اوج استفاده از این هنر و به کارگیری قوسها ، به دوران ساسانیان میرسد. در این دوره بناها با ایوانهای بلند و پوششهای گنبدی کوتاه و بلند و با مهارت خاص معماران آن زمان ساخته میشد. از نمونه های بارز بناهای این دوره میتوان طاق بسیار عظیم کسری(ایوان مدائن) را در تیسفون نام برد.قدمت قوس ها به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح میرسد و استفاده از این عنصر ساختمانی در حدود 3000 سال قبل در تمدن بین النحرین رایج بوده است .
تعریف قوس
نحوه گسترش قوس ها
امروزه، نیز درمعماری جدید، به کارگیری شیوه های معماری سنتی هم چنان رونق داشته و از انواع آن در ساخت نماهای بیرونی، نعل درگاه بالای درها و پنجره ها ،ایوان ورودی مساجد و شبستانها و ... استفاده میگردد
نحوه عملکرد قوس
برای پوشش دادن نعل درگاهها با دهانه های کم یا زیاد و پوشش سقفها در شکل و فرمهای مختلف از قوسها استفاده میشود .
چنانچه بر قوسها، نیروی فشاری وارد شود ، این نیرو از تیزه ی قوس به پایه ی دو طرف قوسها منتقل میشود. این نیرو که حاصل وزن تیر و دیواره بر روی قوسها است، در محل تکیه گاه به دو مؤلفه ی افقی و قائم تجزیه شده ، این دو نیرو که از نیروی اصلی منشعب شده انداز طریق دیوار و ستونهای جانبی به زمین منتقل میشود . بنابراین لازم است که در ساختن تکیه گاه، نهایت دقت به عمل آمده تا رانش قوس بر تکیه گاهها و ستونها اثر نگذارد.
در اجرای طاق ها برای کاهش وزن آنها و هم چنین پیاده سازی یک تهویه طبیعی به جهت جلوگیری از ورود گرما در تابستان و خروج گرما در زمستان معمولاً طاق ها را به صورت دو لایه اجرا می کنند که در بعضی موارد در طراحی، فاصله 2 طاق آنقدر زیاد می شود که آدم به راحتی میتواند در بین دو لایه حرکت کند . البته همواره از ظاهر سازه قادر به تعیین نوع سیستم باربری آن نیستیم چون در بعضی از سازه ها به علت زیبایی بنا از طاق های کاذب استفاده میکنند ولی سیستم سازه ای آنها تیر پوش است .
مصالح مورد استفاده در ساخت قوس ها
ساخت سازه قوسها از دو گروه عمده از مصالح استفاده میشود :
1- مصالح سنگین مانند سنگ و آجر 2- مصالح سبک مانند چوب
مصالح سنگین دارای سختی و مقاومت بالاست، اما انعطاف پذیری پایینی دارد. اما مصالح سبک سنتی دارای حالت ارتجاعی بوده و نسبتاً از مقاومت کششی بالایی نیز برخوردار است .
در معماری سنتی ایران، به خصوص در سازه قوسها از مصالح سنگین فراوان استفاده شده است و از چوب به عنوان عنصری کمکی، جهت تقویت مقاومت سازه در برابر کشش و عاملی برای ایستایی بنا استفاده میشود. اگر در معماری مناطق مختلف کمی تعمق کنیم در مناطقی بیشتر به سازه های طاقی برخورد می کینم که مصالح رسی به عنوان مصالح قالب مطرح باشند .
آجر : از مصالح سنگین به عنوان اصلی ترین مصالح معماری سنتی کاربردفراوان دارد. قابلیت فیزیکی و فنّی و هم چنین کارایی
سنتی کاربردفراوان دارد. قابلیت فیزیکی و فنّی و هم چنین کارایی و شکل و رنگ آن، ازخواص مهم این ماده ساختمانی است.
و شکل و رنگ آن، ازخواص مهم این ماده ساختمانی است.
تعریف طاق
از تجسم یک قوس در فضا یا در سه بعد طاق به وجود می آید . ساختمان طاق از رگه های آجری تشکیل شده است و تقریباً همان مشخصات ایستایی قوس را در فضا دارد . تفاوت طاق و قوس در میزان پوشش محل مورد نظر می باشد . قوس ها برای پوشش مکانهایی که دهانه آنها از عمقشان کوچکتر است کاربرد دارند . طاق را در ابعاد گوناگون و شکلها و گونه های مختلف طوری مورد استفاده قرار داده اند که انسان را به تعجب وامیدارد .
پوشش بناهایی مثل مسجد جامع اصفهان با حدود 476 طاق به اشکال گوناگون از نمونه های کم نظیر معماری جهان میباشد .
شامل 78 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت بررسی سازه طاق و قوس
