سمپاش‌های محصول زمینی
این سمپاش‌ها برای به کار بردن مواد شیمیایی رقیق شده با آب برای کنترل آفات، علفهای هرز و حمله قارچ استفاده می‌شوند. در بعضی از مزارع از آنها برای به کارگیری کودهای شیمیایی مایع استفاده میشود. یک سمپاش متشکل است از یک مخزن یک پمپ پی. تی. اوگرد، سوپاپ کنترل و بوم (لوله‌های حامل افشانک) با تعدادی از افشانک‌ها (یا فواره‌ها).
انواع
سمپاش‌ها ممکن است سوار یا کشیدنی باشند. سمپاش‌هایی که مخازن بزرگ دارند معمولاً کشیدنی هستند. بعضی سمپاش‌ها دارای مخزن سوار در طرفین تراکتور بوده، که اینها به مخازن خورجینی معروف هستند. برخی پیمانکاران از سمپاش‌های خودگردان، که در اطراف یک واحد تراکتور جاسازی شده، استفاده می‌کنند. سمپاش‌ها بر اساس مقدار محلولی که در هکتار به کار می‌برند گروه‌بندی می‌شوند.
سمپاش‌های حجم کم: می‌توانند تا حجم 250 لیتر در هکتار سم به کار برند. آنها ماشین‌های سوار ساده با ظرفیت مخزن از 200 تا 500 لیتر و یک پمپ با خروجی کم می‌باشند.
ماشین‌های حجم متوسط: می‌توانند تا حجم 750 لیتر در هکتار سم به کار برند. آنها ممکن است سوار یا کشیدنی بوده و دارای ظرفیت مخزن و پمپ بزرگتری از سمپاش حجم کم باشند.
سمپاش‌های حجم زیاد: می‌توانند تا حجم 1200 لیتر در هکتار سم به کار ببرند. ظرفیت مخزن می‌تواند تا 2500 لیتر باشد اما 1500 لیتر متداول‌تر میباشد. بیشتر سمپاش‌های حجم زیاد را می‌توان برای بکارگیری از 250 تا 1200 لیتر در هکتار تنظیم نمود. وقتی که از مقدار استعمال کم استفاده میشود این ماشین‌ها می‌توانند مساحت بزرگی را بدون پرکردن مجدد مخزن سمپاشی نمایند.
قطعات یک سمپاش
معمولاً مخزن از پلاستیک ضد زنگ و در برخی ماشین‌ها از مخزن فولادی گالوانیزه ساخته شده است با نصب یک مخزن اضافی در جلوی تراکتور می‌توان زمان مصرف شده برای طی مسیر از زمین تا مزرعه را کاهش داد در صورت لزوم یک پمپ انتقال که توسط یک موتور هیدرولیکی کار می‌کند محتویات مخزن جلو را به عقب منتقل می‌کند. در حالی که محلول مخزن عقب استعمال میشود، پمپ، مواد شیمیایی داخل مخزن را به هم می‌زند تا آن را کاملاً مخلوط نگه دارد.
پمپ معمولاً پی.تی.اوگرد است. گاهی اوقات نیرو به وسیله یک پمپ هیدرولیکی تأمین میشود. پمپ ممکن است از نوع چرخ‌دنده‌ای، غلطک دار یا نوع دیافراگمی باشد. یک سمپاش حجم کم ممکن است دارای یکی از این پمپ‌ها باشد ولی معمولاً مدلهای با خروجی و فشار بالاتر دارای پمپ دیافراگمی می‌باشند فشار کارکرد در هنگام کار با سرعت استاندارد پی.تی.او به ندرت از 3 بار تجاوز می‌کند. بعضی از ماشین‌های بزرگتر دارای خروجی پمپ بیش از250 لیتر در دقیقه می‌باشند. خروجی پمپ برای یک نمونه از سمپاش اندازه متوسط 100 لیتر در دقیقه است.
برای کنترل فشار سمپاش یک سوپاپ کنترل قابل تنظیم در مسیر پمپ تعبیه شده است. این سوپاپ برای مقدار استعمال مورد نیاز تنظیم میشود. سوپاپ کنترل محلول اضافی را نیز به مخزن برگشت می‌دهد که این عمل سبب هم زدن محتویات مخزن شده و مواد شیمیایی و آب را مخلوط نگه می‌دارد.
صافیها
افشانک‌های سمپاش سوراخهای خیلی ریزی دارند که به آسانی مسدود می‌شوند. صافیها در مسیر سمپاش واقع شده‌اند تا مواد جامد را گیر بیندازند.
محل قرار گیری و تعداد صافیها در مدلهای مختلف متفاوت میباشد. صافیها را می‌توان در دهانه‌ی ورودی در مکش پمپ و خطوط تخلیه و در هر افشانک پیدا نمود. صافیها باید تمیز نگه داشته شوند. کنترل‌ها شامل سوپاپ اصلی کنترل برای لوله حامل افشانک یا میله سمپاش ، یک تنظیم کننده فشار و یک کنترل انتقالی که مواد شیمیایی را مجاز می‌سازد تا از جلو به عقب مخزن انتقال یابد. سمپاش‌های قدیمی‌تر دارای کنترل‌های دستی می‌باشند و لی ماشینهایی که به تراکتور با اطاقک نصب هستند دارای سیستم‌های کنترل الکتریکی یا الکترونیکی‌اند که به کمک سویچ‌های داخل اطاقک کار می‌کنند.
