نوع فایل: word
قابل ویرایش 76 صفحه
مقدمه:
بی‌توجهی مطالعات تجربی به نقش نظام‌های ارتباطی و ساختارهای اقتصادی و سیاسی، و نبود دیدگاه انتقادی در آنها، سبب شد که نظریه‌های انتقادی، این نوع مطالعات را به چالش فراخوانند.
مکتب اقتصاد سیاسی رسانهها ازجمله مکاتب انتقادی است که تحت تأثیر آرای اندیشمندانی چون "هربرت شیلر و دالاس اسمایت" از دهه 1970 میلادی به بعد گسترش یافت.این مکتب بر این باور است که رسانهها مجاری انتقال محتوای فرهنگی هستند. این محتوا مستقل از رسانهها شکل گرفته است.
آنان، همانند سایر محققانی که نسبت به جامعه دیدگاهی سوسیالیستی دارند، ضمن مطالعه تاریخی نظام سرمایه‌داری جهانی نتیجه می‌گیرند که نظرات حاکم بر جامعه، همان نظرات طبقه حاکم است، طبقه‌ای که به‌مثابه قدرت مادی در جامعه حضور دارد و قدرت فرهنگی و معنوی حاکم نیز هست.
بنابراین نظریه‌پردازان این مکتب بر ساختارهای پایه‌ای و بنیان‌های اقتصادی جامعه تأکید می‌کنند و برای درک شکل و محتوای رسانهها به بررسی چگونگی توزیع منابع عظیم رسانه‌ای و صنایع اطلاعاتی و کسانی که آنها را کنترل می‌کنند می‌پردازند.
ازاین‌رو، طبیعی است که در آثار آنان، چگونگی تداخل متقابل مؤلفه‌های فرهنگی و اطلاعاتی و «محیط سیاسی - اقتصادی مورد توجه قرار گیرد و روش‌شناسی آنان، نگرشی نهادی شامل تاریخ، فن‌آوری، سیاست و اقتصاد باشد.
در میان مکاتب انتقادی، مکتب اقتصاد سیاسی با موضوع وسایل ارتباط جمعی بنیادی‌تر برخورد کرده است. مطالعه این مکتب، باتوجه به شرایط جهانی معاصر اهمیت بسیاری دارد. اکنون روند جهانی‌سازی سرمایه‌داری شتابی روزافزون گرفته و تلاش‌های کشورهای نورسته و انقلابی جهان در رهایی از قید و بندهای وابستگی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی با دشواری همراه شده است.
شیفتگی نابخردانه در استفاده از فن‌آوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و چشم بستن به روی منافع و مصالح بلندمدت ملی و غفلت از سیاست‌گذاری روشن‌بینانه ارتباطی پیامدهایی سنگین دارد.
این شیفتگی غفلت، ناشی از القائات دیدگاه‌هایی است که به «جبر فن‌آوری» باور دارند و آینده‌ای خوشبینانه و تخیلی از جهان - به واسطه فن‌آوری‌های نوین - به تصویر می‌کشند. توجه به دیدگاه‌های انتقادی و موشکافی دیدگاه‌های تجربی، مانع عمق یافتن وابستگی‌ها، بروز بحران‌های اجتماعی و فرهنگی، و اتلاف سرمایه‌های مادی و انسانی خواهد شد.
در این مقاله، برای بحث درباره ماهیت اقتصاد سیاسی، ابتدا فرض‌های اساسی آن مورد توجه قرار می‌گیرد، سپس به دیدگاه‌های مربوط به مسائل عمومی اقتصاد سیاسی اشاره می‌شود و در ادامه ویژگیهای اقتصاد بازاری و آثار آن بر روی تصمیمات سیاسی مورد بحث قرار خواهند گرفت.
