لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه19
اسطرلاب ، ستاره یاب یا استرلاب یکی از کار آمد ترین ابزار اختر شناسی ، ستاره شناسی و مهندسی می باشد که از روی جام جمشید ساخته شده است .
هندسه یا نما و کشیده های استرلاب برخوردِ دایره هایِ چرخش روشنان گنبدِ آسمانی بر رویِ یک برگِ تخت ، می باشد . این نما با نمایِ یک جامِ جمشیدِ نیم کره ، با خطهای درون آن که آن را با زور تخت کرده باشند برابری می کند . و انگار که همه یِ نیم کره آسمانی بالای سرِ مارا بر یک جام کشیده و سپس بر برگِ تختی پرس کرده اند .
در استرلاب چهار بعد زمان - ژرفا – پهنا – درازا ( x - y – z - t ) را به بند کشیده اند . و شبکه عنکبوت ( آسمان نمای ) آن با چرخش خود زمان را می پیماید و دایره های روی آن هم سه بعد را می نمایاند .تنها ابزار دیگری که چهار بعد را میتواند نشان دهد کامپیوتر است .
جام جمشید ، گوی ستاره یاب ، استرلاب ، ربع دستور ، زمان سنج های آفتابی و دیگر ابزار اختر شناسی کهن ابزار کارآمد و مهندسی گذشته ی ما بوده است که بسیاری از آنها در گنجینه های همه ی کشور ها پیداست[2] و بیشتر سازندگان آنها ایرانی بوده اند و زیباترین و درست ترین آنها ماندگار آنها می باشد . و ما آنها را فراموش کرده ایم
با استرلاب می توان بسیاری از کارهای اختر شناسی ، گاهنامه ، ریاضی ، هندسه ، مهندسی ، نقشه برداری ... را انجام داد .
گزارش روش کشیدن ستاره یاب ( استرلاب ) :
مولانا عبدالعلی بیرجندی
برای کشیدن دایره های استرلاب یا ستاره یاب نوشته ها و دفتر های دست نویس بسیاری در گنجینه خوبِ ( کتابخانه خطی ) آستان قدس رضوی نگهداری می گردد .
دو دفترِ خوب ازآن دفترها را سید جلال تهرانی بررسی و به گنجینه خوب نگهدارِ آستان قدس رضوی پیش کش کرده است . و بخش استرلاب آنها را با نوشته ای زیبا به نام مولانا عبدالعلی بیرجندی نامیده است . که به شماره های 12208 و12176 بسادگی در دست رس پژوهشگران می باشد .
بخش ستاره یاب ( استرلاب ) دفتر 12208 خوب تر و درست تر است و نویسنده رونوشت بهتری را در دست رس گذاشته است و جدول ( زیگ ) های آن بیشتر از دفتر 12176 است .
مولانا عبدالعلی بیرجندی ، دفتر را چنین آغاز نموده است :
« اما بعداین مختصریست در معرفت صنعت اسطرلاب شمالی و جنوبی مشتمل است بر بیست باب ...»
بیرجندی در بخش نُخست دانستن روش کشیدن چندین هندسه و کلید هندسه های آنها را برای استرلاب ساز گزارش نموده است .که چگونه با یک خط کش ساده و یک پرگار ، یک خط را دونیم کند ، از یک نقطه چگونه بر یک خط عمود کند ، چگونه مرکز یک دایره را بدست آورد ، بر سه نقطه چگونه یک دایره بکشد ، از یک نقطه چگونه به موازاتِ( هم راستای ) یک خط ، خطی بکشد و همه ی کلیدِ هندسه آنها را گزارش کرده است . و سازنده استرلاب هم می تواند به آن روش بربرگه های مسی خودآن هندسه ها را بکشد .
در بخش دوم بیرجندی روش بر گزیدن دایره دور و درونی استرلاب را گزارش نموده است و درستی دایره ها را از سازنده به خوبی خواسته است . گزینش اندازه دایره پایه کار ، با ستاره یاب ساز است . [ اندازه های ما از هزاران سال پیش بر پایه گز و ریزه اندازه های آن بوده است و نه متر و نه اینچ و نه سانتیمتر ؟! ستاره یاب سازان به خوبی میتوانند از اتو کد برای کشیدن هندسه ستاره یاب بهره ببرند . اتو کد کار را بسیار ساده می کند . و چنانچه با اتو لیست اتو کد بتوانند کار کنند کار خیلی ساده تر می گردد . ] .
در بخش سوم بخش کردن دایره بیرونی استرلابرا به 360 درجه و کشیدن راستای شمال جنوب و شرق و غرب را گزارش کرده است .[ این زاویه بندی دور ، پایه ی کارِ گزینشِ همه یِ زاویه هایِ کشیدنِ دایره هایِ رویه های درونی استرلاب است و از روی جایگاه دندانه های آن زاویه ها ، استرلاب ساز می تواند استرلاب خود را بسازد . ]
[ اکنون به بررسی بخش چهارم تا بخش دهم هر دو دفتر می پردازیم و هندسه ( هَندَزَه ) و اندازه و کلید هندسه آنها را برای پژوهشگران و خواستگان به روز در می آوریم . اگر به این نکته پی ببریم که کار گذشتگان ما بیشتر با هندسه بوده است
تحقیق در مورد اسطرلاب