مقدمه :
در بررسی علل بدخطی دانش آموزان دورۀ ابتدایی، علاوه بر عوامل آموزشی و تربیتی مؤثر بر دست خط آنان، باید عوامل مربوط به وضعیت جسمی و روانی کودکان نیز مورد توجه قرار گیرد. چه بسا بدخطی دانش آموزان به دلیل ضایعات استخوانی، عصبی یا حالات عاطفی و روانی نامطلوب باشد. در این صورت آموزش های معلم در زمینۀ خوشنوسی کافی نخواهد بود و ارجاع به یک متخصص، امری الزامی است.
از میان همۀ مهارت های تحصیلی، نوشتن، ملموس ترین آن هاست، زیرا فرد با استفاده از این مهارت، سندی از خود بر جای می گذارد. به همین دلیل مهارت در خوشنویسی اهمیت بسزایی دارد.
شناخت علل و عوامل مؤثر بر بدخطی از آن جهت اهمیت دارد کــه بـــا ریشه یابی و رفع آنها می توان تا حد زیادی به مهارت در خوشنویسی کمک کرد. در این مقاله، ضمن بررسی علل بدخطی کودکان به ارائۀ راه کارهای مناسب برای رفع این مشکل می پردازیم.
عوامل مؤثر بر بدخطی دانش آموزان
به طــور کلی عوامل مؤثر بر بــدخطی نویسی را می تــوان در سه گروه عمده جای داد که عبارت اند از:
1. عوامل مربوط به خانواده
2. عوامل مربوط به معلم و شیوه های آموزشی و تربیتی مدرسه
3. عوامل مربوط به دانش آموزان
1- عوامل مربوط به خانواده
نقش خانواده را در یادگیری مطلوب دانش آموزان نباید نادیده گرفت. از آن جا که خوشنویسی مهارتی است که مانند سایر مهارت ها باید آموخته شود، «چنانچه کودک در خانواده ای زندگی کند که اعضای آن از ذوق و استعداد هنری بیشتری برخوردار باشند و به فرزندان خود توجه کافی مبذول دارند، کودک کمتر گرفتار معضل بدخطی می شود. نقطۀ مقابل چنین خانواده ای، خانواده هایی اند که نسبت به فرزندان خود بی تفاوت اند و از تشویق و تنبیه به موقع برای انجام تکالیف فرزندانشان استفاده نمی کنند و در واقع انگیزۀ لازم را برای اجرای بهتر تکالیف در فرزندان خود به وجود نمی آورند. چنین کودکانی اغلــب با اکـــراه و بی میلی اقدام به نوشتن می کنند که طبیعتاٌ نتیجۀ عملکرد آنها نیز رضایت بخش نخواهد بود.»
کودکانی که در خانواده های به هم ریخته یــا خانواده هایی زندگی می کنند که محرومیت فرهنگی و اجتماعی دارند، از لحاظ عاطفی آسیب شدیدتری می بینند در زمینــه خط ضعیف هستند .
2. عوامل مربوط به معلم و شیوه های آموزشی و تربیتی مدرسه
«انگشتان کوچک ما را آرام آرام و با حوصله و با حوصله با خامه و قلم و نوشتار صحیح آشنا کنید»
از بین عوامل مربوط به معلم، مهمترین آنها شیوه های آموزشی معلم است. اگر معلم خود دست خط بــدی داشته باشد، بنا به مثل معروف «رطب خورده منع رطب کی کند»؟ قادر به تربیت دانش آموزان خوش خط نخواهد بود.
نکتۀ دیگر، «طرز برخورد معلم با دانش آموزانی است که شخصیت اضطرابی دارند. این گونه افراد، بیش از سایرین از شکست می ترسند. اضطراب این دسته از دانش آموزان، گذشته از عواملی که مربوط به محیط خانواده می باشد، ممکن است ناشی از شکست، ناکامی، تجربه های ناموفق، تنبیه و فشار معلمان برای موفقیت باشد. لذا معلمان باید به شرایط خاص روحی آنها توجه کنند و اساس کار خود را بر کاهش تنش قرار دهند.»
همچنین معلمانی کـــه بیش از حد تکالیف نوشتنی به شاگردان خود می دهند، سبب خستگی دانش آموزان و در نتیجه بدخطی آنها می شوند.
