لحاظ خواهد گردید.
1 ) وضعیت مشتری : اگر چنانچه مشتری به گونه ای باشد که اعمال پارامتر زمان موجب بدتر شدن ایفای تعهدات مشتری تشخیص داده شود می توان زودتر از برنامه زمان بندی شده طبقه بندی را اجرا نمود (صرفاً در مورد تسهیلات با اهمیت) که تشخیص آن برعهده هیئت مدیره بانک می باشد.
2 ) وضعیت بازار صنعت : اگر چنانچه وضعیت بازار و صنعت به گونه ای باشد که پارامتر زمان موجب بدتر شدن ایفای تعهدات مشتری پیش بینی بشود این پارامتر مقدم بر پارامتر زمان شود.
تسهیلات با اهمیت : تسهیلاتی است که از پرتفوی تسهیلاتی پرداختی بانک از سال ما قبل بیشتر باشد تلقی می گردد.
1 ) انتقال به طبقه سررسید گذشته صرفاً میزان اقساطی خواهد بود که دو ماه از سررسید آن گذشته باشد. یعنی یک تسهیلات می تواند هم در طبقه جاری باشد و هم در طبقه سررسید گذشته باشد.
2 ) در زمان انتقال بدهی (اقساط سررسید گذشته) به طبقه معوق کل مانده بدهی مشتری (مجموع طبقه سررسید گذشته و جاری) به طبقه معوق انتقال یافت.
مثال : با توجه به اطلاعات زیر، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را محاسبه نمایید، ذخیره مطالبات چند درصد است؟
1 ) مانده اصل تسهیلات مشتری 000/000/1
سررسید اقساط 21 / هر ماه
مبلغ اصل هر قسط 000/100 ریال
تعداد اقساط معوق 4 تا
وثیقه سفته
سررسید گذشته 2 قسط 000/200
طبقه جاری 000/800
2 ) کل مانده تسهیلات 000/500
اقساط معوق ندارد
وثیقه ملکی به ارزش روز 000/000/2
سود بیمه آتی 000/80
000/400/1 = 70% × 000/000/2
5001000 < 000/400/1 پس مانده ذخیره است.
3 ) مانده اصل تسهیلات 000/500/1
اقساط معوق 19 قسط
وثیقه ماشین آلات به ارزش 000/000/2
نرخ خروج از ذخیره گیری  نرخ وثیقه
000/000/1 = 5 % × 000/000/2
000/500 = 000/000/1 – 000/500/1
000/250 = 50% × 000/500
4 ) مانده اصل تسهیلات 000/000/5
اقساط معوق 12 قسط
وثیقه  برگ سپرده بلند مدت
000/282 = 000/250 + 000/32 = کل ذخیره
جلسه سوم :
عقد قرض الحسنه : عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین (قرض دهنده) مقداری معین از مال خود را به قرض گیرنده تملیک می کند تا قرض گیرنده پس از گذشت زمان مشخصی مثل و یا بهای آنرا به قرض دهنده پرداخت نماید یا برگرداند. هدف اصلی از حق قرض الحسنه تامین نیازهای عمومی و جامعه است بدون انتظار دریافت سود خواهد بود. لذا رابطه بانک و مشتری در عقد قرض الحسنه مستقیم بوده و ارتباط بر مبنای دائن و مدیون می باشد. قرض گیرنده سودی را به قرض دهنده پرداخت نمی نماید اما به منظور تامین هزینه های اداری مبلغ ناچیزی تحت عنوان کارمزد پرداخت وام قرض الحسنه و امور مربوطه از مشتری دریافت می گردد (4%).
موارد اعطای قرض الحسنه :
1 ) تامین وسایل و سایر امکانات موردنیاز برای افرادی که فاقد اینگونه امکانات می باشد در قالب تشکلهای تعاونی.
2 ) کمک به افزایش تولید (کشاورزی و صنعتی).
3 ) رفع نیازهای ضروری .
نیازهای ضروری :
1 ) کمک هزینه ازدواج ؛
2 ) کمک هزینه تهیه جهیزیه ؛
3 ) کمک هزینه تحصیل ؛
4 ) هزینه درمان بیماری ؛
5 ) تعمیر و تامین مسکن ؛
6 ) رفع نیازهای متفرقه.
ضوابط اعطای قرض الحسنه :
1 ) حصول اطمینان از نیاز متقاضی ؛
2 ) حصول اطمینان از ایجاد کار ؛
3 ) حصول اطمینان از افزایش تولید ؛
4 ) حصول اطمینان از مصرف قرض الحسنه توسط شخص متقاضی ؛
5 ) حصول اطمینان از عدم بدهی قرض الحسنه به سایر بانکها ؛
6 ) حصول اطمینان از سکونت متقاضی در محدوده فعالیت بانکی که متقاضی جهت دریافت وام مراجعه می نماید.
تبصره :
1 ) اعطای قرض الحسنه به کارکنان شاغل در بانکها ممنوع می باشد.
2 ) اعطای قرض الحسنه جهت رفع احتیاجات ضروری بانکها طبق مقررات و ضوابط مربوط به خود بلامانع است.
3 ) اعطای قرض الحسنه به واحدهای صنعتی که کالاهای غیرضروری تولید می نمایند ممنوع می باشد.
4 ) صدور منابع قرض الحسنه (مجموع مانده حسابهای قرض الحسنه) باید صرف مصارف (وامهای) قرض الحسنه گردد.
5 ) مدت بازپرداخت قرض الحسنه می تواند تا 5 سال درنظر گرفته شود (برای واحدهای تولیدی و صنعتی برای رفع نیازهای ضروری حداکثر تا 3 سال).
مدارک لازم جهت دریافت قرض الحسنه :
1 ) درخواست مشتری ؛
2 ) داشتن حساب یا افتتاح حساب ؛
3 ) تصویر مصوق شناسنامه و کارت ملی ؛
4 ) ارائه مسندات موضوع قرض الحسنه  مثال اگر ازدواج  عقدنامه ؛
5 ) تکیمل قرارداد مربوطه ؛
6 ) استعلام عدم بدهی قرض الحسنه به سایر بانکها ؛
7 ) اخذ اطلاعات اعتباری (متقضای و ضامنین) ؛
8 ) وثیقه (به میزان 100%).

