اختلالات گوارشی از مهمترین و شایعترین مسائل در کلینیک می باشد بطوریکه سالانه میلیونها نفر از مردم از اولسر پپتیک و سایر بیماریهای گوارشی رنج می برند. داروهای موثر بر این دستگاه انواع متنوعی هستند که می توان آنها را براساس محل اثرشان به گروههای مختلفی تقسیم نمود.
- داروهای موثر در درمان اختلالات فوقانی: اختلالات مری و درمان اولسر پتیک، شامل آنتی اسپاسمودیکها و کاهش دهنده های ترشح اسید معده و آنتی اسیدها
- داروهای موثر در درمان اختلالات تحتانی: مسهل ها، ضد اسهالها و آنتی اسپاسمودیکها
داروهای موثر در درمان اختلالات فوقانی دستگاه گوارش
درمان عمومی در اختلالات این قسمت از دستگاه گوارش عبارتند از: داروهایی که موجب مهار ترشح اسید و پپسین می شوند مانند H2 بلوکرها، امپرازول (مهار کننده پمپ پروتون) و آنتی کولینرژیکها، داروهایی که موجب افزایش مقاومت مخاط معده در برابر زخم می شوند مانند سوکرالفیت که با تشکیل کمپلکس با پروتئینهای موجود در سطح زخم عمل خود را انجام میدهد.
داروهای مهار کننده ترشح اسید و پپسین
از عوامل مهم ایجاد کننده زخم معده می توان از اسید معده، پپسین و هلیکوباکتر پیلوری نام برد. مهمترین داروهای این گروه آنتاگونیستهای گیرنده های H2 هیستامینی هستند که از پرمصرفترین داروها می باشند. از داروهای این گروه می توان از سایمتیدین، رانیتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین نام برد که حجم و اسیدیته ترشحات معده را چه در حالت استراحت و چه در موقع تحریک معده توسط غذا یا هیستامین کاهش می دهند. این داروها اثر خود را با بلوک گیرنده های هیستامینی در سلولهای پاریتال معده اعمال می کنند. کاهش حجم ترشحات موجب کاهش ترشح پپسین می شود. به طور کلی این داروها را در درمان اولسر پپتیک و حالت برگشت محتویات معده به مری (reflux esophagitis) بکار می برند. بطور کلی این داروها از راه خوراکی مصرف شده و عارضه جانبی مهمی ندارند. سایمتیدین که علاوه بر مهار متابولیسم داروهای همراه (مهار کننده آنزیم)، با اتصال به گیرنده های آندروژنی و ایجاد اثرات آنتی آندروژنی موجب بروز ژینکوماستی (در دوزهای بالا) و کاهش قوای جنسی در مردان و بروز گالاکتوره در خانمها می شود.
رانیتیدین و فاموتیدین هم در 34 درصد موارد موجب بروز سردرد می شوند. سایمتیدین به شکل قرص و آمپول 200 میلی گرمی، بعد هرغذا یکی و دو عدد قبل از خواب. رانیتیدین به شکل قرص 150 میلی گرمی، روزی 2 قرص، فاموتیدین به شکل قرصهای 20 و 40 میلی گرمی در نظام دارویی ایران موجود است.
سایمتیدین از راه گوارش به خوبی جذب شده و متابولیسم آن کبدی بوده و حدود 40-30 درصد آن دچار پدیده عبور اول می شود. نیمه عمر آن حدود 3-2 ساعت و حداکثر غلظت پلاسمایی آن 90-45 دقیقه پس از مصرف خوراکی ایجاد می شود. جذب سایمتیدین همراه با آنتی اسیدها کاهش می یابد. سایمتیدین متابولیسم داروهایی مانند ضد انعقادهای خوراکی، بنزودیازپینها (بویژه کلر دیازاپوکساید و دیازپام)، فنی توئین و پروپرانولول را کاهش داده و اثر بخشی آنها را افزایش می دهد که از نطر بالینی بایستی مورد توجه قرار گیرد. سایمتیدین بهتر است همراه غذا و قبل از خواب مصرف شده و کشیدن سیگار اثر بخشی دارو را کاهش می دهد.
فاموتیدین
در درمان زخمهای خوش خیم معده و دوازدهه، رفلوکس ازوفاژیت و سندروم زولینگر-الیسون بکار می رود. جذب آن از راه خوراکی 45-40 درصد است که مقدار کمی از آن دچار پدیده عبور اول می شود. پیوند پروتئینی دارو کم بوده و پس از 12-10 ساعت به حداکثر غلظت سرمی خود می رسد و بصورت دست نخورده از راه ادرار افع می شود. همانند سایمتیدین، این دارو هم تاحدودی قادر به مهار آنزیمهای کبدی می باشد که در کلینیک از اهمیت زیادی برخوردار است و در مصرف همزمان با سایر داروها بایستی مد نظر قرار گیرد. جذب دارو در مصرف همزمان با آنتی اسیدها کاهش یافته و سیگار کشیدن اثر دارو را کاهش می دهد.
آنتی کولینرژیکها
این داروها با آنتاگونیزه کردن اثرات استیل کولین بر روی گیرنده های موسکارینی مخاط معده موجب کاهش حرکات و ترشح معده می شوند. گرچه اثرات ضد ترشحی آنها کمتر از H2 بلوکرها می باشد ولی برخی از داروهای این گروه مانند آتروپین و پروپانتیلن قادرند میزان ترشح اسید معده در حالت استراحت و تحریک توسط غذا را تا مقدار 50-30 درصد کاهش دهند. مصرف این داروها به دلیل ایجاد خشکی دهان و کاهش حرکات پریستالتیک روده ها محدود شده است. داروهای این گروه عبارتند از:
هیوسین ان-بوتیل بروماید: قرص 10 میلی گرمی، آمپول 10 میلی گرمی و شیاف 10 و 5/7 میلی گرمی
دی سیکلومین: قرص 10 میلی گرمی، آمپول 20 میلی گرمی و الگزیر 10 میلی گرم در 5 میلی لیتر
پروپانتلین: قرص 15 میلی گرمی. کلیدینیوم- C: 5/2 میلی گرم کلیدینیوم و 5 میلی گرم کلردیازاپوکساید
بلادونا پی- بی: حاوی آتروپین، هیوسین، هیوسیامین و فنوباربیتال
شامل 21 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق داروهای موثر بر بیماریهای دستگاه گوارش