از نکات دیگری که معلم باید به آنها توجه کند، طرز صحیح قرار گرفتن کاغذ بدن دانش آموزان و نیز طرز صحیح به دست گرفتن قلم در هنگام انجام تکالیف است.
شماری از دانش آموزان در هنگام نوشتن سرشان را به کاغذ می چسبانند یا کاغذ را بیش از حد کج می گذارند. عده ای از آنها قلم را طوری در دست می گیرند که نوشته های خود را نمی بینند. بعضی از آنها نیز آن قدر قلم را بالا می گیرند که قادر به کنترل حرکات دست در هنگام نوشتن نیستند. با این توضیحات، معلم به کودکان نحوۀ صحیح قرار گرفتن کاغذ و بدون و شیوۀ صحیح گرفتن قلم را بیاموزد. هم چنین باید به کودک بیاموزد که در هنگام نوشتن به آن چه می نویسد، یعنی جهت حرکت دست خود بر روی کاغذ، نگاه کند. در غیر این صورت، حروف را در هم نوشته یا به سمت بالا یا پایین خط زمینه منحرف می شود .
3. عوامل مربوط به دانش آموزان
بررسی مسئله و موضوع خط در جمعیت دانش آموزان ما، در بردارندۀ نکات قابل تأملی است. بعضی از دانش آموزان در مورد علت هــای بدخطی از تنـــدنویسی نام می برند. بعصی دیگر می گویند: «نمی توانیم بنویسیم یا بلد نیستم و ...» .
برای این که کودک بتواند نوشتن را به نحو احسن انجام دهد، لازم است از سلامت کافی در زمینه های جسمی و روانی برخوردار باشد. در این جا عواملی که به نوعی در بدخطی کودکان مؤثرند، مورد بررسی قرار می گیرند.
الف) اختلال در عملکرد دست و انگشتان، به علت ضایعات ارتوپدیک (استخوانی)
«یک کودک سالم و طبیعی باید بتواند قلم را با سه انگشت شست، اشاره و وسط بگیرد. اگر به هر دلیلی، اختلالی در عملکرد انگشتان وجود داشته باشد، کودک نه تنها نوشتن را به نحو مطلوب انجام نمی دهد، بلکه برای انجام آن به وقت بیشتری نیز، نسبت به سایر دانش آموزان، نیاز دارد. به عنوان مثال، دانش آموزان راست دستی را در نظر بگیرید که عصب میانی دست راست او آسیب دیده است. از آن که این عصب مسئول حرکت مقابل انگشت شست می باشد، زمانی که آسیب می بیند، شست قادر به حرکت مقابل نخواهد بود و به جای این که در مقابل سایر انگشتان حرکت کند، در کنار آنها قرار می گیرد و دست کودک حالتی پیدا می کند که اصطلاحاً به آن «دست میمون» گفته می شود. به این ترتیب کودک نمی تواند قلم را به نحو صحیح در دست بگیرد و این نکتۀ مهمی است که بــــر روی دست نوشته های او تأثیر می گذارد و او را بدخط می سازد» (والاس و لافلین، ترجمۀ طوسی، 1370، ص 75).
علاوه بر این، وجود هر گونه زخم یا عاملی که باعث درد در انگشتان شود، بر روی دست خط دانش آموزان تأثیر می گذارد. همچنین کودک برای این که بتواند خوب بنویسد، لازم است که هیچ گونه ضایعه ای در قسمت های فوقانی دست، مثل آرنج، ساعد و بازو نداشته باشد. وجود سوختگی، شکستگی، کوفتگی و زخم در هر یک از این قسمت ها، موجب بدخطی می شود، محدودیت حرکتی در مفاصل مچ، انگشتان، آرنج و بازو نیز از جمله عوامل بدخطی اند.
ب) اختلال در عملکرد دست و انگشتان، به دلیل ضایعات عصبی
در همۀ اختلالات مربوط به عملکرد دست و انگشتان، به دلیل آسیب دست و چشم و توان عضلات، خط دانش آموزان خیلی بد و بعضاً ناخواناست.
از میان اختلالات می توان به انواع فلج مغزی، آسیب مغزی، صرع و میوپاتی (بیماری عضلاتی) اشاره کرد.
