نوع فایل: word
قابل ویرایش 50 صفحه
مقدمه:
عون در لغت به معنای کمک کردن آمده است همانطور که در مجمع البحرین آمده است:العون:الظهیر علی الامر و الجمع اعوان.ونیز علامه ابن منظور در لسان العرب چنین معنا کرده است :العون الظهیرعلی الامر والواحد والاپنان والمع والمژنپ فیه سوا ،و قدیحکی سی تکسیره اعوان .
بنابر تعریف لغوی معنای معاونت در جرم همان کمک کردن مجرم در عمل مجرمانه اوست
تعریف اصطلاحی معاونت در جرم
در میان فقها برخی از ایشان معاونت در جرم را تعریف نموده اند که ذیلا به بعضی اشاره مینماییم :
مرحوم شیخ انصاری در مکاسب محرمه می فرمایند :
ان الا عانه هو فعل بعض مقدمات فعل الغیر بقصد حصوله منه لا مطلقا.
معاونت عبارت است از انجام دادن برخی از مقدمات فعل حرام به قصد ایجاد آن حرام ،نه مطلق انجام دادن آن مقدمات .
2- مرحوم میرزای نایینی در کتاب مکاسب و البیع معاونت را این گونه تعریف نموده اند :
ان مفهوم الا عانه عباره عن فعل ما یتمکن به الغیر من ایجاد ما هومطلوبه … کمناوله السوط للظلم
معاونت عبارت است از هر عملی که توسط آن شخصی دیگر را یاری نموده و او را در رسیدن به هدفش قادر سازد مثل دادن شلاق به شخص ظالم
3-مرحوم محقق اردبیلی در آیات الاحکام در مورد معاونت در جرم در آیه کریمه ولا تعاونوا علی الاثم والعدوان می فرمایند :الظاهران المراد الاعانه علی المعاصی مع القصداو علی الوجه الذی یصدق انها اعانه مثل ان یطلب الظالم العصامن شخص لضرب مظلوم فیعطیه ایاه او یطلب القلم لکتابه ظلم فیعطیه ایاه و نحو ذلک مما یعدمعونه عرفا .
مرحوم محقق اردبیلی چنین فرموده اند :مراد از اعانه در اثم در آیه کریمه کمک کردن بر انجام معاصی است به همراه قصد یا بنا بر صورتی که صدق کند که این عمل کمک کردن بر اثم است .
مثل این که شخصی ظالمی چوبی را از شخصی طلب کند به جهت کتک زدن مظلومی ،و شخص چوب را به دست او بدهد ،یا این که طلب کند قلمی را به جهت نوشتن فرمان ظالمانه ای و شخص هم قلم را به او بدهد و امثال این موارد که عرفا صدق معاونت از نظر عرف خواهد کرد .
4- مرحوم میرزا حسن بجنوردی در قواعد الفقهیه معاونت را به صورت ذیل تعریف نموده اند :اما الاعانه فهی بمعنی المساعده و المساعد له فی فعله و اشغاله … فالمراد من الاعانه علی الاثم :
مساعده الاثم فی الاثم الذی یصدر منه و ذلک بایجاد جمیع مقدمات الحرام الذی یرتکبه او بعضیها.
اعانت از نظر لغت به معنای کمک کردن آمده است … مراد از اعانت بر اثم کمک کردن گناه کار است در گناهی که از وی صادر می شود و آن هم بوسیله ایجاد جمیع یا بعض مقدمات حرامی که مباشر مرتکب آن می شود .
پس از نقل اقوال ،معاونت در جان را بنا بر نظر فقهای عظام می توان چنین تعریف نمود :اگر شخصی هیچ مداخله ای در عملیلت اجرایی سازنده جرم نداشته باشد بلکه نقش او فرعی و طبعی و به اموری چون تهیه مقدمات جرم یا تشویق و ترغیب مرتکب جرم باشد ،معاون جرم محسوب می شود.
حکم معاونت در جرم در فقه اسلامی
فقهای عظام شیعه به طور اتفاق فتوا به حرمت معاونت در جرم داده اند .برهمین اساس قبل از تعرض به اقوال ایشان وارد ادله حرمت اعانه در جرم میشویم:
تذکر این نکته لازم است که جرم در فقه اسلامی همان اثم و گناه به حساب میاید گرچه طبق نظر حقوقدانان هر عملی است که مقنن برای آن مجازات تعیین کرده باشد، بنابراین بحث ما در کلام فقها پیرامون مطلق اعانه بر اثم است.