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  41  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله ابزارهای اعتباری در بانک ها

دانلودمقاله خواجه نصیرالدین محمد بن حسن جهرودی طوسی

اختصاصی از فی گوو دانلودمقاله خواجه نصیرالدین محمد بن حسن جهرودی طوسی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

 

 

مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی از اهالی جهرود از توابع قم بوده است که در تاریخ 15 جمادی الاول سال 597 هجری قمری ولادت یافته است

 

او به تحصیل دانش، علاقه زیادی داشت و از دوران جوانی در علوم ریاضی و نجوم و حکمت سرآمد شد و از دانشمندان معروف زمان خود گردید. خواجه نصیرالدین طوسی ستاره درخشانی بود که در افق تاریک مغول درخشید و در هر شهری پا گذارد آنجا را به نور حکمت و دانش و اخلاق روشن ساخته و در آن دوره تاریک و در آن عصری که شمشیر تاتار و مغول خاندانهای کوچک و یا بزرگ را از هم پاشیده و جهانی از حملات مغولها به وحشت فرو رفته و همه در گوشه و کنار منزوی و یا فراری می شدند و بازار کسادی دانش و جوانمردی و مروت می بود و فساد حکمفرما. وجود و بروز چنین دانشمندی مایه اعجاب و اعجاز است. خواجه نصیرالدین طوسی را دسته ای از دانشوران خاتم فلاسفه و گروهی او را عقل حادی عشر نام نهاده اند. بهرحال خواجه نصیرالدین دوره تحصیل ابتدایی را قسمتی نزد دائی خود بابا افضل ایوبی کاشانی و فخرالدین داماد که او شاگرد صدرالدین سرخسی و او شاگرد افضل الدین جیلانی و او شاگرد ابوالعباس ریوگیری و او شاگرد بهمن یار از شاگردان شیخ الرئیس ابوعلی سینا تحصیل کرده است.
بقول مولف آثار الشیعه خواجه نصیرالدین طوسی با سیدعلی بن طاوس حسینی و شیخ میثم بن علی بحرانی در مدرسه ابوالسعاده اصفهان متفقاً درس خوانده و بنا به عقیده دسته ای از مورخین ابن میثم در فقه استاد و در حکمت شاگرد خواجه نصیرالدین طوسی بوده است. شهید ثانی در رساله چهل حدیث خود می نویسد محققاً خواجه نصیر در علوم منقول شاگرد پدرش بود که او از شاگردان فضل اله راوندی بود و او از شاگردان ثقه الاسلام سید مرتضی علم الهدی می باشد. یکی از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی علامه حلی می باشد و علامه حلی در موقع اجازه دادن به یکی از شاگردانش بنام ابن زهره دربارة استادش در همان اجازه نامه چنین می نویسد:
