بوتولیسم انسانی یک بیماری شدید, ولی نسبتا نادر است که در اثر سموم قوی از پیش به وجود آمده در غذاها, حاصل می شود. این سموم در اثر باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شوند. هفت نوع بوتولیسم شناسایی شده اند که چهار نوع A-B-C و به ندرت نوع F ایجاد بوتولیسم انسانی می کنند.
تحت شرایط بی هوازی, اسپورهای بوتولینوم می توانند تکثیر نمایند و باکتری رشد کرده و تولید سم کند. رسیدن سم به دستگاه گوارش توسط فراورده های نامناسب غذایی, خطرناک و ممکن است مهلک باشد. بوتولیسم, سم غذایی است ولی می تواند از عفونتهای زخم یا عفونتهای روده ای شیر خواران نیز انتقال یابد ولی از فرد به فرد منتقل نمی شود.
نشانه ها:
نشانه ها در اثر خود میکروب عارض نمی شود بلکه در اثر سمی است که از باکتری آزاد می گردد. این علایم ظرف ۱۲ تا ۳۶ ساعت پس از تماس پدید می آید. میزان شیوع بوتولیسم پایین است ولی میزان مرگ و میر آن بالاست. علایم و نشانه های اولیه ی مشخص عبارتند از : خستگی بارز, سرگیجه, اختلال دید, دهان خشکی و مشکل بلع و تکلم که به دنبال آن استفراغ, اسهال, یبوست و تورم شکم ممکن است رخ بدهد.
بیماری می تواند به ضعف گردنی و بازوها بینجامد. پس از آن ماهیچه های تنفسی و ماهیچه های قسمت تحتانی بدن گرفتار می شوند. فلج ممکن است تنفس را با دشواری مواجه سازد. بوتولیسم غذایی وقتی عارض می شود که میکروب بوتولینوم کلستریدیوم امکان رشد و ترشح سم در غذا را پیدا کند. این باکتری یک باکتری غیر هوازی ست که تنها در صورت عدم حضور اکسیژن می تواند گسترش یابد. بنابر این رشد باکتری ها و تولید سم می تواند در فراورده های کم اکسیژن و بستر مناسبی از حرارت و معیارهای نگهدارنده, افزونی پیدا کند. چنین حالاتی در غذاهای ذخیره شده از جمله محصولات گوشت و ماهی دودی و نمک سود و تخمیری و یا در کنسروها یا غذاهای کم اسید محفوظ در بطری ها از قبیل سبزیجات, حاصل می شود.
انواع مختلف مسمومیت در اثر سم بوتولینوم:
کلستریدیوم و بوتولینوم در غذاهای اسیدی رشد نمی کنند و لذا سمی تولید نمی شود. با این وجود PH پایین هر سم از پیش تهیه شده را, غیر فعال نمی کند.
بوتولیسم استنشاقی به دنبال استنشاق سم (درائروسل) در کارکنان آزمایشگاه رخ داده است. در چنین مواردی علائم عصبی ممکن است همان بوتولیسم غذایی باشد ولی دوره نهفته ممکن است طولانی باشد.
بوتولیسم ناشی از آب از نظر فرضی می تواند در اثر مصرف سم از پیش بوجود آمده در آب, حاصل شود در حالی که درمان با آب ,سم را غیر فعال می سازد احتمال خطر به نظر بسیار کم می آید.
بوتولیسم شیر خواران بسیار نادر است. این حالت در شیر خوارانی بوجود می آید که اسپورها را مصرف می کنند و این اسپورها در روده تکثیر یافته و تولید باکتری کرده و سم آزاد می کنند. در اغلب بزرگسالان و کودکان بزرگتر از شش ماه این پدیده رخ نمی دهد چرا که دفاع طبیعی در اثر مرور زمان حاصل می شود و از رشد و تکثیر این باکتری جلوگیری می کند.
بوتولیسم با ریشه های نامشخص در مواردی که غذا و یا منبع زخم وجود نداشته اند, بزرگسالان را درگیر می کند.
بوتولیسم زخم هم یک بیماری نادر است و زمانی که هاگها در زخم باز, راه می یابند عارض می شود. این هاگها در محیط بی هوازی تکثیر می شوند و علائم حاصله مانند بوتولیسم غذایی است.
پیشگیری:
پیشگیری از بوتولیسم بر اثر تهیه مناسب غذا و بهداشت غذا می باشد. می توان از طریق غیر فعال کردن هاگ های باکتری ها در اثر حرارت دادن محصولات کنسرو و یا مهار کردن رشد باکتری ها در سایر محصولات از این بیماری جلوگیری کرد.
درجه حرارت انجماد در شرایط نمک سود یا اسیدی از رشد یا تشکیل سم جلوگیری می کند.
درمان:
تا آن جا که مقدور است پس از تشخیص بالینی تجویز آنتی توکسین (پاد زهر) شروع می شود. موارد بوتولیسم شدید, احتیاج به درمان حمایتی, بویژه تهویه مکانیکی برای هفته ها یا ماهها دارند.
تزریقات بوتوکس:
باکتری کلستریدیوم بوتولینوم همان باکتری است که از آن برای ایجاد (بوتوکس) که تزریق بالینی آن کاربرد زیبایی و دارویی دارد و درمان با بوتوکس همان نوروتوکسین خالص و رقیق شده است, می باشد.
شامل 17 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله نگاهی به بیماری بوتولیسم و نشانه ها و روش های درمانی آن
