و لاتَهِنوا و لا تَحزَنوا و انتمُ الاعلون ان کُنتم مؤمنین
(آل عمران/ 139)
ـ لحظه ای به خود بیندیش ... چقدر خود را باور داری؟ استقامت، توان و انرژی تو در زندگی چقدر است؟
خودباوری و اعتماد به نفس استخوان بندی و چهارچوب اصلی شخصیت انسان را تشکیل می دهد. آنچه فاصله بین اندیشه و حرف تا عمل را کوتاه و کوتاهتر و هدف ها را نزدیک تر ساخته و خلاقیت ها را جامه عمل می پوشاند، خودباوری است.
انسان خودباور مثبت می اندیشد، به قدرت خداوند، عقل و توان خود اعتماد دارد. سستی و تنبلی و امروز و فردا کردن در کارش نیست، پیوسته در حال ارزیابی و سپس عمل است. گویی تصویری شفاف و روشن از آینده در پیش چشم خود دارد و آن را به حال تبدیل کرده است و مهم تر آنکه سد محکمی در مقابل امواج منفی نه، نمی شود و نمی توان ... و پاسخ مستدلی برای اگرها و مگرها دارد. از موفقیت ها و شکست های خود و دیگران درس ها گرفته، هرگز توقف در کارش نیست، با سرعت و دقت جلو می رود، اگر هم جایی لغزید زود خود را جمع کرده به پا می خیزد و دوباره حرکت آغاز می کند.
چیزی که نحوه زندگی انسانها را مشخص می کند، تفسیر و نوع دیدشان نسبت به وقایع بیرونی است نه خود آن وقایع. سرمنشأ مثبت اندیشی از باورهای ما می آید. باورها و اعتقادات هر فرد و نوع برداشتش از زندگی و وقایع آن است که او را به سمت و سوی خوشبختی و یا بدبختی می برد. هر اتفاقی که در زندگی ما پیش می آید، از نظر ما یا خوشایند است یا ناخوشایند. پس هرامری می تواند باعث خوشحالی و خوشبختی ما و یا باعث ناکامی و ناراحتی ما شود.
مثبت اندیشی به ما کمک می کند که بتوانیم تغییرات مفیدی در رفتار، گفتار، کار و زندگی خود ایجاد کنیم.کلمات نیز تأثیر بسیاری بر افکار و احساسات ما می گذارند. کلمات می تواند ما را بسیار هیجان زده، متأثر یا خوشحال کند. پس باید کلمات را در جهت مثبت و زیبا کردن افکار و احساس به کار برد.
داشتن اعتقادات مثبت در زیباتر شدن افکار و اعمال ما و بهبود کیفیت زندگیمان تأثیر بسیار زیادی دارد و باعث ایجاد شور و شوق در زندگی می شود. مثل این جمله: «من شایسته موفقیت هستم و همیشه به اهدافم می رسم.»
یکی از راه های مقابله با فشارهای روانی، افزایش باورهای مثبت وباورهای مذهبی است. مزلو معتقد است وقتی احساس احترام درونی کنیم ویا نسبت به مواردی، احساس مثبت وشناخت داشته باشیم احساس خوب می کنیم و هرگاه نسبت به خود فاقد احترام باشیم، در مقابله با زندگی احساس حقارت، ناتوانی و منفی خواهیم کرد و برای رسیدن به احساس مثبت به خود باید خویش را خوب بشناسیم ونقاط ضعفمان را به روشنی ودقت تشخیص دهیم(مظاهری، 1385).