خواجه نصیرالدین طوسی افضل عصر ما بود و از علوم عقلیه و نقلیه مصنفات بسیار داشت او اشرف کسانی است که ما آنها را درک کرده ایم، خدا نورانی کند ضریح او را. قرائت کردم در خدمت او الهیات، شفای ابن سینا و تذکره ای در هیئت را که از تالیفات خود آن بزرگوار است. پس او را اجل محتوم دریافت و خدای روح او را مقدس کند. در آن روزگاری که آوازه دانش خواجه نصیرالدین به اطراف و اکناف رسیده بود، رئیس ناصرالدین محتشم که از دانشوران اسماعیلیه بود بدیدار خواجه مایل شد و او را به قائنات دعوت کرد و مقدم او را بسیار گرامی داشت و خواجه مدتها در آنجا بود و کتاب تهذیب الاخلاق ابن مسکویه را به فارسی ترجمه و شرح داد و بنام اخلاق ناصری تالیف کرد.
خواجه نصیر الدین مشهور به محقق طوسی؛ حکیم و دانشمند بزرگ جهان در سال ۵۹۷ هجری در شهر طوس دیده به جهان گشود. این محقق گرانقدر جهان تشیع؛ در زمان هلاکوخان به وزارت رسید و در همان رصدخانه مراغه را با بیش از ۱۲ دستگاه و ابزار نجومی جدید؛ با ابتکار خود ساخت که از شاهکارهای مراکز علمی جهان در قرون وسطی بود. بعدها تیکوبراهه منجم هلندی با تقلید از او رصدخانه اوزانین برگ را برپا نمود.
خواجه حدود ۸۰ کتاب و رساله در ریاضیات؛ نجوم؛ فلسفه؛ تفسیر و مسایل اجتماعی نوشت و از کارهای معروف او در علوم؛ وضع مثلثات و قضایای هندسه کروی؛ تفهیم بی نهایت کوچک ها و تکمیل نظریه ارشمیدس است.خواجه نصیرالدین طوسی، نخستـین کسی است که حالات ششگـانه مثـلث کروی
قائـم الزاویه را به کار برده و آن را در کتاب الشـکل القطاع که در مورد مثـلثات مستوی
و کروی است آورده است.
علامه حلی(شاگرد وی) از او به عنوان استاد بشریت یاد میکند- جورج ساتن وی را بزرگترین ریاضیدان اسلام به شمار می آورد و بروکلمن آلمانی می گوید وی از مشهورترین دانشمندان قرن هفتم و برترین مولفان این قرن به طور مطلق است. جامعه علمی جهان به پاس خدمات و تلاشهای این دانشمند بزرگ در علم ریاضی و نجوم نامش را بر کره ماه ثبت نمود.
این حکیم الهی سرانجام در سال ۶۷۲ هجری در شهر مقدس کاظمین در گذشت. بنابر وصیت خودش او را در پایین پای دو معصوم دفن کردند و برمزارش نوشتند : و کلبهم باسطٌ ذراعیه بالوصید.
خواجه نصیرالدین محمد بن حسن جهرودی طوسی مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی از اهالی جهرود از توابع قم بوده است که در تاریخ 15 جمادی الاول سال 597 هجری قمری ولادت یافته است. او به تحصیل دانش، علاقه زیادی داشت و از دوران جوانی در علوم ریاضی و نجوم و حکمت سرآمد شد و از دانشمندان معروف زمان خود گردید.
خواجه نصیرالدین طوسی ستاره درخشانی بود که در افق تاریک مغول درخشید و در هر شهری پا گذارد آنجا را به نور حکمت و دانش و اخلاق روشن ساخته و در آن دوره تاریک و در آن عصری که شمشیر تاتار و مغول خاندانهای کوچک و یا بزرگ را از هم پاشیده و جهانی از حملات مغولها به وحشت فرو رفته و همه در گوشه و کنار منزوی و یا فراری می شدند و بازار کسادی دانش و جوانمردی و مروت می بود و فساد حکمفرما. وجود و بروز چنین دانشمندی مایه اعجاب و اعجاز است.

