پایان نامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی
118 صفحه
چکیده
پژوهش حاضر تلاش کرده است منزلت و جایگاه صبر وسکوت در آثار سعدی شیرازی را طرح و بررسی کند. صبر و سکوت به عنوان دو فضیلت انسانی که از آگاهی و دانایی سرچشمه می‌گیرد و کردار و گفتار آدمیان را در جامعه آبیاری می‌کند. در آثار سعدی جایگاهی والا و ارجمند دارد. مفاهیم صبر و سکوت در آثار سعدی به شدّت تحت تأثیر معارف اسلامی مانند قرآن کریم و روایات و احادیث است. سعدی با طرح داستانک‌ها و اشعار نغز و به جا اهمیّت صبر و سکوت در مواضع مختلف را هنرمندانه طرح می کند آن گونه شنونده و خواننده را از نظر تربیتی تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مفاهیم در جای جای آثار سعدی دارای رویکردهای مختلف و متفاوت است. صبر از موضوعات محوری در آثار سعدی به شمار می‌آید. این مفهوم همراه با هم معناها و متضادهایش که از نظر قیاسی (خواه صوری، خواه معنایی) با صبر مربوطند، خمیرمایة خلق مضامین آموزنده‌ای در اشعار و آثار اوست. صبر در غزل‌ها هفتاد و سه بار، صبر کردن بیست و هفت بار، صبور دوازده بار، صبوری بیست و یک بار، تحمل هفده بار، تحمل کردن بیست و دو بار، طاقت سی و نه بار، شکیب سیزده بار، شکیبایی شانزده بار، شکیبیدن چهار بار، و مقوﻟﮥ صبر جمعاً دویست و چهل و هفت بار در غزل‌ها به کار رفته است.
سکوت در آثار این شاعر نیز با توجه به مقام و موقع آن دارای مفاهیم و رویکردهای گوناگون است. خموشی، خاموشی، زبان بریده، زبان درکشیدن، دم فروبستن، دم درکشیدن، تأمل کردن، صُمٌّ وَبُکْمٌ، در پیوند با سکوت و خاموشی به همین قرینه در آثار او جایگاهی در خوردارد که بسیار آموزنده و به جا از آن‌ها استفاده شده است.
واژگان کلیدی:
سعدی، صبر، سکوت، خاموشی، آموزه‌های دینی،
بررسی جایگاه صبر و سکوت درآثار سعدی