سوپاپ اصلی کنترل دارای سه وضعیت است که به وسیله اهرم یا سوییچ کنترل از دور انتخاب میشود. این کنترل سمپاشی کردن، قطع سمپاشی و مخلوط کردن را تأمین می‌کند.
الف) سمپاشی کردن: محلول به وسیله پمپ از مخزن کشیده و تحت فشار به افشانک‌ها ارسال میشود تا به صورت ذرات ریز (غبار) به کار برده شود.
ب) قطع سمپاشی: پمپ، محلول را از بوم مکیده و آن را به مخزن بازگشت می‌دهد. این سیستم مکش، قطع سریع مواد شیمیایی را موجب میشود و چکیدن بوم را به حداقل کاهش می‌دهد. وضعیت قطع سمپاشی فقط برای مدت کوتاه استفاده میشود. وقتی که بوم خشک مکیده شود. پمپ ، هوا را به داخل مخزن می‌کشد و در سطح محلول کف ظاهر میشود. وقتی که سمپاشی مجدداً شروع میشود، کف عملکرد ضعیف افشانک را ایجاد می‌کند.
ج) مخلوط: اهرم باید پس از مدت کوتاهی در وضعیت قطع سمپاشی به سمت مخلوط حرکت داده شود. سپس پمپ محتویات مخزن را به گردش در می‌آورد تا آنها را کاملاً مخلوط نگه دارد.
بعضی سمپاش‌ها سیستم پرکن موتور گرد قوی دارند. از پمپ برای پر کردن مخزن با آب استفاده میشود تا آن را برای مسیر بعدی روی مزرعه آماده سازد. این عمل یک روش خیلی سریع پر کردن مخزن است.
بوم و افشانک
عرض بوم از 5/5 تا بیش از 18 متر متغیر است. بعضی از سمپاش‌های خودگردان در آن واحد 27 متر را پوشش می‌دهند. یک نمونه از سمپاش مرعه‌ای سوار دارای عرض میله 10 متر بوده و 21 افشانک در فواصل 50 سانتی‌متر دارد. بوم به صورت قطعات سه یا پنج تایی ساخته شده و برای حمل و نقل در پشت ماشین تا کرده میشود.
دو نوع متداول افشانک، روش سمپاشی بادبزنی شکل و مخروطی شکل را ایجاد می‌کنند. آنها از جنس پلاستیک، فولاد با برنج ساخته شده‌اند. ممکن است یک وسیله ضد چکه نظیر سوپاپ تحت فشار فنردار ساچمه‌ای کوچک در داخل هر افشانک تعبیه شده باشد. زمانی که سمپاشی شروع میشود. فشار پمپ سوپاپ ساچمه‌ای را باز می‌کند. وقتی که سمپاشی متوقف میشود فنر سوپاپ را می‌بندد. نوع دیگر از واحد ضد چکه از یک مجموعه دیافراگمی کوچک استفاده می‌کند که هنگامی که کنترل در وضعیت قطع سمپاشی قرار می‌گیرد از جریان سم به افشانک جلوگیری می‌کند.
بادبردگی سم
در شرایط بادی، محلول خیلی خرد شده ممکن است به فاصله دور وزیده شده و به محصولات مجاور صدمه وارد کند. برای کاهش بادبردگی سم تا جایی که ممکن است باید از فشار کم سمپاشی استفاده نمود.
افشانک‌های مخصوص با فشار کاری فقط 75% بار را می‌توان برای برطرف کردن مشکل بادبردگی استفاده نمود. ذرات سم که توسط این افشانک پخش میشود بزرگترند. بنابراین باد بر آن تأثیر کمتری دارد.
مقدار استعمال
سه عامل بر مقدار استعمال سمپاش‌های گیاهی تأثیر می‌گذارند که عبارتند از:
سرعت جلو تراکتور
سرعت کم تراکتور مقدار استعمال بالایی می‌دهد با تغییر دنده برای دو برابر کردن سرعت رو به جلو، مقدار استعمال نصف میشود.
فشار پمپ
مقدار استعمال بالاتر را می‌توان با افزایش فشار پمپ به وسیله پیچ تنظیم سوپاپ کنترل به دست آورد. فشار زیاد همچنین اندازه ذرات کوچکتری را ایجاد می‌کند و منجر به مشکل بادبردگی میشود.
وارسی مقدار استعمال
استعمال دقیق مواد شیمیایی پاشیدنی حائز اهمیت است. یک سمپاش را می‌توان به روشهای ساکن یا مزرعه تنظیم نمود.
این آزمایش را می‌توان با حرکت دادن سمپاش برای یک زمان محاسبه شده معادل سمپاشی کردن یک هکتار انجام داد، از این فرمول برای یافتن زمان سمپاشی کردن یک هکتار استفاده کنید:
زمان (دقیقه)
برای مثال: زمان برای سمپاشی کردن یک هکتار با عرض سمپاشی 10 متر در سرعت 6 کیلومتر در ساعت برابر خواهد بود.
دقیقه
افشانک‌ها و فشار مورد نیاز را انتخاب نمایید. مخزن را با آب پر کنید و سمپاش را برای زمان‌محاسبه شده، به کار اندازید.سپس‌مخزن رامجدداً پر کنید ومقدار آب مورد نیاز را اندازه‌گیری‌نمایید. این مقدار ، مقدار استعمال در تنظیم انتخاب شده خواهد بود.