خواجه نصیرالدین طوسی را دسته ای از دانشوران خاتم فلاسفه و گروهی او را عقل حادی عشر نام نهاده اند. بهرحال خواجه نصیرالدین دوره تحصیل ابتدایی را قسمتی نزد دائی خود بابا افضل ایوبی کاشانی و فخرالدین داماد که او شاگرد صدرالدین سرخسی و او شاگرد افضل الدین جیلانی و او شاگرد ابوالعباس ریوگیری و او شاگرد بهمن یار از شاگردان شیخ الرئیس ابوعلی سینا تحصیل کرده است.
بقول مولف آثار الشیعه خواجه نصیرالدین طوسی با سیدعلی بن طاوس حسینی و شیخ میثم بن علی بحرانی در مدرسه ابوالسعاده اصفهان متفقاً درس خوانده و بنا به عقیده دسته ای از مورخین ابن میثم در فقه استاد و در حکمت شاگرد خواجه نصیرالدین طوسی بوده است.
شهید ثانی در رساله چهل حدیث خود می نویسد محققاً خواجه نصیر در علوم منقول شاگرد پدرش بود که او از شاگردان فضل اله راوندی بود و او از شاگردان ثقه الاسلام سید مرتضی علم الهدی می باشد.
یکی از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی علامه حلی می باشد و علامه حلی در موقع اجازه دادن به یکی از شاگردانش بنام ابن زهره دربارة استادش در همان اجازه نامه چنین می نویسد:
خواجه نصیرالدین طوسی افضل عصر ما بود و از علوم عقلیه و نقلیه مصنفات بسیار داشت او اشرف کسانی است که ما آنها را درک کرده ایم، خدا نورانی کند ضریح او را. قرائت کردم در خدمت او الهیات، شفای ابن سینا و تذکره ای در هیئت را که از تالیفات خود آن بزرگوار است. پس او را اجل محتوم دریافت و خدای روح او را مقدس کند.
در آن روزگاری که آوازه دانش خواجه نصیرالدین به اطراف و اکناف رسیده بود، رئیس ناصرالدین محتشم که از دانشوران اسماعیلیه بود بدیدار خواجه مایل شد و او را به قائنات دعوت کرد و مقدم او را بسیار گرامی داشت و خواجه مدتها در آنجا بود و کتاب تهذیب الاخلاق ابن مسکویه را به فارسی ترجمه و شرح داد و بنام اخلاق ناصری تالیف کرد.
خواجه نصیرالدین طوسی در تمام امور کشوری و لشگری مغول برای نیل به مقاصد عالیة خود دخالت داشته و تا اندازه ای که توانست از پیش آمدها و سختی های ناگوار که متوجه جامعه مسلمین می شد جلوگیری می کرد، گاهی با سخنان علمی و زمانی با گفتگوهای مختلف و هنگامی با اندرزهای سیاسی مقاصد مهم اساسی خود را با دست هلاکوخان انجام می داد پیشرفتهای علمی و نوازش فضلاء و علما با دست خواجه صورت می گرفت و روی این نظریات روزبروز در دربار هلاکو محبوبتر شده و مورد توجه خاص ایلخان می گردید.
خواجه نصیرالدین همیشه اصول مقاصد دینی را نصب العین خود قرار داده و تمام حرکات سیاسی و علمی که شایسته یک مرد دینی آشنا به مصالح اجتماعی و سیاسی اسلامی است بکار می بست.
یکی از اقدامات مهم خواجه نصیرالدین طوسی تشویق هلاکوخان به فتح بغداد و برانداختن دودمان عباسی و کشتن خلیفه به دست ایلخان مغول بود.
تاسیس رصدخانه به تشویق هلاکو بوسیلة استاد طوس
محقق طوسی به اتفاق کلیه مورخین آن عصر بر عقل هلاکو چیره شده و تا می توانست از قدرت و تسلط او بنفع کشور خود استفاده می کرد و به جهان علم و ادب و ترویج مذهب شیعه اثنی عشری خدمت کرد و به نیروی اراده و تدبیر خود توانست عقاید و آراء خود را بنام دلالت های فلکی عملی ساخته و از اوهام و خرافاتی که مانند حسام الدین منجم ها بنام نجوم می گفتند جلوگیری کند و در اثر نوازشهای محقق طوسی دانشمندان توانستند با فراغت بال مشغول تالیف و تصنیف و اشتغالات علمی شده و هر کدام در محیط تاریکی که بر اثر فساد اخلاق و کشتارها و خونریزیهای پراکنده ، آشفته شده بودند، مشعل فروزانی گردیده و در تشریح فضائل بکوشند و تا اندازه ای از فساد اخلاق و بیدادگری جلوگیری نمایند.
رفتن محقق طوسی به حله جهت زیارت شیخ نجم الدین ابوالقاسم حلی مولف کتاب شرایع الاسلام تاثیر عمیقی در محافل علمی اسلامی نمود و یک درس عبرتی بود که تاکنون داستان آن بر سر زبانها است. از جمله اقدامات دیگر خواجه نصیرالدین طوسی که تاریخ هیچوقت آن را فراموش نخواهد کرد تاسیس رصدخانه مراغه می باشد که از یادگارهای علمی و فلکی خواجه طوس می باشد که بدست او با همراهی عده ای از فضلا و دانشمندان بنا شده این رصدخانه از مشهورترین رصدخانه های اسلامی است که در شرق نزدیک خاورمیانه ذکر شده و آوازه آن تمام جهان آن روز را فرا گرفته و تاکنون با این همه تطورات و تغییراتی که در جهان پدید آمده باز نام آن رصدخانه هنوز با اسم بانی آن بر سر زبانهاست.

