دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
بازار ایران با ویژگیهای خود همیشه زبانزد جهانیان بوده و نام آن به همه زبانهای جهان در آمده و چنان مشهور شده است که صحنه های بزرگ و چشمگیری در افسانه ها و داستانها به خود اختصاص داده است. تا جایی که اگر مصنفی می خواسته است ایران و ایرانی را در اثر خود توصیف کند نام بازار ایران بر آن می نهاده است. صداقت و درستکاری و وجدان حرفه ای ، پیشه وران ایرانی را وا می داشت که در یک رسته نزدیک به هم دکان بگیرند و هر صنف و دسته ای ، رسته و بازاری خاص را برای عرضه کالاهای مشابه خود برگزینند. زیرا:
1-اعضا اصناف یک حرفه از قیمتها ، نوع جنس و کیفیت آن به راحتی و با سرعت با خبر می شدند.
2- خریداران کالا نیز می توانستند با مراجعه به یک قسمت بازار ، امکان تهیه نیازمندیهای خود ، مطابق با سلیقه و با قیمت مناسب با بودجه خود خریداری کنند.
3- هر صنفی فضای جنبی و احتیاجات خاص خود را نیاز دارد که در مجاور مغازه های آن صنف باشد.
بازار ایران به این ترتیب و با این نظام پای گرفت و مسیر آن معمولاً از دروازه اصلی شهر شروع و به مرکز شهر ختم می شد و گاهی هم ادامه بازار به دروازه دیگر شهر می رسید.
تعریف واژه بازار:
بازار به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست. واژه بازار بسیار کهن است و در برخی از زبانهای کهن ایرانی وجود داشته است. بازار در فارسی میانه به صورت «وازار» و با ترکیب هایی مانند: «وازارگ» (بازاری) و «وازارگان» (بازرگان) به کار می رفته و در پارتی به صورت «واژار» مورد استفاده قرار می گرفته است.
بازار ایرانی:
بازارها اکثراً در مجاور ارگ حکومتی ، مسجد جامع و میدان اصلی شهر قرار دارند.
در شهرهایی که اماکن مذهبی ، بقاع متبرکه و مقبره ائمه وجود دارد ، بازارها معمولاً در اطراف و مقابل در ورودی آنها ساخته می شد. نمونه آن در ایران در شهرهای ری ، مشهد و قم دیده می شود.
لذا محوطه بازار در موقعیت بسیار مهم و ممتازی قرار گرفته است و نبض اقتصادی شهر را در اختیار دارد و همچنین در ارتباط تنگاتنگ با امور سیاسی و فرهنگی و اجتماعی شهر بود. این مطلب کماکان تا اوایل سده اخیر صادق بوده است.
گاهی دارالحکومه در خود بازار بوده مانند: سرای گنجعلی خان کرمان.
در بعضی موارد ادارات و تاسیسات دیوانی نیز در بازار یا در نزدیکی آن قرار داشته است. مانند: بازار تهران- بازار اصفهان و بازار شیراز و همچنین ساختمانهای دولتی و آموزشی مانند: ضرابخانه- غورخانه و حتی کتابخانه و موزه نیز در مجموعه بازار و یا در مجاور آن واقع بوده است. مانند: بازار تهران.
عناصر و فضاهای بازار:
شامل سه بخش می شود:
1- عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی
2- عناصر و فضاهای معماری
3- فضاهای خدماتی و عمومی
1- عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی
1-1- راسته
2-1- رسته (راسته فرعی)
3-1- دالان
4-1- چهارسوق (چارسو)
5-1- جلوخان
6-1- میدان
2- عناصر و فضاهای معماری
1-2- حجره (دکان)
2-2- سرا (کاروانسرا- خان)
3-2- تیمچه (تیم)
4-2- قیصریه (قیصرا)
5-2- خانبار (کالنبار)
3- فضاهای خدماتی و عمومی
شامل : آب انبار یا سقاخانه- شربت خانه قهوه خانه و چایخانه و اصطبل که اغلب از بین رفته اند.