آزمایش مزرعه
تنظیم روی مزرعه با حرکت وسیله برای یک مسافت محاسبه شده با استفاده از سرعت رو به جلو فشار و اندازه افشانک انجام میشود تا خروجی انتخاب شده به دست آید.
از این‌فرمول برای یافتن مسافت طی شده برای سمپاشی نیم‌هکتار استفاده کنید:
مسافت (متر)
برای پیدا کردن عرض سمپاشی، تعداد افشانک‌ها را ضربدر فاصله بین افشانک‌ها نمایید. برای مثال، سمپاشی یک بوم با 25 افشانک در فواصل 50 سانتی‌متر دارد. این سمپاش عرض سمپاشی را که برابر با 5/12 متر است ایجاد می‌کند.
متر مسافت برای طی نیم هکتار (متر)
با یک مخزن پر، در مسافت محاسبه شده حرکت کنید، سپس مخزن را مجدداً پر کرده، مقدار مورد نیاز آب را اندازه‌گیری کنید. این مقدار استعمال برای نیم هکتار خواهد بود، بنابراین برای یافتن استعمال در هر هکتار، این مقدار باید دو برابر شود.
افشانک‌ها در اثر استفاده مداوم فرسوده می‌شوند. خروجی آنها باید در شروع فصل وارسی شود. با مقدار کافی آب در مخزن، سمپاش را رانده و برای یک زمان ثابت از هر افشانک به نوبت، آب جمع‌آوری کنید برای سهولت در تعیین مقدار دقیق آب خارج شده توسط هر افشانک از ظرف اندازه‌گیر تنظیم شده استفاده نمایید. نیم دقیقه زمان کار برای هر افشانک باید کافی باشد. هر افشانکی را که دارای خروجی کم یا زیاد میباشد تعویض کنید. قبل از وارسی خروجی مطمئن شوید که افشانک و صافی‌اش تمیز باشند.
این مسئله مهم است که در هنگام سمپاشی سرعت تراکتور مناسب باشد. این امر را می‌توان با اندازه‌گیری زمان مصرف شده برای طی مسافت دقیق اندازه‌گیری شده وارسی نمود. بر اساس این که سرعت به کیلومتر در ساعت است 100 متر را علامتگذاری کنید. گاز را تنظیم کرده، تا سرعت 540 دور در دقیقه پی.تی.او را بدهد و برای سرعت مورد نیاز تراکتور دنده مناسب را انتخاب نمایید.
در مسافت اندازه‌گیری شده حرکت کنید و زمان مصرف شده به ثانیه را وارسی کنید. تراکتور باید قبل از رسیدن به اولین میخ علامتگذاری در سرعت مناسب حرکت داشته باشد جداول زیر نشان می‌دهد که اگر سرعت مناسب باشد چه مدتی برای طی مسافت اندازه‌گیری شده وقت صرف خواهد شد.
وارسی سرعت برای 100 متر
سرعت(کیلومتردر ساعت) 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
زمان(ثانیه) 120 90 72 60 51 45 39 36 33 30
سرویس و نگهداری سمپاش
در پایان روز: مخزن مواد شیمیایی را خالی وسپس بخشی از آن را با آب پر نمایید. داخل و خارج ماشین را تمیز کنید، به خاطر داشته باشید که لباس محافظ بپوشید. پس از تمیز کردن، آب شستشو را روی زمین بلا استفاده بپاشید. هرگز شسته‌های مخزن را در جایی که می‌تواند انسانها، حیوانات، ماهی یا محصولات دیگر را آسیب برساند دفع نکنید. نهایتاً صافیها و افشانک‌ها را بردارید، تمیز کنید و مجدداً در جای خود قرار دهید.
در پایان فصل: همه آثار مواد شیمیایی را از سمپاش پاک کنید. افشانک‌ها را تمیز کنید و آنها را جداگانه انبار نمایید. پمپ را تخلیه کنید تا از آسیب انجماد جلوگیری شود. تمامی فشار روی سوپاپ اطمینان را خارج کنید و پس از تعمیر آسیب‌ها، سمپاش را زیر پوشش قرار دهید.
تمیز کردن سمپاش
وقتی که از یک ماده شیمیایی به ماده شیمیایی دیگر تغییر می‌دهید یا وقتی که سمپاش را برای انبار کردن آماده می‌کنید، همه آثار مواد شیمیایی باید پاک گردد. باقیمانده کمی از مواد شیمیایی می‌تواند در مراحل بعدی به محصولات دیگر خسارت وارد کند.
برای تمیز کردن کامل
1. درپوش تخلیه را بردارید و مخزن را خالی کنید.
2. ماشین را با یک برس سفت خصوصاً داخل بالای مخزن را تمیز کنید. با لوله آب‌پاشی سمپاش را شستشو دهید.
3. درپوش تخلیه را بگذارید مخزن را با آب تمیز پر کرده ماده تمیز کننده اضافه کنید. اگر مواد شیمیایی محتوی روغن باشد از محلول پاک کننده استفاده کنید و گرنه از شستشو کننده سودا استفاده کنید. دستورالعمل سمپاشی مواد شیمیایی را مطالعه کنید. آب تمیز کننده را از طریق پمپ در داخل سمپاش چرخانده و سپس به بیرون بریزید. مرحله را دو بار تکرار کنید.
4. ماشین را با بیرون ریختن دو مخزن آب شستشو دهید.