بچه های فلج مغزی را می توان به چند دسته تقسیم کرد:
1. اسپاستیک: این دسته از کودکان فلج مغزی به دلیل سفتی موجود در عضلاتشان بدخط می نویسند و آن هم در صورتی است که این سفتی در حدی نباشد که به طور کلی مانع نوشتنشان شود. ممکن است این سفتی، محدودیت حرکتی در مفاصل دست، نظیر: مچ، آرنج و بازو و ایجاد کند که در هنگام نوشتن اجازۀ مانور به فرد نمی دهد.
2. هیپوتانیا: کودکان مبتلا به هیپوتانیا به سبب پایین بودن توان عضلاتشان قادر به استفادۀ صحیح از قلم نیستند. این کودکان قدرت کافی برای گرفتن قلم را ندارند و معمولاً نوشته های آنها بسیار کمرنگ و عاری از هرگونه ظرافتی است.
3. آتتوئید: بچه های آتئوئید به علت حرکات زایدی که در اندام های خود، خصوصاً دستهایشان دارند، بسیار بدخط می نویسند. این کودکان قادر به کنترل قلم نیستند و در هنگام نوشتن به بالا و پایین خط زمینه منحرف می شوند.
4. آتاکسی: این کودکان به دلیل لرزش موجود در دست هایشان بدخط می نویسند.
افراد مبتلا به صدمات مغزی نیز، بسته به نوع ضایعه ای که دچار آن شده اند، شبیه کودکان فلج مغزی عمل می کنند.
کودکان مبتلا به ضایعات مخچه ای دچار ماکروگرافی اند، یعنی کلمات را بزرگتر از آن چه باید، می نویسند. در بعضی از افراد مبتلا به میوپاتی نیز ممکن است عملکرد دست ها دچار اختلال شود که این معضل بر روی دست نوشته های آنان مؤثر است. کودکان مصروع زمانی که دچار حملات تشنجی می شوند (به مدت چند روز)، قـــادر به استفادۀ درست از قلم نیستند؛ یعنی دست هایشان قدرت گرفتن را ندارند و آن دسته از کودکانی که دچـــار حملات تشنجی مکرر می شوند، حتی اگر این تشنج تحت کنترل هم باشد، به دلیل لرزش ظریفی که در دست هایشان دارند، بـدخط می نویسند. در واقـــع لرزش ظریف انگشتان را بر روی دست نوشته های آنان می توان دید» (والاس و لافلین، ترجمۀ منشی طوسی، 1370، ص 82).
ج) عدم غلبۀ طرفی مغز
«کودک پیش از نوشتن باید غلبۀ طرفی را به دست آورد. در کودکانی که این اتفاق نیفتاده است، نوشتن به سختی انجام می شود. کودکانی که غلبۀ طرفی تثبیت نشده دارند، از هر دو دست خود به طور متناوب در نوشتن استفاده می کنند، حال آن که در هیچ یک به اندازۀ کافی مهارت ندارند» (سیف، 1385، ص 70).
د) عوامل روحی و روانی و تأثیر آن بر روی نوشتن
«ممکن است بدخطی با عوامل نظیر: اضطراب و اختلالات نوروتیک (عصبی) همراه باشد و در بعضی از اوقات حالات عصبی موجب گرفتگی عضله در کودکان می شود. یعنی ماهیچه های دست کودک متعاقب نوشتن چند سطر دچار انقباض شده، کودک دیگر قادر به نوشتن نیست. در این صورت علائمی نظیر بی مهارتی و پاراتونی (انقباض یک عضله و سپس شل نشدن آن) و واکنش های اضطرابی در ارتباط با نوشتن ممکن است مشاهده شود. بی قراری، بیش فعالی و کوتاهی دامنۀ توجه و تمرکــــز نیز از جمله عــــواملی اند که بــر روی خط دانش آموز تأثیر می گذارند» (هر گنهان و اولسون، ترجمۀ سیف، 85).
هـ) چپ دستی
«در مــورد کودکان چپ دست این سؤال مطرح می شود که چرا این کودکان در شروع نوشتن بد خط اند؟ پاسخ این است که این کودکان نمی توانند آن چه را که می نویسند، به خوبی ببینند، زیرا دست آنها روی نوشته هایشان را می پوشاند و همیــن عامل سبب بدخطی کودکان چپ دست می شود.