دلیل اول : آیه کریمهء 3 در سوره مائده است که خداوند متعال میفرماید:
تعاونوا علی البرالتقوا ولاتعاونوا علی اثم والعدوان
بر عمل نیکو و برخواسته از نیت خالص برای خدا کمک کنید و بر گناه و تجاوز و ظلم کمک ننمایید.
دلالت بخش دوم آیه کریمه بر حرمت معاونت در جرم و گناه روشن است و محتاج به توضیح نیست اگر اشکال شود که دلالت آیه کریمه بر مطلب بدین صورت که در آیه لفظ تعاون به کار رفته است نه لفظ معاونت و نمی تواند دلیل بر حرمت اعانه باشد زیرا تعاون طرفینی است و اعانه یک طرفی است.
پاسخ می گوییم : امر خداوند متعال به تعاون بر نیکی و تقوا و همینطور نهی باری تعالی از کمک بر اثم و عدوان به اعتبار فعل واحد و قضیه واحده و واقعه واحده نیست بلکه خطاب به عموم موءمنین و مومنات است که کمک کننده خیر باشید و تسهیل کننده و کمک رساننده به عمل شر و بد نباشید.و انصاف مطلب این است که در آیه کریمه قصوری نسبت به رساندن حرمت اعانه بر اثم و ظلم مشاهده نمیشود.
مراد از اثم در آیه کریمه ، مطلق گناه است اعم از صغیره و کبیره آن ، بنابرین جرایم هم که بر طبق نظر فقهای اسلام از اقسام گناه محسوب می شوند. هر چیز که گناه محسوب میشود و تجاوز و ظلم شمرده شده است .
فهرست مطالب:
مقدمه
تعریف معاونت به طور کلی
تعریف معاونت
برابر ماده ۲۹ اشخاص زیر معاون جرم دانسته
شرایط معاونت در جرم مستلزم کیفر
۱- تحقق رفتار مجرمانه در معاونت جرم
۲- لزوم فعل مثبت
۴- عدم دخالت در عملیات اجرایی
ج- اجرای عنصر روانی عبارتند از
آیا معاونت جرم مستقل است یا غیر مستقل؟
فواید تمیز معاون جرم از متکب اصلی
از دیدگاه قانون فرانسه
مجازات معاونین
اصل قانونی تشبیه معاون به یک مرتکب
فواید تمیز و تشخیص مباشر جرم از معاون جرم ( از دیدگاه دکتر ایرج گلدوزیان)
قاعده خاص معاونت در حکم مباشرت
۱- در مورد جرایم علیه اشخاص و اطفال
۲- در مورد جرایم علیه اخلاق و مبانی عفت
۳- در مورد جرایم علیه اموال
۴- در مورد جرایم علیه امنیت کشور
تفاوت معاونت و شرکت در جرم
ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی
وجه افتراق و اشتراک معاونت و تسبیت در جرم
وجه اشتراک تسبیت و معاونت از نظر فقه
وجه افتراق معاونت و تسبیت جرم از نظر فقه
۱- در قلمرو مفهوم و مصداق
۲- از نظر عنصر روانی
وجه افتراق و اشتراک از نظر مجازات
تحقق معاونت در جرم :
مصادیق معاونت در قانون
*۲- (ترغیب)
*۳- (تهدید)
*۴- (تطمیع)
*۵- (دسیسه، فریب و نیرنگ)
*۶- (تهیه وسایل ارتکاب جرم)
*۷- (ارائه طریق ارتکاب جرم)
*۸- (تحمیل ارتکاب جرم و شرایط آن)
الف)از نظر زمان تسهیل عملیات آگاهانه معاون
( معاونت در جرم در حقوق تطبیقی )
علامت های اختصاری
معاونت در جرایم غیرعمدی
معاونت در جرایم غیرعمدی از نظر رویه قضائی ایران
معاونت در جرایم غیرعمدی به صورت تطبیقی
معاونت در جرایم غیرعمدی از نظر دکترین حقوقی ( حقوق فرانسه)
مجازات معاونت در جرم
تأثیر علل مشدده در میزان مجازات معاون جرم
تأثیر عوامل و کیفیات مخففه در میزان مجازات معاون جرم
معاونت در جرایم عمدی
حدود
قصاص
تعزیرات
بارزترین مشخصه تعزیرات
معاونت در جرم
۲- قتل عمد
معاونت بر قتل عمد
۳- حصول نتیجه
۴- اثربخش بودن فعل معاون
۶- وحدت قصد
مجازات معاونت در قتل عمد
معاونت در شرب خمر
معاونت در محاربه
معاونت در جرم زنا
معاونت در جرائم عمدی
الف)معاونت به عنوان جرم مستقل مستوجب تعزیر
۲) فرار اشخاص زندانی یا توقیف شده
۳) اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرائم
۵) تشویق به فساد و فحشا
۶) جریحه دار کردن عفت و اخلاق عمومی
۷) اخفاء مال مسروقه
۸) کمک به دایر کردن قمارخانه
معاونت در جرائم علیه اشخاص
معاونت در کلاهبرداری ( تعزیرات)
معاونت در جرم سرقت
معاونت در جرم مستوجب تعزیری
منابع
منابع و مأخذ:
1- مجمع البحرین ، ج6، ص 285.