5. همه صافیها و افشانک‌ها را برداشته، تمیز کنید و دوباره بگذارید.
ایمنی در هنگام سمپاشی
1. همیشه ابتدا دستور‌العمل‌های روی بسته را مطالعه کنید. از لباسهای محافظ بر اساس دستور استفاده کنید.
2. با احتیاط ظروف خالی را دفع کنید. برای خارج ساختن هر گونه مواد شیمیایی رقیق نشده قوطی‌ها را بشویید.
3. همه مواد شیمیایی را در انبار قفل شده نگهداری کنید. هر ماده استفاده نشده را به انبار برگردانید.
4. در هنگام سمپاشی سیگار نکشید، نخورید یا نیاشامید. همیشه قبل از انجام این کارها دستها و سر و صورت خود را شستشو دهید.
5. هرگز افشانک مسدود شده را با دهان ندمید. افشانک‌های یدکی تمیز را با خود نگهدارید. (سعی نکنید که افشانک مسدود شده را با سوزن باز کنید این امر موجب خراب شدن آن میشود).
6. هرگز مواد شیمیایی را به داخل ظرف دیگر منتقل نکنید.
7. همه لباسهای محافظ را پس از استفاده تمیز کنید.
8. به خاطر داشته باشید که مواد شیمیایی سمپاشی می‌تواند به داخل اطاقک تراکتور وارد شود. حتی در اطاقهای ایمنی مردن، برای برخی از مواد شیمیایی خطرناک‌تر به یک ماسک نیاز است.
استعمال ذرات کنترل شده
کاهش 90 درصد از مقدار نرمال محلول استعمال شده را می‌توان با سمپاش کنترل ذرات دست یافت. مواد شیمیایی رقیق شده به وسیله یک یا چند صفحه کوچک گردشی که مواد شیمیایی را به طور یکنواخت روی هدف پخش می‌کند اندازه‌گیری میشود. این امکان وجود دارد که به وسیله سمپاش کنترل کننده ذرات مقدار استعمال را از 100 لیتر به 10 لیتر در هکتار کاهش داد.
سمپاش‌های نواری
این سمپاش‌ها خیلی شبیه به سمپاش‌های معمولی محصول می‌باشند ولی مواد شیمیایی را در نوارهای باریک می‌پاشند و در جایی که پوشش دادن کامل نیازی نیست در مصرف مواد شیمیایی گران قیمت صرفه‌جویی می‌کنند. سمپاش‌های نواری بیشتر با بذر کارهای دقیق استفاده می‌شوند. بنابراین گیاهان جوان می‌توانند در نوار عاری از علف هرز جوانه زده و کار وجین بین ردیف را آسانتر می‌سازد.
مخزن سمپاش معمولاً بر روی میله ابزار تراکتور حمل میشود ولی گاهی اوقات در جلو تراکتور قرار می‌گیرد. واحد کنترل مواد شیمیایی را به افشانک‌هایی که متصل به پشت واحدهای کارنده هستند هدایت می‌کند.
از سمپاش نواری همچنین برای کاربرد علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها برای محصولات در حال رشد استفاده میشود.
سمپاش‌های دانه‌ای
مواد شیمیایی محافظ محصول را همچنین می‌توان به صورت جامد دانه‌ای استعمال نمود. سمپاش‌های دانه‌ای این دانه‌ها را بر روی محصولات در حال رشد و یا در هنگام کاشت سیب زمینی و دیگر بذور به صورت نوار به کار گیرند.
دانه‌ها در مخزن کوچک متصل به میله‌ابزار حمل می‌شوند. یک مکانیزم تغذیه مکانیکی یا هوایی دانه‌ها را به افشانک‌هایی که در امتداد میله ابزار به فاصله‌ای قرار گرفته و یا به واحدهای شیار بازکن متصل می‌باشند تحویل می‌دهد. برای بدست آوردن محدوده مقدار استعمال می‌توان جریان دانه‌ها از مخزن را تغییر داد.
سمپاش‌های طنابی
این ماشین‌ها از یک فتیله طنابی که بر روی یک قاب سوار تراکتور حمل میشود تشکیل یافته است. مواد شیمیایی تحت فشار به فتیله طنابی ارسال می‌گردد. مقدار جریان و فشار را می‌توان تنظیم کرد.
از این ماشین برای از بین بردن علفهای هرز که بالاتر از محصول رشد کرده‌اند استفاده میشود. فتیله طنابی با علفهای هرز تماس پیدا کرده و علف‌کش را به کار می‌برد. ماشین را می‌توان به جلو یا عقب تراکتور متصل نمود. ارتفاع فتیله طنابی قابل تنظیم است. ماشینهایی با عرضهای مختلف ساخته شده‌اند. و مدلهای عریض‌تر را می‌توان برای حمل و نقل تا نمود. فتیله طنابی را باید پس از استفاده شستشو داد تا مواد شیمیایی پاک گردد . این کار باید به دور از محصول و مجرای آب انجام گیرد. از استعمال کننده‌های طنابی می‌توان برای از بین بردن علفهای هرز در غلات و گیاهان ریشه‌ای و مراتع با بکارگیری مقدار کمی از مواد شیمیایی مورد نیاز برای سمپاشی کلی استفاده نمود.
کارهایی برای انجام دادن
1. محل همه صافیهای روی یک سمپاش گیاهی را مشخص کنید.