بسیاری از کودکان چپ دست نیز برای پرهیز از کثیف شدن نوشته ها، دست خود را به صورت قلاب کج می گیرند. این شکل در واقع به کج گذاشتن کاغذ مربوط می شود. اگر چپ دست ها کاغذ را برخلاف جهتی که راست دست ها می گذارند، قرار دهند، برای نوشتن در وضعیت طبیعی و راحت قرار می گیرند» (بیابانگرد، 1385، ص 25).
و) نبود دید کافی
بسیاری از کودکان به دلیل نداشتن دید کافی، چشم های خود را به کاغذ بسیار نزدیک می کنند. دست نوشته های این کودکان معمولاً خط خوردگی ها و پاک کردن های فراوان دارد.
اشکال مختلف بدخطی نویسی
«با بررسی دست نوشته های دانش آموزان به این نتیجه می رسیم که بدخطی در آنان به اشکال و انواع مختلف مشاهده می شود که بعضی از آن ها عبارت اند از:
1. درشت نویسی و ریزنویسی.
2. فاصله گذاری نامناسب بین حروف و کلمات.
3. نامرتب نوشتن.
4. کج نوشتن حروف و کلمات.
5. خارج شدن از خط زمینه (مجلۀ کودکان استثنایی، اردیبهشت 1385).
شیوه های ترمیمی
روش های ترمیمی زیر می تواند توسط معلمان و والدین مورد استفاده قرار گیرد:
1) پس از ارزیابی کودک، چنان چه متوجه شدید که کودک الگوی صحیح گرفتن قلم را نمی داند، به عنوان مثال از حرکت شست برای گرفتن قلم استفاده نمی کند، او را به یک پزشک متخصص ارتوپدی ارجاع دهید. مشکل نوشتن چنین کودکی ممکن است با استفاده از آتل دست حل شود. با این وسیله کمکی، کودک قادر خواهد بود قلم را به نحو صحیح بگیرد و خوش خط تر بنویسد.
2) اگر کودک قلم را با فاصلۀ زیادی از نوک آن می گیرد یا بیش از حد پایین می گیرد، با گره زدن یک نخ بر روی قلم، محل مناسب برای گرفتن قلم را مشخص کنید.
3) چنان چه کودک از اختلال عاطفی و روانی رنج می برد، او را به یک روان شناس ارجاع دهید.
4) «اگر کودک در هنگام نوشتن دچار تنش و اضطراب می شود، برای کاهش تنش در کودک به شیوه های زیر عمل کنید:
الف) سعی کنید در ذهن کودک تصویری مثبت از خودش ایجاد کنید.
ب) از سرزنش کردن کوچک به خاطر بدخطی او خودداری کنید.
ج) از ایجاد تنش و اضطراب در کودک جلوگیری کنید. به طور مثال، تعیین وقت محدود برای انجام یک تکلیف، در دانش آموز مضطرب، باعث ایجاد تنش و اضطراب و در نهایت بدخطی بیشتر می شود» (بیابانگرد، 1385، ص 40).
5) اگر کودک در دست های خود دچار ضعف یا محدودیت حرکتی باشد، می توانید از تمرینات زیر بهره بگیرید:
الف) تمرینات روی تابلو:
از کودک بخواهید با استفاده از حرکات آزاد و گستردۀ دست و به کارگیری عضلات شانه، بازو و انگشتان، بر روی تابلو طراحی کند.
ب) پرورش حرکات نوشتن با دیگر وسایل:
از کودک بخواهید به جای استفاده از قلم، از انگشت خود و رنگ گواش استفاده کند یا عمل نوشتن را بر روی یک سینی خاکستر انجام دهد. هم چنین با استفاده از یک تکه گچ یا ذغال، حروف و کلمات درشتی بر روی آسفالت کوچه بنویسد.
چنان چه مشکل کودک در زمینۀ حرکات دست با این تمرینات بر طرف نشد، او را به یک کارشناس توانبخشی (فیزیوتراپی ـ کاردرمانی) ارجاع دهید.
6) اگر لرزش ضعیفی در انگشتان کودک مشاهده می کنید یا سابقۀ کودک گویای حملات تشنجی است، با مشورت کمی کنید یا سابقۀ کودک گویای حملات تشنجی است، با مشورت با خانوادۀ دانش آموزان، وی را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهید.
7) اگر کودک سر خود را خیلی به کاغذ می چسباند یا مشکوک به ضعف بینایی است، او را به چشم پزشک ارجاع دهید.
