متدولوژی پژوهش کیفی
چکیده :
منظور از پژوهش کیفی عبارت است از هر نوع تحقیقی که یافته هایی را به دست میدهد که با شیوه هایی غیر از روشهای کمی کسب شده اند. بعضی داده ها ممکن است به شیوه آماری کمی شده باشند، اما تجزیه و تحلیل به شکل کیفی باشد. این روش پژوهش اغلب از تبیین استقرایی بهره میجوید. روش پژوهش کیفی، اغلب به رو شهایی گفته میشود که به منظور به دست آوردن داده های ذهنی بکار می رود. در مجموع پژوهش کیفی به سوی درک دنیای طبیعی گرایش پیدا میکند و ماهیت آن کاملاً تفسیری است. مقصود آن تأکید رابطه علی از طریق ابطال فرضیه مبتنی بر نبودن رابطه نیست؛ برعکس پژوهش کیفی تفسیرهای چند وجهی تجربه آدمی و رابطه تکرار شونده درون نظامهای اجتماعی و فرهنگی را تشخیص میدهد.
مقدمه :
ریشه پژوهش کیفی به انواع پژوهش های میدانی باز می گردد که توسط مردم شناسان و از طریق مشاهده روزمره زندگی آزمودنی ها انجام می شد . پژوهش کیفی از دهه 1920 و1930 ملاک ثابت جامعه شناسان برای طرح های تحقیقاتی انجام گرفت . اما در میان سایر پژوهشگران علوم انسانی زیاد مقبولیت پیدا نکرد . زیرا در پی انقلاب رفتارگرایی دهه 1960 پژوهشگران اساساً به روش های تجربی که توسط دانشمندان علوم طبی عی و به منظور یافتن روابط عل ی پدیده ها به کار می رفت علاق ه بیشتری نشان می دادند. اما در پی انقلاب فرا رفتارگرایی دهه 1970 ، پژوهش کیفی در طی سه دهه اخیر قرن بیستم، در کشورهای غربی از رونق ویژ های برخوردار بوده است. در سال های اخیر، در کشور ما نیز برخی از پژوهش گران رشته های مختلف از جمله علوم اجتماعی، روان شناسی، علوم تربیتی و علوم سیاسی توجه ویژه ای به این روش مبذول داشته اند. کتاب ها و مقاله هایی که اخیراً در معرفی شیوه بهرهگیری از این روش به فارسی منتشر شده، موید این توجه است. در حال حاضر روش پژوهش کی فی در پژوهش های علوم انسانی، در مقایسه با روش های دیگر از اهمیت و کارآمدی بیشتری برخوردار است . روش پژوهش کیفی می تواند برآیند نتایج پژوهش با روش ها ی مختلف باشد . پژوهش کیفی از اطلاعات و داده های پژوهش های تاریخی، توصیفی و تجربی سود می برد . تحقیق کیفی و اساس اً روش شناسی کیفی عموماً خصلتی بین رشته ای دارد و مرزهای رشته ای، حوز ه ای موضوعی را در می نوردد. تحقیق کیفی در بر گیرنده مجموعه ای پیچیده و متصل به یکدیگر از اصطلاحات، مفاهیم و مفروضات است . پژوهش گران کیفیت گرا سعی دارند به درک اوضاع و احوال فرآیندهای اجتماعی نایل آیند.
بسیاری از مردم، به ویژه محققین مبتدی، فکر می کنند که این روش آسان تر از روش کمی است. بخصوص این که روش کیفی نیاز به یادآوری فرمول ریاضی و آمارهای پیچیده ندارد . اما در واقع این صحیح نیست . تحقیقات کیفی می تواند واقعاً دشوار باشد زیرا مستلزم شرح موضوع های پیچیده ای است . روش ه ای جمع آوری اطلاعات در روش های کیفی طولانی تر است . و محققین باید مهارت های تحلیلی خود را توسعه داده و در بطن بررسی خود به کار گیرند. بر همین اساس هدف نوشتار حاضر، شناسایی یا به عبارت واقع بینانه تر، کمک به شناسایی مفهوم، ریشه ها، ماهیت و دلایل کاربرد پژوهش کیفی است. در همین راستا نوشتار به ترتیب ذیل سازماندهی شده است: تعریف پژوهش کیفی، تاریخ تکامل پژوهش کیفی، هدف از اجرای پژوهش کیفی، انواع روش ها ی پژوهش کیفی، مقایسه روش پژوهش کیفی و کمی، ارزیابی پژوهش کیفی و نتیجه گیری.
1- پژوهش کیفی چیست؟
تعریف پژوهش کیفی کار آسانی نیست و این نکته را زمانی می توانیم عمیقا دریابیم که درباره این نوع پژوهش، به دانش کافی دست یافته باشیم . بنا به تعریف پاول "در صورتی که زمینه ای خاص در پژوهش تا آن حد شناخته شده باشد، امکان الگوسازی مقدماتی، تنظیم فرضیه یا حتی ارائه نظریه در خصوص آن وجود داشته باشد، می توان از رویکرد اثبات گرایی (پوزیتیوتیستی) و روش کمی پذیر آن استفاده کرد . اما اگر اطلاعات موجود در یک زمینه خاص چنان اندک باشد که حتی تشخیص این که نادانسته ها کدامند خود مس ئله ساز باشد، باید از رویکرد طبیعت گرایانه و روش های کیفی بهره جست ".
................
16 صفحه فایل Word
دانلود تحقیق متدولوژی پژوهش کیفی