وقتی روانشناسان می‌گویند افکار مثبت و منفی تاثیرات مثبت و منفی روی زندگی می‌گذارند، شاید خیلی‌ها باور نکنند اما این حقیقت دارد. بخشی از رفتارهای انسانی، ناشی از افکار ما است. وقتی می‌گویند افکار تعیین کننده سبک زندگی، احساس، وضعیت جسمی، روحیات و... است، منظور این است که انسان با افکار مثبت یا منفی وارد عمل می‌شود و به دنبال آن طبق گفته‌های دکتر پرویز رزاقی، روان‌شناس و مدرس دانشگاه، باید منتظر یکی از اتفاقات زیر باشند: «در نگرش منفی قدرت برداشت فرد از رفتار خوب و افکار خوب به حداقل می‌رسد یعنی اگر فردی با ویژگی‌های خوب در مسیرمان قرار بگیرد ذهن ما به علت افکار منفی قدرت دریافت رفتارها و شخصیت‌های خوب دیگران را ندارد. حتی می‌تواند خیرخواهی دیگران را به عنوان یک تنبیه تلقی کند. این در حالی است که در فردی با نگاه مثبت، رفتارهای خوب دیگران، بهتر نیز مشاهده می‌شود.»( بهرامی، 1389 )
بیان مسأله
حضرت علی علیه السلام می فرماید: «إِیَّاکَ وَ الْعَجَلَةَ بِالْأُمُورِ قَبْلَ أَوَانِهَا وَ التَّسَاقُطَ فِیهَا عِنْدَ زَمَانِهَا؛ بپرهیز از شتاب کردن در کارها پیش از فرا رسیدن زمان آنها و کوتاهی کردن در آنها وقتی زمانشان فرا برسد.»
آدمی پیوسته در پی تأمین سعادت خویش است و برای رسیدن به آن، به هر تلاشی دست می زند. به تعبیر دیگر، رسیدن به کمال و موفقیت، مطلوب ذاتی و هدف اصلی انسان است. ( فجری، بی تا ) باورها واعتقادات درست و مثبت، باعث می شوند تا کمال و موفقیت زودتر و بهتر کسب گردیده و با ملاکهایی مناسب راهی برای فرار از رنجها پیدا کرده و از زندگی کسب لذت نماییم و در واقع وقتی به درستی مطلبی عقیده پیدا می کنیم، دیگر لزومی ندارد تا در هر موردکار را از ابتدا شروع کرده ودرستی یا نادرستی چیزی را محک بزنیم.درک این مهم نیز به اندازه درک تاثیرگذاری باورها سودمند و قابل تامل است.
یکی از راههای موثر بهبود زندگی این است که؛ عقاید مثبت وسازنده را شناخته و آنها را تقویت کنیم و از آنها در جهت عملی ساختن رویای خود استفاده کنیم. اما نکته اینجاست که چگونه می توان عقاید مثبت وسازنده را شناسایی کرد؟جواب دادن به این سوال کارآسانی نیست.ولی به نظر می رسد ازنگاه برخی روانشناسان باید اندیشه ها وباورهای ناب را در مردابی از عقاید باطل جستجو کرد.رسیدن به این دیدگاه زمانی میسر می شود که در یافته اندیشمندانی بزرگ کمرهمت بسته اند و چه مواردی مثبت و باوری الهی ایجاد نموده اند و در نظریه های خودپرده از عقایدی مخرب وغیرعقلانی برداشته وبه تحلیل وبررسی این عقاید می پردازد( اسکندریان، 1387 ). با توجه به این که میزان موفقیت ما بستگی به میزان تمایل مان به دور ریختن باورهای غلط مان دارد. اگر بیماری، شکست، یا فقدان چیزهای مورد نیازمان را حس می کنیم، این به دلیل محدودیتهایی است که ذهن ما دچارشان است. مساله درد آور این جاست که با این که می دانیم در برخی زمینه ها زندگی مان موفقیت آمیز نیست با این حال باز هم از تغییر هراسانیم. خودمان را در چهار دیواری آرامش مان زندانی کرده ایم و برایمان مهم نیست که این چهار دیواری تا چه حد مخرب باشد؛ در حالی که تنها راه خروج از این چهار دیواری و آزاد شدن از مسایل و محدودیتهایمان، نا آرام بودن است. به عبارت دیگر، تجربه کردن آزادی و رهایی نسبت مستقیم با میزان حقیقتی دارد که حاضریم بپذیریم بدون اینکه از آن فرار کنیم. تفکر درست که ریشه در حقیقت - و نه توهم - دارد، مبنایی است که استحکام هر نوع تفکر دیگر را تعیین می کند. تفکر منفی و تفکر مثبت هر دو از صافی باورهای ما عبور می کنند ولی تفکر صحیح از آگاهی به حقیقت یا واقعیت مربوط به هر وضعیت شکل می گیرد.