2. تمامی نشریه‌های ایمنی مزرعه مربوط به سمپاشی گیاه را مطالعه کنید.
3. دستورالعمل ارسالی با مواد شیمیایی را مطالعه کنید. توجه خاصی به اطلاعات مربوط به لباس محافظ داشته باشید.
4. در هنگام بازدید از یک نمایشگاه کشاورزی انواع زیاد وسایل داشت را نگاه کنید.
« سمپاش‌های محصولات زمینی »
سمپاش های محصولات به منظور پاشیدن مواد شیمیایی مایع بر خاک و یا محصولات در حال رشد، جهت کنترل حشرات، علفهای هرز و بیماریهای قارچی مورد استفاده قرار گرفته و در عین حال برای پاشیدن کودهای مایع و هورمون‌های گیاهی به کار گرفته می‌شوند. سمپاش‌ها ممکن است خودرو و یا به صورت کششی یا سوارشونده باشند. عرض بوم با نازل‌های نوع هیدرولیکی و یا ریزش (اتمایزر) از 7 تا 24 تغییرمی‌کند.
انواع سمپاش
1. سمپاش‌های خودرو
در مزارع بـزرگ کـشاورزی و شـرکت‌هـای زراعـی، مخزن‌های با ظرفیت 3500 – 500 لیتر بیشتر مورد استفاده می‌باشند. نمونه‌های کوچک آنها معمولاً از یک واحد سمپاش تشکیل شده که بر روی تریلرهای کشاورزی سوار شده‌اند. چرخ‌ها و تایرهای پهن جهت تقلیل فشردگی خاک انتخاب شده‌اند. پس از اتمام سمپاش ، واحد سمپاش را از روی تریلی برداشته شده و جهت کارهای دیگر، تریلر آزاد می‌گردد.
یک سمپاش متداول خودرو ، دارای مخزنی با ظرفیت 1500 تا 2000 لیتر است. مزیت این نوع سمپاش‌ها این است که با فشار کم وارده بر زمین، فشردگی خاک کاهش یافته و در عین حال، در صورت مساعد بودن شرایط، سمپاش برای استفاده آماده بوده و تراکتور نیز در طول فصل کاری آزاد می‌ماند. راننده در کابین جلو قرار گرفته و بدین ترتیب دید بهتری بر محصولات زراعی خواهد داشت. بعضی از سمپاش‌های خودرو دارای چرخ‌ها و محورهای بلندی نسبت به سطح زمین داشته که کار کردن آنها را بر روی گیاهان پابلند ایده‌آل می‌سازد.
2. سمپاش‌های کششی
این نوع سمپاش‌ها دارای مخازنی با ظرفیت 1500 تا 3500 لیتر بود و در اکثر مزارع بزرگ یافت می‌شوند. عرض بوم از 9 تا 24 متر تغییر می‌کند. مهمترین مزیت آنها این است که دارای مخزنی با ظرفیت بزرگ بوده و بسهولت به پشت تراکتور بسته میشود.
سمپاش‌های سوار
این سمپاش‌ها در اندازه‌های مختلفی از نوع کوچک ساده با ظرفیت حدود 600 لیتر تا مدلهای پیچیده‌تر، با ظرفیت 1300 لیتر یا بیشتر ساخته شده‌اند.
سمپاش‌های کوچک با ظرفیت مخزن 200 لیتر و با عرض بوم 6 متر برای تراکتورهای با قدرت 12 تا 15 کیلووات (16 تا 20 اسب بخار) ساخته شده‌اند. بیشتر سمپاش‌های سوار دارای بوم قابل تنظیم بوده، که به راننده این امکان را می‌دهد که در وضعیت بالاتری نسبت به گیاهان ایستاده مخصوصاً غلات برای سمپاشی قرار بگیرد.
به طور سنتی سمپاش‌ها از نظر مقدار پخش مایع در هکتار (ایکر) گروه‌بندی شده‌اند. مواد شیمیایی جدید، معمولاً به مقدار کم مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، اکثر سمپاش‌ها می‌توانند مقادیر مختلفی از سموم را پخش نمایند. مصرف سموم تا 250 لیتر، در هکتار حجم کم (20 گالن در هر ایکر) ، و از 250 تا 500 لیتر در هر هکتار را حجم متوسط و تا 1200 لیتر در هکتار (100 گالن در هر ایکر) را حجم زیاد در نظر می‌گیرند.
در سال‌های اخی، مصرف میزان بسیار کم همچون 25 لیتر در هر هکتار(2گالن در ایکر) متداول شده است. این روش سبب کاهش مقدار آب حمل شده، و بدین ترتیب، باریک بار پرکن مخزن زمین بیشتری سمپاشی شده و هزینه مواد شیمیایی مصرفی نیز کاهش می‌یابد. پخش مقدار کم مواد شیمیایی به جای نازل‌های معمولی به وسیله اتمایزرهای گردان بهتر انجام می‌گیرد. اتمایزرها با تولید قطرات یکنواخت و متوسط امکان استفاده مؤثرتر از مواد شیمیایی را فراهم می‌کند.
