کاشی عبارت از صفحه های گل پخته ی لعاب دار داده است که از تزئین سطح دارخل و خارج با بنا بکار رفته و می رود. و از لحاظ مواد اولیه و فن ساخت با سفال خویشاوند است . کاشی ، همانطور که از نامش پیداست منسوب به شهر کاشان می باشد ، ولی این وجه شمیه بعلت شهرت آن شهر در سفال سازی قرنهای نخستین اسلامی حاصل شده است. و حال آنکه گل پخته لعاب دار از هزاران سال قیل در خاورمیانه مورد استفاده داشته است. قدیم ترین نمونه ی گل پخته ی لعابدار که در ایران بدست آمده مربوط به زیگورایت چنازنبیل به عهد ایلام میانه می باشد. که در دشت شوش باستان ساخته شده است. (500/1 – 00/1 قبل از میلاد)
در قرن دهم و نهم قبل از میلاد در دوره سلطنت آشوریهای در بین النهرین و بعد در دوره هخامنشیان در ایران گل پخته لعابدار بکار رفته و دردوره ی اشکانی نیز لعاب دادن گل پخته ، بخصوص در تابوتها ، معمول بوده است.
استعمال کاشی در معماری ایران بعد از اسلام از دوره سلجوقیان معمول گردیده و شواهد آثار این هنر در بالای مناره مسجد دامغان مورخ به سال 500 هجری و در کتیبه ی مسجد علی اصفهان مورخ به سال 525 هجری و در نمای گنبد سرخ مراغه مورخ به سال 542 هجری دیده شده است. این نوع کاشیکاری با ظرافت و مهارت بیشتر در قرن نهم هجری در هرات و مشهد به کار رفته است. کاشی کاری کامل: که عبارت است از پوشاندن تمام سطح بنا با طراحی از قطعات کوچک لعابی و کاشی به رنگهای مختلف ناگهان به وجود نیامده است. در حقیقت از موقع استعمال قطعات آبی در ابنیه ی در دوره سلجوقی تا تکمیل کاشی کاری دویست سال بطول انجامید.
همینکه کاشی کاری کمال حاصل کرد تکنیک کاشی سازی در دو جهت پیشرفت نمود. یعنی طرحهای هندسی با اشکال گل و بته ای مخلوط گردیده و رنگهای شفاف بیشتر به کار برده شده از قرار معلوم مرکز کاشی کاری و کاشی سازی اصفهان و کاشان و یزد و کرمان بوده است.
از آنجائی که ابنیه ی ایرانی در هرات و مشهد و اصفهان و قم معروف جهان است و چون کاشی کاری از خصوصیات معماری ایران اسلامی بشمار می آید. ایران را نخستین کشوری می دانند که این تکنیک را در تزئین بنا بکار برده است . شادروان سید مهمد تقی مصطوفی باستان شناس معروف معتقد است که : سر در مسجد کبود تبریز بهترین نوع کاشی سازی در ایران است و از همه جهت به تمام کاشیهای موجود در ایران و جهان دارد.
شامل 24 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله تاریخچه کاشی