واقعیت آن است که میزان موفقیت ما بستگی به میزان تمایل مان به دور ریختن باورهای غلط مان دارد. اگر بیماری، شکست، یا فقدان چیزهای مورد نیازمان را حس می کنیم، این به دلیل محدودیتهایی است که ذهن ما دچارشان است. مسئاله درد آور این جاست که با این که می دانیم در برخی زمینه ها زندگی مان موفقیت آمیز نیست با این حال باز هم از تغییر هراسانیم. خودمان را در چهار دیواری آرامش۱ مان زندانی کرده ایم و برای مان مهم نیست که این چهار دیواری تا چه حد مخرب باشد؛ در حالی که تنها راه خروج از این چهار دیواری و آزاد شدن از مسایل و محدودیتهایمان، نا آرام بودن است. به عبارت دیگر، تجربه کردن آزادی و رهایی نسبت مستقیم با میزان حقیقتی دارد که حاضریم بپذیریم بدون اینکه از آن فرار کنیم.
باید دیگر خودمان را گول نزنیم، دیگران را مقصر ندانیم و دیگر از تصمیماتی که نتایج شان برای مان قابل قبول نیست دوری نکنیم بلکه با این حقیقت روبرو شویم که ممکن است حامل باورهای غیر سودمند- که علت اصلی وقایع زندگی ما هستند - بوده باشیم. این کار به معنای حرکت از تفکر منفی به تفکر مثبت نیست بلکه به منزله حرکت به سمت "تفکر درست" است. تفکر درست یعنی حرکت به سمت دانستن حقیقت مطلق در باره اینکه ما که هستیم و رابطه مان با زندگی چیست.
تفکر درست که ریشه در حقیقت -و نه وهم- دارد، مبنایی است که استحکام هر نوع تفکر دیگر را تعیین می کند. تفکر منفی و تفکر مثبت هر دو از صافی باورهای ما عبور می کنند ولی تفکر صحیح از آگاهی به حقیقت یا واقعیت مربوط به هر وضعیت شکل می گیرد.
آگاهی بر حقیقت، آزادی به همراه می آورد. ( به نقل از ماهنامه دلتای مثبت، 1388 )
اهمیت و ضرورت بحث
عزت نفس، اعتماد به نفس، مثبت اندیشی، واقع بینی و... نعمتهای بزرگی است که انسان زمانی به ارزش آنها پی می برد که یا درباره آن تفکر کند و یا زندگی افرادی را که از این نعمت محروم اند، به نظاره بنشیند. بسیار دیده شده است که افرادی با حداکثر ثروت و امکانات، به خاطر نداشتن عزت نفس یا مثبت اندیشی، هیچ گونه آسایش روحی نداشته و گاه در جامعه خوار و ذلیل بوده اند و در مقابل، افرادی با کم ترین امکانات، آبرومندانه و سعادتمند زندگی خوشی را گذرانده اند. ( فجری، بی تا )
باورهای مثبت، می توانند مبدأ پیشرفت و ترقی افراد و به خصوص کسانی باشند که به دنبال پیشرفت بیشتر (دانشجویان ) می گردند. در راستای شناخت اهمیت ونقش باورها واعتقادات آدمی در زندگی درک سه مسئله الزامی است:
- اولا اغلب ما عقاید خودرا آگاهانه انتخاب نمی کنیم .
- ثانیا عقاید ما بیشتر بر پایه تعبیر وتفسیرهای غلط گذشته است.