اجزای مختلف سمپاش
1. مخزن
مخزن‌ها معمولاً از مواد پلاستیکی ساییده نشدنی، همچون پلی اتیلن یا فیبر شیشه‌ای ساخته می‌شوند. سمپاش‌ها دارای یک مخزن یدکی در قسمت جلو تراکتور نیز هستند که در زمان رفت و برگشت برای پر کردن مخزن را کمتر خواهد کرد. یک پمپ انتقال دهنده علاوه بر این که سبب انتقال مایع از مخزن یدکی به مخزن اصلی میشود، در عین حال، در هنگام سمپاشی، از مخزن عقبی به خوبی سبب مخلوط شدن محتویات مخزن جلو می‌گردد.
2. پمپ
پمپ از نوع غلتکی، پیستونی یا دیافراگمی بوده و نیروی خود را از محور توان‌دهی می‌گیرد. امروزه پمپ‌های نوع غلتکی به خاطر مشکل ساییدگی و روغن کاری کمتر مورد استفاده قرار گرفته و پمپ‌های چند دیافراگمی بیشتر متداول می‌باشند. اندازه پمپ‌ها با نوع سمپاش فرق می‌کند. انواع معمول آنها عبارتند از:
الف) سمپاش نوع سوار، با مخزن 1000 لیتری و پمپ دیافراگمی با 150 لیتر در دقیقه پخش می‌کند.
ب) سمپاش نوع کششی، با مخزن 2000 لیتری همراه با پمپ شش دیافراگمی، 230 لیتر در دقیقه سمپاشی می‌کند.
ج) سمپاش نوع خودرو، با مخزن 2500 لیتری با پمپ شش دیافراگمی با مقدار 300 لیتر در دقیقه پاشش انجام می‌دهد.
پمپ‌های سمپاش باید با سرعت استاندارد 540 دور در دقیقه محور توان دهی راه‌اندازی شود. یک تا 6 بار یا بیشتر فشار عملیات بوده ولی فشارهای بالا مایع را به قطرات ریز تبدیل می‌کند. از این عمل بخصوص هنگام وزش باد باید جلوگیری شود.
3. سوپاپ اطمینان
سوپاپ اطمینان در مسیر جریان پمپ به منظور کنترل فشار، قرار داده شده است. این امر یکی از فاکتورهای تنظیم مقدار فشار سمپاشی میباشد. سوپاپ اطمینان در عین حال مایع اضافی را که به مصرف نازل نمی‌رسد به مخزن برگردانده و باعث به هم زدن کامل محتویات مخزن میشود.
4. صافیها
صافیها از ملزومات سمپاش‌ها هستند. سوراخهای بسیار کوچک موجود در نازل‌ها با رسیدن ذرات کثیف به آنها به سهولت گرفته میشود. محل و تعداد فیلترها در سمپاش‌های مختلف فرق می‌کند.
معمولاً عمل صاف کردن در چهار مرحله انجام می‌گیرد. اولی عبارت است از یک ظرف صافی در قسمت ورودی مخزن، در لوله مکش و قبل از ورود مایع به پمپ، سومی در لوله تخلیه و آخرین صافی در نازل‌ها قرار گرفته است. سمپاش‌هایی که شیلنگ‌های پرکننده خودکار دارند یک واحد صافی در انتهای لوله مکش خواهند داشت. تمام فیلترها باید تمیز نگه داشته شوند.
5. به هم زن‌ها
به منظور ایمنی در کار با سموم، بعضی از سمپاش‌ها یک لوله مکنده دارند که توسط پمپ کار می‌کند. بعد از قرارگیری لوله مکنده در داخل مخزن، مقدار سم مورد نیاز مکیده شده و وارد مخزن کوچک اندازه‌گیر که در کنار ماشین قرار گرفته است میشود. مواد شیمیایی سپس داخل آب موجود در مخزن اصلی شده و پمپاژ مواد شیمیایی را در مجموعه سیستم کاملاً به هم می‌زنند. سموم پودری قبلاً در داخل یک ظرف نصب شده در کنار سمپاش با آب مخلوط میشود و پس از آن به داخل آب موجود در مخزن اصلی هدایت شده و کاملاً به هم زده میشود.
6. مخازن مخلوط کن
استفاده از مخزن مخلوط کن، زمان لازم جهت رفت و برگشت به مزرعه را تقلیل می‌دهد و تشکیل شده از یک منبع آب بزرگ چرخ دار که مجهز به وسایل به هم زن مواد شیمیایی میباشد. به مخزن پر از آب مخلوط کن مقدار مشخصی از مواد شیمیایی اضافه نموده و توسط پمپی که نیروی خود را از محور توان‌دهی و یا موتور می‌گیرد، به هم می‌زنند. سپس مخزن پر از سم به مزرعه برده میشود، جایی که سم مخلوط شده توسط یک لوله لاستیکی به مخزن سمپاش منتقل می‌گردد.
کنترل‌ها
واحدهای کنترل به صورت دستی و توسط یک اهرم در مدلهای قدیمی و یا به صورت الکتریکی و از داخل کابین راننده به کار می‌افتند. همانند سایر ماشین‌های زراعی، سیستم‌های کنترل بسته به ساخت و مدل ماشین متغییر می‌باشند.
قطع و وصل کردن کلید سمپاش، از کارهای اصلی سیستم کنترل است. به هنگام قطع شدن کلید، سموم از نازل‌ها به عقب مکیده میشود تا از چکه کردن جلوگیری نموده و پمپ مواد شیمیایی را در داخل سیستم به جریان وا داشته تا محتویات مخزن مخلوط شود.