8) اگر متوجه شدید که در نیمکره های مغزی کودک، غلبۀ طرفی ایجاد نشده است، می توانید به ترتیب زیر عمل کنید:
الف) از کودک بخواهید با پای راستش به یک توپ لگد بزند.
ب) لوله ای را به دست کودک بدهید و از او بخواهید که با یک دستش روی چشم چپش را بگیرد و با چشم راستش درون لوله را نگاه کند.
ج) رادیوی کوچکی را به دست کودک بدهید و از او بخواهید آن را نزدیک گوش راستش بگیرد و به آن گوش کند.
د) اگر عملکرد کودک نشان می دهد که تمایل او برای استفاده از سمت چپ بیشتر است، از او بخــواهید همین اعمال را با سمت چپش انجـــام دهد. به این ترتیب، یک سمت بدن کودک غالب می شود (سیف، 1385، ص 136).
9) چنان چه کودک چپ دست است، از او بخواهید هنگام نوشتن، سمت چپ کاغذ را به سمت بالا کج کند. اگر کودک راست دست است، از او بخواهید سمت راست کاغذ را به طرف بالا کج کند.
10) اگر کودک کلمات را بیش از حد بزرگ یا کوچک می نویسد، می توانید اندازۀ متوسطی برای کلمات در نظر بگیرید و با گذاشتن خط فاصله بین کلمات از کودک بخواهید فاصله تعیین شده را فقط با یک کلمه پر کند.
11) اگر کودک بیش از حد پر رنگ یا کمرنگ می نویسد، به ترتیب زیر عمل کنید:
کاغذ سفیدی را زیر برگه کاربن و کاغذ سفید دیگری را بر روی آن قرار دهید. از کودکی که با فشار زیاد می نویسد بخواهید آن قدر ضعیف مداد را فشار دهد که اثر زیادی از کلمه بر روی کاغذ زیرین باقی نماند. از کودکی که فشار کمتر از حد معمول به مداد وارد می کند، بخواهید آن قدر به مداد فشار آورد که اثر آن بر روی کاغذ زیر کپی پر رنگ باشد.
12) اگر کودکی از خط راست خارج می شود، از او بخواهید خط کشی را بالای خط زمینه قرار دهد، به گونه ای که هنگام نوشتن نوک مدادش مرتباً با لبۀ خط کش تماس پیدا کند. هم چنین می توانید بالا و پایین خط زمینه، دو خط کمرنگ بکشید و از کودک بخواهید کلمات را طوری بنویسد که از این دو خط خارج نشود.
13) کج نوشن کلمات، از کج گذاشتن بیش از حد کاغذ ناشی می شود. اگر با دانش آموزی برخورد کردید که دست نوشته های کجی داشت، از او بخواهید کاغذ را در وضعیت بهتری قرار دهد.
14) نامرتب نوشتن تکالیف توسط دانش آموز، ممکن است به علت محدودیت حرکتی در دست باشد با این که مداد را بیش از حد محکم در دست می گیرد یا وضعیت درستی در هنگام نوشتن به خود نداده است. بنابراین با بر طرف کردن هر یک از یک از این علل، دانش آموز می تواند دست خط بهتری داشته باشد.
علل بد خطی دانش آموزان
می گویند خط هر کس نشانه ای از روح او در خود دارد و هر که را می توان از خط او شناخت . ناهنجاری در نوشتار ، با قبول فرض های فوق ، نا هنجاری در روح و روان است . اما این پرسش اساسی است که ناهنجاری روح در دست خط اثر می گذارد یا ناهنجاری دست خط ، روح و روان را دستخوش تأثیر قرار میدهد و آیا اصلاح هر یک دراصلاح ساختار دیگری مؤثر است ؟
می توان اهم تنگناها و عوامل بد خطی دانش آموزان را معلول موارد ذیل دانست
:
1- کتاب ، مجله ، روزنامه و دیگر رسانه های نوشتاری که جنبه ی نوشتاری – دیداری دارند و معمولاً از خط های گرافیک شده ی نا مناسب به نام های خط فانتزی ، تزئینی و غیره استفاده می نماید و آن ها را به عنوان نوآوری و ابداع در دسترس همگان قرار می دهند .
2- ماشینی شدن وسایل نگارش
3- عدم آگاهی دانش آموزان از نحوه ی درست گرفتن مداد .
