در این جزوه ابتدا مروری کوتاه در زمینه ساختمان و عملکرد طبیعی قلب و بعد توضیحاتی درباره بیماری سرخرگهای کرونر و اسکن قلب(شامل اسکن قلب همراه با آزمون ورزش و اسکن همراه با تزریق آمپول دی پیریدامول) تقدیم خواهد شد.
انسان می تواند در غیاب بافت مغز زنده به حیات بیولوژیک خود ادامه دهد (مثلا در افراد دچار مرگ مغزی) ولی مرگ قلبی همیشه مساوی است با مرگ قطعی. پس می توان گفت قلب مهمترین عضو حیاتی بدن است.
این عضو مخروطی شکل بصورت کیسه ای عضلانی تقریبا در وسط فضای سینه( کمی متمایل به جلو و طرف چپ) ابتدا در دل اسفنج متراکم و وسیعی مملو از هوا یعنی ریه ها پنهان شده و سپس توسط یک قفس استخوانی بسیار سخت اما قابل انعطاف مورد محافظت قرار گرفته است.
ابعاد قلب در یک فرد بزرگسال حدود 6x9x12 سانتیمتر و وزن آن در آقایان حدود 300 و در خانم ها حدود 250 گرم(یعنی حدود 0.4 درصد وزن کل بدن) می باشد. قلب توسط یک دیواره عضلانی عمودی به دو نیمه راست و چپ تقسیم می شود. نیمه راست مربوط به خون سیاهرگی و نیمه چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمه راست و چپ نیز مجددا بوسیله یک تیغه عضلانی افقی نازک تر به دو حفره فرعی تقسیم می شوند.>
حفره های بالایی که کوچکتر و نازک تر هستند بنام دهلیز موسوم بوده و دریافت کننده خون می باشند. حفره های پایینی که بزرگتر و ضخیم ترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضاء بدن پمپ می کنند.
پس قلب متشکل از چهار حفره است : دو حفره کوچک در بالا (دهلیزهای راست و چپ ) و دو حفره بزرگ در پایین(بطن های راست و چپ).
ب- عملکرد قلب (فیزیولوژی) Top
قلب مانند تلمبه ای خون تازه (خون سرخرگی) را تا دور دست ترین نقاط بدن فرستاده و سپس خون استفاده شده(خون سیاهرگی) را مجددا جهت پالایش در ریه ها و کلیه ها به سوی خود باز می گرداند. هر نوبت فعالیت قلبی حدود 0.8 ثانیه طول می کشد و مرکب از دو مرحله انقباض(سیستول) به مدت 0.27 ثانیه و استراحت (دیاستول) به مدت 0.54 ثانیه است. بنابر این در حالت طبیعی در هر دوره فعالیت قلبی ، زمان بی حرکتی و استراحت قلب دو برابر زمان انقباض آن است. قوای محرکه یا تلمبه قلب در اصل در طرف چپ(بطن چپ) این عضو قرار گرفته و بطن راست با پمپاژ ضعیف خود، تنها ارتباط قلب و ریه ها را جهت تبادل گازی برقرار می کند. لذا ضخامت جدار و قدرت انقباضی بطن چپ چند برابر بطن راست بوده و علائم بیماریهای قلبی نیز عمدتا مربوط به اختلالات موجود در بطن چپ هستند. در بسیاری از آزمایشهای تشخیصی قلب و عروق، از جمله اسکن قلب مطالعه و بررسی بطن چپ ، هدف اصلی آزمایش را تشکیل می دهد. با هر ضربان قلب حدود 100 میلی لیتر خون توسط بطن چپ به طرف اعضاء بدن رانده
می شود.
حجم خون پمپ شده به اعضاء بدن در یک روز بالغ بر 000/10 لیتر و در یک عمر متوسط ، بیش از 250 میلیون لیتر می باشد!
ج- سرخرگهای کرونر قلب Top
خون رسانی به عضله قلب( که میوکارد نام دارد) توسط سیستم گردش خون کرونر(اکلیلی یا تاجی) تأمین می شود. این سیستم از دو سرخرگ اصلی کرونر چپ (LMCA) و کرونر راست ( RCA ) و انشعابات آنها (LAD، LCX ، PDA ، OM ها و ...) تشکیل شده است . مقدار جریان خون سیستم سرخرگی کرونر حدود 225 میلی لیتر در دقیقه است. البته در شرایط خاص (فعالیتها و هیجانهای روحی) همراه با بالا رفتن سرعت ضربان قلب و افزایش حجم خون خارج شده از این عضو، جریان خون سرخرگهای کرونر نیز تا حد 6-4 برابر افزایش می یابد.
بیماری سرخرگهای کرونر قلب (CAD)
امروزه بیماری سرخرگهای کرونر قلب، شایعترین عامل مرگ و میر در جهان را تشکیل می دهد. لذا باید کوچکترین ناراحتی قلبی را جدی گرفت و قبل از پیشرفته شدن آن ، برای تشخیص و درمان بیماری اقدام نمود. حملات قلبی در نزدیک به 1.3 موارد بطور ناگهانی و برای نخستین بار، بدون وجود آگاهی قبلی شخص از بیماری زمینه ای خود اتفاق می افتند.
اگر شما مردی هستید با سن بالاتر از 40 سال و یا یک خانم بالای 45 سال، در صورت داشتن حداقل 2 مورد از عوامل خطر(Risk Factor) نامبرده در زیر، لازم است خود را از نظر بیماری سرخرگهای کرونر قلب مورد بررسی قرار دهید:
1- سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی (وجود بیماری قلبی در بستگان جوان تر از 55 سال)
2- سبک زندگی کم تحرک (از نظر فیزیکی)
3- دیابت قندی
4- کلسترول بالا
5- فشار خون بالا
6- مصرف دخانیات
7- بالا بودن وزن
البته بعضی عوامل دیگر نظیر فشارهای روحی- عصبی نیز در بروز این بیماریها نقش دارند. مثلا افراد بسیار پر کار ،پر مسئولیت، عجول، عصبی، کسانی که در زمانی کوتاه چندین کار را بطور یکجا و با هم انجام می دهند، افراد بسیار کمال گرا که از خود انتظاراتی به مراتب بالاتر از امکانات و توانایی های خود دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی قرار دارند.
آقای دکتر کنون ، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد می گوید:
شامل 22 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله ساختمان و عملکرد طبیعی قلب , بیماری سرخرگهای کرونر و اسکن قلب