2- لسان العرب ، ج 13، ص 298.
3- مکاسب ، شیخ انصاری ره) ، ص 17.
4- المکاسب و البیع ، میرزای نایبی (ره) ، ج 1، ص 29.
5- آیات الاحکام ،محقق ردبیلی
6- .قواعد الفقهیه ، میرزا حسن بجنوردی، ج 1، ص 310.
7- قواعد الفقهیه ، میرزا حسن جنوردی ، ج 1، ص 305 .
8- عواید الایام ، مولی احمد نراقی ، ص 26 .
9 - سنن کبری ، ج 8 ص 22 .
10 - کافی ، مرحوم کلینی .
11- وسایل الشیعه ،مستدرک الوسایل ، شیخ حر عاملی مرحوم مدرس .
12- وسایل الشیعه ،شیخ حر عاملی
13- .کافی ، کلینی .
14- قواعد الفقهیه میرزا حسن جنوردی ، ج 1، ص 307 .
15- وسایل الشیعه ، شیخ حر عاملی ، ج 12 ، ص 127 ، روایت 1 .
16 - سایل الشیعه ، شیخ حر عاملی ، ج 12 ، ص 127 ، روایت 2 .
17- تحریر الوسیله ،روح الله لموسوی الخمینی ، ج 1 ، ص 496 ، مساله 10
18- مکاسب محرمه ،روح الله الموسوی لخمینی ، ج 1 ،ص 142.
19- سنن کبری ، ج 8 ،ص 22
20 - قوق جنایی ، دکتر علی آبادی ج ، 63.
21- عوائد الایام ،مولی احمد نراقی ، ص 26 .
22- مکاسب شیخ انصاری ، ج 2 ،ص 64 .
23- رسائل ، شیخ انصاری .
24- مرحوم صاحی فصول .
25- عوائد الایام ، مولی احمد نراقی ،ص 27 .
26- شرکت و معاونت در جرم ، حسن مرادی ، ص 120 .
27-متن درس استاد مرعشی شوشتری ، قه جزایی .
28- متن درس استاد مرعشی شوشتری ، فقه جزایی.
28- شرکت و معاونت در جرم ، ن رادی ، ص 120 .
29-حقوق جنایی ، عبدالحسین علی آبادی ، ج 1، ص 285 .
30-حقوق جزای مومی ، پرویز صانعی ، ج 2 ، ص 281 .
31-حقوق جنایی ، عبدالحسین علی آبادی ، ج 1 ، 81 .
32- حقوق جزای عمومی ، پرویز صانعی ، ج 2 . ص 86 .
33- قانون العقوبات ، ابوعامر حمد کی ، ص 302
34- معاونت درجرم ، منوچهر حمیدی ، ص 11.
35- معاونت در جرم ،منوچهر میدی ، ص 11
36- قانون العقوبات ، ابوعامر محمد زکی ، ص 312 .
37- ترمینولوژی ، محمد عفر جعفری لنگرودی ، ص 183
38- حقوق جنایی ، عبدالحسین علی آبادی ، ج 1 ، ص 71 2
39- حقوق جزای عمومی ، دادبان ، ص 9 ( جزوه درسی) .
40- مسئوولیه الجناییه ، مصطفی وجی ص 162 .
41- قانون العقوبات ، محمد عوض ، ص 372
42- حقوق جزای عمومی ، دادبان ، ص 9
43- شرکت و معاونت در جرم ، حسن مرادی ، ص 149 .
پروژه بررسی معاونت در جرم در فقه اسلامی. doc