4- عدم آگاهی دانش آموزان از نحوه ی درست نشستن هنگام نوشتن
5-هماهنگ نبودن عضله چشم و دست و عدم توانایی کافی آن دو
6- عدم توجه به خط زمینه ی دفتر و تخته ی کلاس
7-نداشتن آمادگی جسمانی ، روحی و روانی هنگام نوشتن
8- نداشتن اعتماد به نفس هنگام نوشتن
9- نداشتن هدف برای زیبا نوشتن
10- حجم زیاد تکالیف درسی
11- تند نویسی در هنگام انجام تکالیف
12- استفاده از خودکار ، روان نویس و... خصوصاً در مقطع ابتدایی
13- آشنایی دانش آموزان در اول ابتدایی با خط ماشینی و مشکل شدن یادگیری خط نستعلیق در کلاس های بالاتر
14- استفاده از مدادهای کوتاه در مقطع ابتدایی
15- تراکم بیش از حد در کلاس ها و نداشتن فضای لازم برای نوشتن
16- عدم دقت و تمیزی در نوشتن و عدم توجه معلمان به این امر
17-عدم آشنایی معلمان ابتدایی به خط نستعلیق
18- واکنش های منفی و نامناسب در خورد با نوشته های دانش آموزان
19- عدم توجه خانواده های به درس هنر و خط
20- نبود انگیزه ، تخصص و حوصله در معلمان ابتدایی به لحاظ توجه به نوشته های دانش آموزان
21- بدخطی معلمان و اولیاء به عنوان سرمشق نامناسب برای الگوپذیری در کودکان
22- عدم توجه به زیبایی هنری که باعث تقویت روح لطیف و شادابی کودکان دارد .
پیشنهادات :
این راه کارها می تواند در جهت رفع بد خطی دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد :
1- در کلاس اول ابتدایی اولاًً از خوش خط ترین ثانیاً مجرب ترین ، علاقمندترین و با ذوق ترین معلم استفاده شود .
2- معلمان خود با اصول صحیح نوشتن آشنا و خط خوش داشته باشند .
3- دوره های ضمن خدمت آموزش خط نستعلیق برای معلمان فراهم شود .
4- معلمان در ارتباط با خط ، بچه ها را سرزنش و توبیخ قرار ندهند .
5- انگیزه های هنری در بچه ها تقویت شود خصوصاً خوش و تمیز نوشتن .
6- تکالیف متناسب با توانایی بچه ها باشد .
7- تکالیف ساده ، کم و هدفدار به گونه ای که باعث تثبیت یادگیری شود .
8- از کلمات زیبا مانند: بسیارخوب ، عالی ، آفرین ( پسریا دختر خوب ) در زیر نوشته های بچه ها استفاده شود .
9- تکالیف بچه ها را با بی توجهی خط نزنید .
10- نحوه درست به دست گرفتن مداد یا قلم را بیاموزید .
11- نحوه درست نشستن را به دانش آموزان بیاموزید .
12-زیاد درشت و زیاد ریز ننویسید .
13- کتب درسی ابتدایی با شیوه ی نستعلیق چاپ شود .
14- معلمان در زیبانویسی و خوشنویسی اهتمام ورزند چرا که نگاه به خوش نویسی تأثیر زیادی در جریان یادگیری و تقویت انگیزه خوشنویسی دارد .
15- به ساعات هنر خصوصاً در مقطع ابتدایی توجه وافر شود .
16- از نستعلیق تحریری در تکالیف بچه ها بیشتر استفاده شود .
علل بد خطی کودکان (گزینشی از کتاب خانواده و مسائل مدرسه ای کودکان –دکتر علی قائمی )
1-مسئله خط و شکل نوشتاری از پیچیده ترین شکل ارتباطی است در سلسله مراتب مهارتها نوشتن آخرین مرحله ای است که آموخته می شود .
2-اهمیت درست نویسی و خوانا نویسی امری مهم و قابل ذکر است مسئله هایی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که همه افراد ضوابط را در نوشتن رعایت نمی کنند . ین گونه افراد را بد خط و نارسا نویس می خوانند
3-اهم صورت های بد خطی
- عدم تناسب در حروف (واو را در یک کلمه درشت و یا بسیار ریز می نویسند )
- اشکال در جهت حروف مثل اینکه حروفی را چپ یا راست یا در جهت مخالف بنویسند
- بی نظمی در ابعاد حروف مثل دندانه ای را با فاصله رسم کنند و با بین دو حرف نسبت را رعایت نکنند .