میزان فشار پاشش با رگولاتور فشار تنظیم می‌گردد. بعضی از سمپاش‌ها دارای سیستم کنترل اتوماتیک بوده که فشار پاشش را با سرعت حرکت ماشین برای به دست آوردن مقدار معینی از سم خروجی را تنظیم می‌نماید. اگر از دنده‌های متفاوتی استفاده شود باید سیستم کنترل را مجدداً تنظیم نمود.
بیشتر سمپاش‌ها دارای شیلنگ‌های پرشونده اتوماتیک هستند، که به وسیله واحد کنترل اصلی به کار افتاده و برای پمپاژ آب از مخزن سیار به کار رفته و باعث صرفه‌جویی در زمان رفت و برگشت به مزرعه میشود.
بوم(تیرافشانک)
بوم و نازل‌ها از مواد ساییده نشدنی، معمولاً پلاستیک، ساخته شده‌اند که به وسیله شاسی سبک فلزی و مقاوم نگه داشته می‌شوند. بوم از 3 یا 5 قسمت درست شده که در هنگام حمل و نقل تا شدن آنها بر روی هم توسط دست و یا سیستم هیدرولیکی انجام می‌گیرد.
عرض بوم معمولاً بین 7 تا 24 متر است. برای کار بر روی گیاهان با ارتفاعات مختلف از تنظیم عمودی استفاده میشود.
به هم خوردن ارتفاع بوم و حرکت غیر یکنواخت آن در حین کار بر روی زمین ناهموار، مشکل اصلی به حساب می‌آید. این حرکات باعث میشود که موقعیت نازل‌ها در ارتباط با محل پاشش به هم خورده و بعضی جاها دو بار سمپاشی شود و یا جاهایی سمپاشی نشده باقی بماند. در بعضی از ماشین‌ها، اتصال بوم به شاسی به صورت لولایی است که باعث جذب حرکت‌های تراکتور در سطوح ناصاف مزرعه شده و جلو لرزش‌ها و بالا و پایین رفتن‌ها را می‌گیرد و در نتیجه بوم به صورت موازی با زمین حرکت می‌کند.
وسیله عقب تاشو، که در قسمت مفصلی بوم نصب شده است،باعث میشود که در موقع برخورد بوم با یک مانع به عقب تا شده و از صدمه دیدن آن جلوگیری شود.
درپوش‌های جداگانه که راننده بتواند در مواقع لازم قسمتی از بوم را ببندد وجود دارد. زمانی که برای سمپاشی عرض کمتری از بوم مورد نیاز بوده و یا سمپاشی در کناره‌های مزرعه صورت گیرد، از این درپوش‌ها استفاده میشود.
افشانک (نازل)
بدنه نازل از پلاستیک و یا فلز ساخته شده است، ولی جنس خود نازل از پلاستیک یا برنز و یا سرامیک می‌تواند باشد. بیش از یک سری کامل نازل جهت به دست آوردن اندازه‌های مختلف پاشش مورد نیاز میباشد. دو نمونه معمول دارای فرم پاشش به صورت تخت و یا مخروطی می‌باشند.
بیشتر سمپاش‌ها یک وسیله ضد چکه در هر یک از نازل‌ها دارند که موقع خاموش کردن سمپاش از چکه کردن آنها جلوگیری می‌کند. یک نمونه دارای سوپاپ فنرداری است که موقع قطع شدن سمپاشی، خروجی نازل را آب‌بندی می‌کند. نمونه دیگر وسیله ضد چکه، دیافراگم کوچکی است که در هنگام قطع شدن پاشش، سر نازل را می بندد. بعضی از سمپاش‌ها به نازل چند سر مجهز هستند که با چرخش و انتخاب هر یک از آنها اندازه پاشش متفاوتی را می‌توان انتخاب نمود.
تنظیمات کار
میزان پاشش
سه فاکتور مؤثر در میزان پاشش سمپاش‌های محصولات زراعی عبارتند از:
1. سرعت پیشروی تراکتور: سرعت پیشروی کم، میزان پاشش بالایی را به دست می‌دهد. با دو برابر کردن سرعت، میزان پاشش نصف خواهد شد.
2. فشار پاشش: مقدار پاشش بیشتر زمانی به دست خواهد آمد که با کنترل رگولاتور فشار، فشار بیشتری را تنظیم کرده باشیم. فشار بالا باعث ریزتر شدن قطرات سم شده و ریسک پراکندن آنها به وسیله باد را افزایش می‌دهد. باید از پراکنده شدن سم جلوگیری شود زیرا امکان دارد که باد سموم را به محصولات اطراف و یا باغات کنار آن هدایت کرده و به آنها صدمه برساند. همچنین باعث تهدید محیط زیست شده و به بوته‌های حصارهای سبز و گل‌ها آسیب برساند.
3. اندازه نازل: نازل‌هایی که سوراخهای بزرگ دارند میزان پاشش زیادتری خواهند داشت. موقعی که میزان پاشش کمتری مورد لزوم است باید از نازل‌های با سوراخ کوچک استفاده شود.
پس از یک بار تنظیم، به وسیله سیستم کنترل اتوماتیک، میزان پاشش می‌تواند ثابت نگه داشته شود. این وسیله الکترونیکی را می‌توان در سمپاش‌های گران‌قیمت پیدا کرد. بعضی از سمپاش‌ها دارای یک سیستم تعادل فشار هستند که در موقع بستن بخشی از بوم، از تغییرات فشار کار جلوگیری می‌کند.
