حقوق جنین در ایران,یکی از کهن‌ترین منابع مکتوب درباره جنین‌شناسی را اثری به زبان سنسکریت متعلق به ۱۴۱۶ق م دانسته‌اند[۱]. با این همه، نخستین مکتوبات علمی در این‌باره را به بقراط (متوفی۳۷۷ ق‌م) نسبت داده‌اند [۲]به نظر ارسطو (متوفی ح ۳۲۲ ق م؛ ص ۳۷ـ۴۲، تشکیل شدن جنین ناشی از اختلاط منی با خون قاعدگی زن است. این نظریه تا حدود دو هزار سال پذیرفته بود [۳].
. جالینوس (متوفی ح ۱۹۹ میلادی)، برخلاف ارسطو، زن و مرد را دارای نطفه می‌دانست، اما معتقد بود اعضای اصلی جنین از نطفه مرد به وجود می‌آیند .[۴]
. در قرن نوزدهم میلادی، با اختراع میکروسکوپ و پس از اکتشاف چگونگی عملکرد اسپرم و تخمک، دانش جنین‌شناسی وارد مرحله جدیدی شد و در قرن بیستم به اوج شکوفایی خود رسید.[۵]
پزشکان مسلمان در آثار طبی خود به چگونگی پیدایش‌جنین و نحوه مراقبت از زنان‌باردار می‌پرداخته‌اند،از جمله ابن‌ماسویه (متوفی۲۴۳؛ ص۶۳ـ۷۶)، حنین‌بن اسحاق (متوفی۲۶۰٫[۶]
در قرآن کریم مراحل شکل گیری و تکامل جنین چنین یاد شده‌است: نطفه، عَلَقه، مُضْغَه، تشکیل شدن استخوان، پوشانده شدن استخوان با گوشت و دمیده‌شدن روح بر جنین.[۷]
حج:۵(مرحله تشکیل نطفه در آیات متعددی ذکر شده‌است(از جمله:[۸]
برای واژه علقه[۹], در منابع لغوی معانی متعددی ذکر شده است، از جمله خون‌بسته و منجمد و زالو. مفهوم‌اصلی‌آن‌وابستگی‌و تعلق‌چیزی‌به‌چیز دیگر است.(رجوع کنید به خلیل‌بن‌احمد؛ جوهری؛ راغب‌اصفهانی؛ ذیل«علق»)[۱۰].
احکام جنین
حقوق جنین در ایران,فرزندان میوه درخت ازدواج و یادگار پدر و مادر پس از مرگ‌شان به شمار می‌روند و جزو دستاوردها و حاصل اعمال انسان‌ها هستند. چنانچه انسان‌های پاک و پرهیزکاری باشند، والدین آنها ـ حتی پس از مرگ ـ سربلند و سعادتمند می‌گردند و چنانچه آدم‌های بد و نا اهلی باشند، پدر و مادر به خاطر بدنامی و بدکاری آنها دچار حسرتو پشیمانی می‌شوند.
گاهی ممکن است رفتار و اخلاق ناروای پدر، مادر یا هر دوی آنها زمینه سوء تربیت و رفتار ناشایست فرزندان‌شان را فراهم کرده باشد و هم‌چنان که تربیت فرزندانی پاک و پرهیزکار بستگی به پاک و پرهیزکاری آباء، اجداد، حُسن انتخاب، ایمان، اخلاق و التزام همسر دارد؛ به همین خاطر شریعت ارزشمند اسلام مردم را به دقت و توجه کافی به انتخاب همسر خوب، پاک و پرهیزکاری که در خانواده‌ای متدین بار آمده باشد ترغیب نموده است. رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:
«مردم نیز معادنی هم‌چون طلا و نقره‌اند، و بهترین آنها در زمان جاهلیت اگر آگاهی یابند، بهترین‌شان در اسلام خواهند بود و ازدواج (و قلوب) انسان‌ها سربازان ایستاده به صف‌اند. هرکدام از آنها همدیگر را بشناسند، دست در دست هم خواهند نهاد و هرکدام که با یکدیگر بیگانه باشند، راه اختلاف را در پیش خواهند گرفت».
رسول خدا صلی الله علیه وسلم در راستای تأکید بر این موضوع، راجع به منزلت زنان می‌فرماید:
«دنیا همه‌اش تمتع و بهره‌وری است و بهترین چیزی که انسانی ممکن است از آن برخوردار باشد، همسر پاک و پرهیزکار است». و لازم است که زن و شوهر از همان آغاز آفرینش جنین تا گام نهادنش به صحنه زندگی و پس از آن، او را از روزی حلال تغذیه نمایند؛ زیرا زمانی که جنین از خون مادری که از کسب و درآمد حلال و پاک، غذایش تأمین گردیده تغذیه شود، رشد و نموی پاک و سالم خواهد داشت، اما چنانچه از درآمد حرام و ثروت نامشروع تغذیه شود، رشد و بارآمدن او بد و ناسالم خواهد بود و حساس‌ترین حالت در این رابطه حالت «وحام» یا اشتهای شدید زن در اوایل حاملگی است که زن باید همه سعی خود را به کار بگیرد تا از آن‌چه که حلال و پاک است، اشتهایش را برآورده نماید؛ زیرا چنین کاری عاملی مهم در رشد و نمو درست و سالم جسمی و روحی جنین خواهد شد.
اما احکام مربوط به جنین از خلال اهلیت او شناخته می‌شود؛ زیرا اهلیت بر دو نوع است: «اهلیت وجوب» و اهلیت اداء» و هر یک از آنها یا ناقص و ناتمام است یا کامل و تمام، که این نقصانی و کمال به مراحل زندگی کودکان از حالت جنین تار سیدن به دوران بلوغ، ارتباط دارد.
[۱] (مور و پرسود،[۱] ص۹)
[۲] (همانجا).
[۳] (رجوع کنید به مور و پرسود، ص۹ـ۱۰)
[۴] (رجوع کنید به رازی، ص۶۹؛ محرابی، ج۵، ص۲۳۲۴)
[۵] (رجوع کنید به مور و پرسود، ص۱۰ـ۱۴؛ سلطانی‌نسب، ص۳ـ۴(
[۶] ؛. رجوع کنید به ثلاث رسائل فی الطب العربی الاسلامی، مقدمه محمود قاسم محمد، ص۱۱)
[۷] (رجوع کنید به مؤمنون: ۱۳ـ۱۴؛
[۸] : مؤمنون: ۱۳؛ عبس: ۱۹؛ یس: ۷۷؛ کهف: ۳۷؛ غافر: ۶۷؛ فاطر: ۱۱؛ نجم: ۴۶؛ قیامت: ۳۷
[۹] (رجوع کنید به غافر: ۶۷؛ قیامت: ۳۸)
[۱۰] .(رجوع کنید به خلیل‌بن‌احمد؛ جوهری؛ راغب‌اصفهانی؛ ذیل«علق»)
حقوق جنین در ایران