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  29  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلودمقاله خواجه نصیرالدین محمد بن حسن جهرودی طوسی

دانلود مقاله ملاصدرا

اختصاصی از فی گوو دانلود مقاله ملاصدرا دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 


معرفی شخصیت:
محمد بن ابراهیم قوامی شیرازی ملقب به صدر المتالهین یا ملاصدرا در ظهر روز نهم جمادی الاولی سال 980 قمری دیده به جهان گشود.پدر او خواجه ابراهیم قوامی مردی پرهیزگار دیندار و دوستدار و حامی دانش و معرفت بود.در زمان حیات ملاصدرا, شیراز دارای حکومت مستقلی بود و حکمرانی آن به برادر شاه واگذار گردید که ،‌ پدر ملاصدرا بعنوان معاون او و دومین شخصیت مهم آن منطقه به شمار می رفت, و به نظر می رسید تنها موهبتی که خداوند به او ارزانی نداشته است داشتن فرزند باشد. اما بالاخره خداوند درخواست ها و دعاهای این مرد پاک و زاهد را بی جواب نگذاشت و بهترین پسران را به او ارزانی کرد که او را محمد ملقب به صدرالدین نام نهاد به آن امید که عالی ترین شخصیت مذهبی گردد. در دوران جوانی, صدرالمتالهین جوان با شیخ بهایی آشنا گردید که سنگ بنای شخصیت علمی و اخلاقی ملاصدرا توسط این دانشمند جهاندیده کم نظیر بنا نهاده شد. و تکمیل این بنای معنوی را استاد دیگرش دانشمند سترگ و استاد علوم دینی و الهی و معارف حقیقی و اصول یقینی سیدامیر محمد باقر بن شمس الدین مشهور به میرداماد عهده دار گشت.از شاگردان او میتوان به حاج ملاهادی سبزه زاری و ملامحسن فیض کاشانی اشاره کرد.

 

شرایط اجتماعی:

 

صدرالمتالهین حکیم خانه به دوشی بود که به جرم آزادگی روح و فکر مجبور شد تا از پایتخت و پایتخت نشینان روی گرداند. وی در مقدمه کتاب اسفار دلایل بیزاری خود را از جاهلان فرزانه نمای زمان خود و عزلت و تصوف خویش را در کهک (روستایی دورافتاده در سی کیلومتری شهر مقدس قم) بیان داشته است.پس از بازگشت به شیراز شهرت صدرای شیرازی عالمگیر شده بود و طالبان حکمت از نواحی و اطراف برای درک فیض به حضورش می شتافتند. او خود در مقدمه اسفار می گوید: «..... بتدریج آنچه در خود اندوخته بودم همچون آبشاری خروشان فرود آمد و چون دریایی پر موج در منظر جویندگان و پویندگان قرار گرفت.

