جانوارن هم، برای تولید مثل، به سلول های نر و ماده نیاز دارند. گامت نر اسپرم و گامت ماده تخمک نام دارد که در اندام های تولید مثلی نر و ماده به وجود می آیند در همه مهره داران و بعضی از بی مهره ها، جانور نر و ماده از هم جدا هستند. اما در بعضی بی مهره‌ها از قبیل اسفنج‌ها، مرجان‌ها، بعضی از کرم‌ها و نرم تنان، مانند گیاهان، اندام تولید مثل نر وم اده در بدن یک فرد است ( نر- ماده اند). جانوران گرچه در تولید مثل جنسی روش های مختلفی دارند ولی دو ویژگی مشترک در این روش ها وجود دارد که در قالب شرایط گوناگون ساختار بدنی و محیطی آنها به شکل‌های مختلفی بروز میکند.
الف – ایجاد امکان لقاح: گامت ها باید با یکدیگر برخورد کنند تا بتوانند ترکیب شوند و سلول تخم را ایجاد نمایند. گر چه اغلب، گامت نر- بر خلاف گامت ماده – متحرک است اما معمولاً برای برخورد با هم به شرایط محیطی وابسته اند، بنابراین، برای انجام لقاح شرایط مکانی و زمانی خاصی لازم است.
از نظر شرایط مکانی، لقاح ممکن است در بیرون بدن جاندار صورت بگیرد ( مانند بسیاری از بی مهره گان، ماهی ها و دوزیستان) یا آن که در داخل بدن باشد ( مانند خزندگان، پرندگان و پستانداران و بسیاری از گیاهان) در حالت اول آن را لقاح خارجی و در صورت دوم، آن را لقاح داخلی گویند.
از نظر شرایط زمانی، تولید گامت ها و نیز رها شدن آنها به منظور ترکیب با یکدیگر باید تقریباً در یک موقع و در زمان مناسب باشد تا امکان برخورد مؤثر گامت ها فراهم شود. این زمان مناسب، در برخی جانوران مثل پستانداران و پرندگان، دوره‌ی جنسی نام دارد.
بحث کنید
در لقاح خارجی، گامت ها در محیط زندگی جاندار – که معمولاً آب است – رها می شوند. البته در لقاح داخلی نیز باید محیط مناسب برای زنده ماندن گامت ها تا هنگام لقاح، فراهم شود.
- گامت هایی که لقاح خارجی دارند، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟
- چرا لقاح خارجی روش مطمئنی برای تولید جاندار جدید نیست؟
- جرا برای والدین، لقاح خارجی، روش متکی بر صرفه جوی ماده و انرژی نیست؟
- مزایای لقاح بر لقاح خارجی چیست؟
- چرا حتی در لقاح داخلی تعداد گامت های نر بسیار بیش تر از گامت های ماده است؟
ب- ایجاد امکان رشد تخت تا ایجاد نوزاد: برای آن که تولید مثل موفق باشد باید شرایط‌ی تغذیه و حفاظت از جنین فراهم شده باشد. در جانورانی که جنین داخل«رحم» درون شکم مادر پرورش می‌یابد، این شرایط به بهترین صورت وجود دارد. جنین از طریق اندامی به نام « جفت» که به وسیله‌ی « بند ناف» به جنین متصل است با خون مادر ارتباط دارد و مواد لازم را از آن دریافت می کند و مواد زاید را به آن می دهد.
در جانوران تخم گذار، جنین از نظر تغذیه به اندوخته‌ی غذایی داخل تخم وابسته بوده و از نظر حفاظت با توجه به نوع جانور، به پوسته‌ی سخت یا قابل انعطاف تخم متکی است.
شامل 36 صفحه فایل word
دانلود مقاله تولید مثل جنسی در جانوران