- بد سازمان دهی متن،بالا و پایین نوشتن ،بی جهت علامتگذاری کردن ،جاهای فعل و فاعل را جابجا نوشتن
- اشکال در نوشتن ناشی از تلفظ (خواهر که خاهر یا علی را الی )
- علل حرکتی – (ضعف کار کردها و واکنش های حرکتی ، عدم هماهنگی دست و چشم ، وجود اشکال در چگونگی حرکت دادن قلم که مربوط است به انقباض مفرط دست و خشکی حرکت آن فقدان تحریک انگشتان)
- علل ذهنی روانی (دشواری در تبدیل و انتقال ادراک حس به حس از بینایی به حرکتی ،دشواری در نگهداری و تأثرات بینایی ،وجود اشکال و نابسامانی در تجسم و تشخیص فضایی ،ضعف در توان بیرون ریختن اطلاعات درونی ،افت هوش یا عقب ماندگی ذهنی که خود علت العلل است وجود اختلالات روانی و یا ذهنی در افراد و یا بیماریهای روانی )
- علل عاطفی :نارسایی و کمبود محبت گاهی عامل بد خطی است چون شرایط روحی مناسب ندارد .
رفع مشکلات بد خطی دانش آموزان در دوران ابتدایی
ما معلمین هنگام آموزش و تدریس به مشکلات و کوره راههایی بر می خوریم، چاره ای جز پژوهش و پیدا کردن یک راه حل نداریم .
آموزش و تدریس زمانی موفقیت آمیز است که مطالعه و پژوهش بر آن انجام گرفته باشد. زیرا پژوهش راهها و شیوه های نوبتی بر خلق خواهد کرد و مشکلات و موانع را بر سر راه آموزش و پرورش بر خواهد داشت و ما را از بن بست نجات خواهد داد.
بیان مسئله
آنچه در دوران تدریسم به آن برخورد کردم، شیوه نوشتن و بدخطی دانش آموزان ابتدایی بود. احساس کردم، بدخطی دانش آموزان راهنمایی، دبیرستان و حتی دانشجویان، ریشه در دوران ابتدایی آنها دارد که به خط دانش آموزان توجه جدی نشده و مورد آموزش قرار نگرفته .
کلاس ما که پایه دوم بودند. جز یکی دو نفر، بقیه (دانش آموزان) به خط کج و معوج می نوشتند. چنین موضوعی باعث شد، به دنبال راه حلی بگردم. برای این منظور به مطالعه پژوهش پرداختم. راهی را باید انتخاب می کردم، باید هم ساده و هم در کمترین زمان ممکن آموزش داده شود و در حد توان و استعداد دانش آموزان باشد. از طرفی زبان و خط فارسی که یکی از زیباترین خطها، در جهان است باید به زیبایی نوشتن آن توجه شود و نباید هر کسی به هر شکلی که مایل است، آنرا بنگارد.
نتیجه گیری
علاقمندی و پشتکار دانش آموزان، بسیار امیدوار کننده بود و با شور و ذوق زیادی سعی می کردند هر روز بیشتر از روز قبل بنویسند. آنها خود تلاش و سعی در بهبود خط خود می کردند، انگار گم شده ی خود را پیدا کرده بودند. از طرفی اولیاء آنها بسیار اظهار رضایت می کردند به گفته خود دانش آموزان، افراد فامیل و آشنایان با دیدن خط شان، آنها را تحسین می کردند مدیر مدرسع با دیدن املای ترم دوم دانش آموزان، بسیار شگفت زده شد و حتی برای آنها تقدیر نامه تهیه کرد.
با توجه به واکنشهای مثبت و دلایل موجود، روند کار را موفقیت آمیز دیدم و به این نتیجه رسیدم باید آموزش خط در همان دوران ابتدایی شروع شود و چون دانش آموزان (ابتدایی) هم توانایی و هم استعداد آن را دارند که خط فارسی را زیبا و صحیح بنویسند و مشکل بدخطی دانش آموزان از همان دوران ابتدایی حل خواهد شد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 46 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله علل بدخطی دانش آموزان در مقطع ابتدایی