 

شخصیت فلسفی:

 

در زمان حیات ملاصدرا یعنی در اواخر قرن دهم و شروع قرن یازدهم هجری کلام و فلسفه از علوم رایج و محبوب آن زمان به شمار می رفتند. دلیل عمده گسترش این علم نسبت به سایر علوم آن زمان مانند فقه، ‌ادبیات عرب، ‌ریاضی، ‌نجوم و طب و دیگر علوم و همچنین هنرهای رایج آن زمان مانند خط، معماری و کتیبه را می توان در شرایط اجتماعی آن دوران که خود زاییده شرایط سیاسی حاکم بر کشور بود جستجو نمود. عدم وابستگی و استقرار ومرکزیت حکومت وقت امنیت و آزادی خاصی را حکمفرما ساخته بودکه شکوفا شدن استعداد ها و گسترش هنر و علم را در پی داشت.

 

صدرالدین محمد در علوم متعارف زمان و بویژه در فلسفه اشراق و مکتب مشاء‌ و کلام و عرفان و تفسیر قرآن مهارت یافت. او آثار فلسفی متفکرانی چون سقراط و فلاسفه هم عصر او، افلاطون، ‌ارسطو و شاگردانش و همچنین دانشمندانی چون ابن سینا و خواجه نصرالدین طوسی را دقیقا بررسی نمود و موارد ضعف آنها را باز شناخت و مسایل مبهم مکاتب را بخوبی دانست. او اگر چه از مکتب اشراق بهره ها برد ولی هرگز تسلیم عقاید آنان نشد و گرچه شاگرد مکتب مشا گردید لیکن هرگز مقید به این روش نشد. ملا صدرا پایه گذار حکمت متعالیه می باشد که حاوی ژرف ترین پاسخ ها به مسائل فلسفی است. ملاصدرا علاوه بر سالک و رهرو در عرفان بعنوان موفق ترین سالکین در فلسفه می باشد که با طی کردن مراحل مختلف گنجینه با ارزشی را برای ساخت قلعه ای از دانش کشف نمود که با نور جاودانی حقیقت می درخشد.

 

شخصیت عرفانی:

 

من وقتی دیدم زمانه با من سر دشمنی دارد و به پرورش اراذل و جهال مشغول است و روز به روز شعله های آتش جهالت و گمراهی برافروخته تر و بدحالی و نامردی فراگیرتر می شود ناچار روی از فرزندان دنیا برتافتم و دامن از معرکه بیرون کشیدم و از دنیای خمودی و جمود و ناسپاسی به گوشه ای پناه بردم و در انزوای گمنامی وشکسته حالی پنهان شدم. دل از آرزوها بریدم و همراه شکسته دلان بر ادای واجبات کمر بستم. با گمنامی و شکسته حالی به گوشه ای خزیدم. دل از آرزوها بریدم و با خاطری شکسته به ادای واجبات کمر بستم و کوتاهیهای گذشته را در برابر خدای بزرگ به تلافی برخاستم. نه درسی گفتم و نه کتابی تالیف نمودم. زیرا اظهار نظر و تصرف در علوم و فنون و القای درس و رفع اشکالات و شبهات و .... نیازمند تصفیه روح و اندیشه و تهذیب خیال از نابسامانی و اختلال، پایداری اوضاع و احوال و آسایش خاطر از کدورت و ملال است و با این همه رنج و ملالی که گوش می شنود و چشم می بیند چگونه چنین فراغتی ممکن است... ناچار از آمیزش و همراهی با مردم دل کندم و از انس با آنان مایوس گشتم تا آنجا که دشمنی روزگار و فرزندان زمانه بر من سهل شد و نسبت به انکار و اقرارشان و عزت و اهانتشان بی اعتنا شدم. آنگاه روی فطرت به سوی سبب ساز حقیقی نموده، با تمام وجودم دربارگاه قدسش به تضرع و زاری برخاستم و مدتی طولانی بر این حال گذرانده ام. سرانجام در اثر طول مجاهدت و کثرت ریاضت نورالهی در درون جانم تابیدن گرفت و دلم از شعله شهود مشتعل گشت. انوار ملکوتی بر آن افاضه شد و اسرار نهانی جبروت بر وی گشود و در پی آن به اسراری دست یافتم که در گذشته نمی دانستم و رمزهایی برایم کشف شد که به آن گونه از طریق برهان نیافته بودم و هر چه از اسرارالهی و حقایق ربوبی و ودیعه های عرشی و رمز راز صمدی را با کمک عقل و برهان می دانستم با شهود و عیان روشنتر یافتم. در اینجا بود که عقلم آرام گرفت و استراحت یافت و نسیم انوار حق صبح و عصر و شب و روز بر آن وزید و آنچنان به حق نزدیک شد که همواره با او به مناجات نشست.

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله    9صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله ملاصدرا