مایکوتوکسین ها متابولیتهای ثانویه قارچها هستند که دارای اثرات سمی ، سرطان زایی و ناقص الخلقه زایی می باشند .
واژه مایکوتوکسین از لغت یونانی Myke به معنی قارچ و لغت Toxin به معنی سم گرفته شده است. آفلاتوکسین ها مایکو توکسین هایی هستند که توسط دو نوع کپک به نام Aspergillus Flavous , Aspergillus Parasiticus , ایجاد می شوند کلمه Aflatoxin مشتق از ابتدای کلمات آسپرژیلوس فلاووس و توکسین به معنای سم است.
کشف آفلاتوکسین ها در دهه 1960 در انگلستان به دنبال بیماری ناشناخته به نام بیماری X بوقلمون بدلیل مسمومیت ناشی از مصرف بادام زمینی آلوده به سم موجود در خوراک طیور که منجر به تلف شدن تعداد زیادی بوقلمون و اردک شده بود صورت گرفت.
17 نوع آفلاتوکسین در طبیعت تشخیص داده شده است که بین آنها آفلاتوکسین های G2,G1, B2, B1 مهم ترین هستند.
برا ساس تحقیقات انجام شده توسط کارناگان و آلگرفت کمی پس از کشف آفلاتوکسین ها احتمال وقوع باقیمانده های آفلاتوکسینی در شیر و فرآورده های حیوانی بدست آمده از دام هایی که مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین دریافت کرده بودند تشخیص داده شد. این سم آفلاتوکسین M نام گرفت.
مایکوتوکسین ها
مایکوتوکسین ها به همراه سایر متابولیت ها ی قارچی نظیر آنتی بیوتیک ها ، آلدهیدها و نظایر آنها ترکیباتی هستند کــه در مراحل پایانی رشد قارچ بوسیله سلولهای قارچی تولیـــد می شوند این گونه متابولیت ها که تحت عنوان متابولیت های ثانویه شناخته شده اند برای خود سلول قارچی هیچگونــــه فایده ای ندارند تا کنون 150 نوع مایکوتوکســــین مختـــلف شناسایی شده که از رایج ترین آنها می توان آفلاتوکسین ها، اکراتوکسین، زیرالنون، فامینوسین را نام برد.
از جمله خصوصیات مایکوتوکسین ها
.1غالبا هیدو کربنهای حلقوی هستند
.2اکثرا وزن مولکولی پایین دارد
.3در برابر عوامل فیزیکی مقاومند
.4جزء مسمومیت زا های بالقوه هستند
قارچهای مولد مایکوتوکسین ها را می توان به 3 گروه طبقه بندی کرد :
جنس آسپرژیلوس
جنس پنی سیلیوم
جنس فوزاریوم
فاکتورهای موثر در رشد قارچ مولد سم و سنتز سم
1.رطوبت سوبسترا
2.رطوبت نسبی
3.دما
4.ترکیب سوبسترا
5.حضور MO های رقیب
6.نوع سویه قارچی
افلاتوکسین ها
vدر میان مایکوتوکسین ها ، آفلاتوکسین ها مهمترین وخطرناک ترین آنها هستند و بیماری های ناشی از تغذیه مواد آلوده به آفلاتوکسین ، خطرات قابل ملاحظه ای را برای انسان ، دام و طیور به همراه دارد.
تاکنون بیش از 17 نوع افلاتوکسین شناخته شده است .
چهار نوع آفلاتوکسین مهم در طبیعت : آفلاتوکسین های G2,G1, B2, B1 از جمله محصولات متابولیکی آفلاتوکسین ها : آفلاتوکسینهای M4, M2, M1
vافلاتوکسین B1خطرناک ترین است .
انواع آفلاتوکسین ها
لاتوکسین : B1 آفلاتوکسین B1 با وزن مولکولی 312 و با فرمول C17H12O2در مقابل نور ماورای بنفش، فلورسانس آبی نسبتاً قوی از خود نشان میدهد. این آفلاتوکسین به شکل بلورهای کریستالی بیرنگی است و در حرارت 269-268 درجه سانتیگراد که نقطه ذوب آن است، تجزیه میشود.
آفلاتوکسین G1 : آفلاتوکسین G1 با وزن مولکولی 328 و با فرمول C17H12O7که در برابر اشعه ماورای بنفش ساطعکننده نور فلورسانس سبز است نقطه ذوب این آفلاتوکسین 246-244 درجه سانتیگراد میباشد .
آفلاتوکسین B2 و G2 : آفلاتوکسین B2 با وزن مولکولی 314 و با فرمول C17H14O6 و آفلاتوکسین G2 با وزن مولکولی 330 و با فرمول C17H14O7میباشد. این آفلاتوکسینها به ترتیب در مقابل نور ماورای بنفش، فلورسانس آبی و سبز از خود ساطع میکنند. نقطه ذوب آنها نیز به ترتیب 289-286 و 240-247 درجه سانتیگراد است. آفلاتوکسینهای B1 وG1 را از هیدروژناسیون دقیق آفلاتوکسینهای B2و G2 میتوان به دست آورد.
آفلاتوکسینهای M1 و M2 : متابولیت هیدروکسیل دار شده افلاتوکسین B1 و B2 هستند .
شامل 56 اسلاید powerpoint