خوراک پز خانه- مساجد کوچک- حمام و ... چون کسبه بازار مؤمن و مسلمان ترین مردم شهر بوده اند و در تمام ارسن های بازار این عناصر قرار داشته اند.
شکلهای مختلف بازار:
- بازار خطی (طولی)
- بازار چند محوری
- بازار صلیبی
- بازار متمرکز
1- بازار خطی (طولی)
راسته ای است که در جهت طولی رشد کرده و حجره ها در دو سوی آن جای دارند. بیشتر بازارهای ایرانی غالباً به شکل خطی هستند ، زیرا در امتداد راهها و معابر شکل می گرفتند.
بازارهای خطی به دو صورت ارگانیک (غیر مستقیم) و طراحی شده (مستقیم) بودند.
1-1- بازارهای ارگانیک (غیر مستقیم):
آن دسته از بازارها هستند که به تدریج در امتداد معابر ارگانیک و طراحی نشده شهری شکل می گرفتند و همراه با توسعه شهر ، اندک اندک فضایهای جدیدی در امتداد آنها ساخته می شد. زیرا این شهرها غالباً از توسعه روستایی بزرگ یا شهری کوچک و ارگانیک شکل گرفته بودند و راهها و معابر آنها در ادامه جاده ها و معابر مال رو و طراحی نشده توسعه یافتند و سپس به بازار تبدیل شدند.
مانند: بازار تهران- بخشهای عمده ای از بازار اصفهان- بخشی از بازار شیراز- بازار یزد و بخشهایی از بازار کرمان.
بازارهای طراحی شده (مستقیم):
شمار اندکی از بازارهای ایرانی یا به عبارت بهتر بخشهایی از بعضی از بازارهای ایرانی به شکل راهی مستقیم و طراحی شده هستند. این نوع بازارها در زمانی پدید می آمدند که شخصی (حاکم یا یکی از بزرگان شهر) تصمیم می گرفت یک راسته بازار بسازد. در این حالت طبیعی است که از یک یا چند نفر معمار برای طراحی راسته بازار و کاروانسراها استفاده می کردند.
مانند: بازار وکیل شیراز- قسمتی از بازار اصفهان در جبهه شمالی میدان امام (نقش جهان)- بازار لار و بازار اراک.
بازار چند محوری:
شبکه ای است گسترده از راسته های موازی یا متقاطع که مجموعه سراها و خانها را در میان می گیرد. تحرک و جاذبه این بازارها از بازارهای دیگر بیشتر است.
مانند: بازار تبریز- بازار کاشان- بخشهای جدیدتر شمال بازار تهران.
3- بازار صلیبی:
مرکب از دو بازار خطی متقاطع عمود برهم که در محل تقاطع به صورت چند محوری متراکم در آمده است. هر بازار یک در ورودی اصلی دارد و یک خروجی که در مورد بازارهای کوچک گاهی ابتدا و انتهای محدوده شهر را معین می کند.
برجسته ترین نمونه بازار صلیبی ، بازار وکیل شیراز است که پنج خان آن همزمان ساخته شده است. بازار وکیل کرمان و بازار قیصریه کنونی در اصفهان نیز نمونه های دیگری هستند.
4- بازار متمرکز:
بعضی از بازارهای ایرانی در فضایی متمرکز در پیرامون میدانی طراحی شده تشکیل می گردند.
مانند: بازار میدان امام (نقش جهان) اصفهان- بازار میدان گنجعلی خان کرمان- بازار میدان خان یزد و سبزه میدان تهران.
در بعضی از این میدانها ، دکانها در پیرامون میدان و در کنار فضای باز ساخته شده اند. مانند: میدان امام در اصفهان. در حالی که در برخی از آنها یک رواق ممتد در دور میدان ساخته شده و دکانها در پشت رواق قرار داده شده اند. مانند: میدان خان یزد.
شامل 52 اسلاید powerpoint