فهرست مطالب:
اقتصاد سیاسی رسانهها
ماهیت اقتصاد سیاسی
اقتصاد سیاسی رسانهها
چارچوب مفهومی مکتب اقتصاد سیاسی رسانهها
پیوند تاریخی توسعه ارتباطات با اقتصاد سیاسی
مروری بر دیدگاه‌های هربرت شیلر Herbert Schiller
خصوصی‌سازی - تضعیف بخش عمومی
خصوصی‌سازی ایدئولوژیک و تبلیغات
ریموند ویلیامز Raymond Williams
نیکلاس گارنهام Nicholas Garnham
ادوارد هرمان Herman و نائوم چامسکی Chomsky
سیس. جی. هاملینک Hamelink
یحیی کمالی‌پور
فرد فیجس Fred Fejes
آرماند ماتلار Armand Mattelart
جیمز دی هالوران James D Halloran
جمع‌بندی
منابع و مأخذ:
اینگلیس، فرد، 1377، نظریه رسانهها، ترجمه محمود حقیقت کاشانی، تهران،مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
شکرخواه، یونس، 1371، دگرگونی جهانی و دیدگاه‌های شیلر به نقل از Media Development رسانه، ش 11، پاییز 71، صص 81-76
شیلر هربرت، آی، 1375، اطلاعات و اقتصاد بحران، ترجمه یونس شکرخواه، تهران، کانون ترجمه و نشر آفتاب.
کمالی‌پور، یحیی، 1373، عملکرد رسانهها در آمریکا، خلاصه درس‌های ارائه‌شده، تنظیم مهدخت بروجردی علوی، رسانه،پاییز 73، صص 31-24
گرین فیلیپ، 1369، نقد کتاب رضایت تولید، اقتصاد سیاسی رسانه‌های گروهی،رسانه ش 4، زمستان 1369، صص 20-23
گیلپین، رابرت، 1378، ماهیت اقتصاد سیاسی، ترجمه دکتر محمود تقوی، اطلاعات اقتصادی – سیاسی، ش 144 -143، صص 205-200
ماتلار، آرماند، 1375، مقررات‌زدایی در رسانهها، ترجمه علی کسمایی، رسانه، سال هفتم، ش 4، زمستان 75، صص 15-2
معتمدنژاد، دکتر کاظم، 1375، نظریه‌های سلطه ارتباطی جهانی، رسانه، سال هفتم، ش 2 ، صص 9-2
معتمدنژاد، کاظم، 1377، مقدمه کتاب وسایل ارتباط جمعی و امپراطوری امریکا نوشته هربرت شیلر، ترجمه احمد میرعابدینی، تهران، انتشارات سروش.
مک چسنی، دبلیو، 1369، فیلترهای خبری، مصاحبه با ادوارد هرمان، ترجمه سندسی، رسانه، ش 4، زمستان 69، صص 14-19
هالوران، جیمز دی، 1375، نوآوری‌های ارتباطی و پرسش‌های انتقادی، ترجمه نورایی بیدخت، رسانه، زمستان 75، صص 31-22
هاملینک سیس، جی، 1372، آیا پس از انقلاب اطلاعات زندگی وجود خواهد داشت؟ ترجمه شاهرخ بهار، رسانه بهار 1372، صص 12-4
هرمان، ادوارد، 1371، اقتصاد سیاسی رسانه‌های گروهی، ترجمه مجتبی صفوی، رسانه، ش 11، پاییز 71، صص 26-35
Global Communication and World Politics: Domination, Development, and Discourse, Lynner Rienner Publishers, Inc Colorado, 1999, 212+12 Pages.
Garnham Nicholas, Contribution to a Palitical Economy of Mass Communication, Media, Culture, and Society, Vol .No, 2 , 1979, P.145
Williams Raymond, 1974, Television: Technology and Cultural From, Fontana Collins.
William Raymond, 1980, Means of Communication as Means of Production Problems In Materialism and Culture, Verso and NLB.
Williams Reymond, 1983, Towards 2000 London Chatto and Winduw.
http://www.ayandehnegar.org/page1.php?news_id=3507
پروژه رشته اقتصاد با عنوان اقتصاد سیاسی رسانه. doc