- و ثالثا پس از آنکه عقیده ای را پذیرفتیم، آن را وحی منزل می پنداریم و فراموش می کنیم که آن عقیده فقط یک نقطه نظر است ( اسکندریان، 1387).
درک این سه مسئله نه تنها توجه ما را به غفلتهای چندساله خویش دراین باب جلب می کند، بلکه تکاپویی در ما پدید می آورد تا با شناخت عقاید مخرب گامی درجهت آگاهی از اعتقادات نیروبخش برداشته وخودرا به سلاح اندیشه های صحیح مجهز کنیم. واقعیت دیگری که در باب عقاید و باورهای آدمی همواره مورد کم توجهی افراد قرار می گیرد، تاثیرگذاری این مقوله مهم شاید شناخت اهمیت ونقش عقایدی موسوم به عقاید کلی ما را در درک این حقیقت یاری نماید. دامنه تاثیرگذاری عقاید کلی برخلاف برخی از عقاید که فقط یک جنبه از زندگی فرد را تحت الشعاع خود قرار می دهد، بسیار گسترده بوده وممکن است به جنبه های گوناگونی از زندگی فرد نیز کشیده شود. قواعد مبتنی بر تعمیمهایی هستند که در زمانهای دور وتحت شرایط فوق العاده پیدا شده اند. ممکن است آنها را به کلی فراموش کرده باشیم اما امروزه به طور ناخوداگاه براساس همان تعمیمها تصمیم بگیریم. این تصمیم ها و شناخت جز با داشتن باور مثبت امکان پذیر نخواهد بود و لازمه رسیدن به کل و عقاید کل، احساس مثبت داشتن و خوب نگریستن به افراد و موارد دیگر می باشد. ( همان منبع )
اهداف بحث
هدف کلی
تحقیق حاضر دارای دو دسته اهداف است که یک دسته را اهداف کلی و اساسی در بر می گیرد و دسته دیگر در واقع زیر مجموعه ای از اهداف کلی است:
باور مثبت و نقش آن در زندگی، به عنوان هدف اساسی و کلی تحقیق می باشد.
اهداف جزئی
- آشنایی با راه های دست یابی به باورهای مثبت در زندگی.
- بررسی نقش باورهای مثبت بر پیشرفت زندگانی.
- آشنایی با راه های دست یابی به باورهای مثبت و اصولی در زندگی.
- بررسی راه های توسعه باورهای مثبت در زندگی.
فرضیه های تحقیق
1- چنین به نظر می رسد که داشتن باور مثبت در روشن سازی راه و روش اثر زیادی دارد.
2- چنین به نظر می رسد که داشتن باور مثبت، سردرگمی زندگانی را کاهش می دهد.
3- چنین به نظر می رسد که با داشتن باور مثبت، درست اندیشی به نزدیکان هم سرایت می کند.
4- چنین به نظر می رسد که داشتن باور مثبت، افزایش کسب لذت در افراد بیشتر می شود
سوالات پژوهش
1- آیا باورهای مثبت می توانند در پیشرفت بهتر زندگی اثرگذار باشند؟
2- آیا باورهای مثبت می توانند در فهم بهتر زندگی اثر گذار باشند؟
3- آیا باورهای مثبت می توانند به سایر افراد خانواده هم سرایت نماید؟
4- آیا باورهای مثبت باعث کسب موفقیت می شود؟
تعریف مفاهیم
باور: باورها، تعاریف و قوانینی هستند که از بدو تولد تا به حال، از پدر، مادر، معلم و سایر افراد ذی نفوذ زندگی مان، آموخته ایم و در ذهن ما ثبت شده اند. گاه، باوره ، آن چنان در وجود و تفکر ما ریشه دوانده اند که حتی به سختی می توانیم به آن ها آگاهی پیدا کنیم.
دانلود تحقیق کامل در رابطه با رشته علوم تربیتی (فایل Word)تعداد صفحات 35