ارتفاع بوم
بوم در موقع کار باید کاملاً تراز باشد. فرم پاشش در هر یک از نازل‌ها باید طوری باشد که درست روی هدف را در بر گیرد. هنگام سمپاشی علفهای هرزی را که بلندتر از محصولات زراعی هستند باید علفهای هرز مورد نظر هدف باشند. در بیشتر سمپاش‌ها فاصله بین نازل‌ها در روی بوم، حدود 500 میلی‌متر در نظر گرفته شده است. ارتفاع نازل‌ها از بالای هدف، به وسیله زاویه الگوی پخش تعیین می‌گردد. برای مثال: نازل‌هایی که به فاصله 500 میلی‌متر از هم نصب شده‌اند و در پاشش صفحه‌ای یا مخروطی شکل به فاصله 530 میلی‌متر بالای هدف قرار گرفته‌اند، باید زاویه پخش 80 درجه باشد. اگر زاویه 110 درجه باشد در الگوی صفحه‌ای باید 360 میلی‌متر بالاتر از هدف قرار بگیرد. در صورتی که شرایط هوا اجازه بدهد، نازل‌ها را می‌توان قدری در ارتفاع بالاتر تنظیم نمود تا در اثر پستی و بلندی‌های زمین و جهش‌های بوم، جاهای بدون پاشش باقی نماند. با بالا و پایین بردن بوم در روی شاسی، ارتفاع آن قابل تنظیم است. این تنظیم خیلی مهم است چون قرارگیری نازل‌ها در ارتفاع نادرست باعث میشود که بعضی جاها دوباره پاشی شده و بعضی دیگر بدون پاشش باقی بماند.
سمپاش‌های کنترل کننده قطرات(CDA)
حجم پایین میزان پاشش با به کارگیری ریزپاشهای (اتمایزر) دوار به جای نازل‌های معمولی امکان‌پذیر است؛ میزان معمول پاشش 25 لیتر در هکتار (10 گالن در هر ایکر) میباشد.
اتمایزرهای دوار، برای پاشش اکثر مواد شیمیایی مناسب می‌باشند. قطرات یکنواخت و با اندازه متوسط توسط سمپاش‌های اتمایزر انجام می‌گیرد. و از تولید ذرات ریز که توسط باد پراکنده می‌شوند و ذرات درشت که در روی برگها جاری میشود خودداری می‌کند. اتمایزرها بسته به مدل آنها به فاصله 1 تا 5/1 متر از هم در روی بوم قرار می‌گیرند.
اتمایزرهای دوار بر دو نوع هستند:
الف) اتمایزر افقی : این وسیله را یک موتور کوچک هیدرولیکی که با سیستم هیدرولیک تراکتور کار می‌کند به راه می‌اندازد. مواد شیمیایی به قمست کف پیاله دوار سریع سریع در داخل اتمایزرها هدایت شده و تحت نیروی ثقلی به خروجی رانده می‌شوند. پیاله با تعداد زیادی شیار داخلی سموم را به طور یکنواخت به خروجی می‌راند. با وجود تغییرات در سرعت‌های محور توان‌دهی ، سیستم کنترل اتوماتیک فشار، مقدار مواد شیمیایی را به طور یکنواخت به اتمایزرها می‌رساند.
ب) دیسک‌های دوار عمودی: شکل پاشش آن مشابه با نوع فشاری صفحه‌ای میباشد. مواد شیمیایی وارد مرکز دیسک دوار به قطر 150 میلی‌متر شده و نوار باریکی از قطرات ریز را که با نیروی ثقلی بیرون رانده میشود، به وجود می‌آورد. هر دیسک توسط یک موتور الکتریکی 12 ولت که از باطری تراکتور تغذیه میشود به کار می‌افتد. اندازه قطرات را می‌توان تغییر داد ولی با تغییر دادن سرعت دیسک یکنواختی حفظ خواهد شد. تغییرات سرعت از 1100 تا 4200 دور در دقیقه متغیر است. با زیاد شدن سرعت، اندازه ذرات ریزتر خواهد شد.
از امتیازات اتمایزرها این است که با یکبار پرکردن مخزن، مساحت زیادتری را می‌توان سمپاشی نمود در نتیجه پاشش ذرات به طور یکنواخت ، سموم گیاهان را بهتر پوشش داده و از پراکنده شدن ذرات توسط باد و یا همچنین چکیدن قطرات از روی برگها جلوگیری خواهد نمود.
در روی بوم نوعی از سمپاش‌ها نازل‌های هیدرولیکی و ریزپاشهای چرخان هر دو با هم نصب شده‌اند. راننده به راحتی می‌تواند یکی از آنها را نسبت به شرایط آب و هوایی و نوع سم انتخاب نماید.
سمپاش‌های با نازل دو پاششی
یکی از آخرین پدیده‌ها در طراحی سمپاش‌های مزرعه، عبارت از نوع خاصی از نازل‌هاست که با مایع و هوا توأماً کار می‌کندو مایع توسط پمپ معمولی به نازل‌ها منتقل میشود. باد با حجم زیاد و فشار کم توسط یک کمپرسور در سمپاش ایجاد میشود. هوا و مایع در نازل‌ها با هم مخلوط شده و به طرف سوراخ کوچکی بر روی صفحه دفلکتور رانده و ذرات را به شکل بادبزن پهن می‌پاشد
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 72 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله سمپاش‌ها