مقدمه
پسته یکی از مهمترین محصولات باقی کشور می باشد. در حال حاضر بیش از 300هزار هکتار باغ پسته با تولید سالیانه 240هزار تن پسته خشک در ایران، وجود دارد. به دلیل شرایط مناسب اقلیمی کشور، پسته ایران دارای مرغوبیت بالایی بوده و از نظر کیفیت نیز در بین رقبای خارجی خود کم نظیر می باشد. سالیانه بیش از 100هزار تن پسته به خارج صادر شده و در آمدی در حدود چهارصد میلیون دلار را برای کشور به ارمغان می آورد. با توجه به افزایش سطح زیر کشت از طریق احداث باغهای جدید پسته در استانهای کشور و مصرف داخلی کم آن در مقایسه با مقدار تولید، ضرورت توجه به امر صادرات پسته، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این رابطه خریداران خارجی با پرداخت بها کالا، محصولات را خریداری می کنند که از کیفیت عالی برخوردار بوده و عاری از هرگونه مواد خارجی و یا عوامل زیان آور برای سلامت انسان باشد.
برای حفظ رتبه اول تولید و صادرات این محصول در جهان، لازم است توجه خاصی به امر تولید و صادرات داشته و با برنامه ریزی دقیق حضور خود را در بازارهای جهانی تنظیم و ثابت نماییم. برای رسیدن به این جایگاه لازم است کلیه مراحل داشت، برداشت، عمل آوری، بسته بندی، انبار و حمل و نقل این محصول را دقیقاً کنترل نماییم تا ضمن ارایه محصول مرغوب و عاری از هرگونه آلودگی و منطبق با استانداردهای مشخص، همچنان در عرصه های تولید و تجارت بین الملل بی رقیب مانده و از این راه کمک مؤثری به توسعه صادرات غیر نفتی نماییم.
بنابراین بر دست اندرکاران تولید پسته واجب است که در حد امکان و با توجه به نکاتی که پیرامون آن صحبت خواهد شد از تشکیل و بوجود آمدن زهرابه ها در محصول پسته جلوگیری نموده تا به این وسیله هم از نظر مالی لطمه یی به آنها وارد نیاید و هم این که حیثیت کشورمان در عرصه بین المللی حفظ شود.
تاریخچه آفلاتوکسین:
در حدود 40 سال قبل (سال 1960میلادی) و در فاصله چند ماه بیش از 100هزار بوقلمون در شرق انگلستان در اثر ابتلا به بیماری نامعلومی از بین رفتند. بیماری مشابهی نیز در جوجه اردکها و جوجه قرقاول ها مشاهده شد. همچنین در آمریکا یک نوع بیماری بین خوکهایی که از ذرت های کپک زده تغذیه نموده بودند، شیوع پیدا کرد.
حدود یکسال پس از این واقعه برای اولین بار توانایی قارچ آسپرژیلوس برای تولید آفلاتوکسین بر روی بادام زمینی و محیطهای کشت آزمایشگاهی مشخص گردید.
سالیانه مقادیر قابل توجهی از محصولات کشاورزی به ارزش میلیاردها دلار دستخوش حمله قارچها قرار گرفته و نابود می شوند. محصولات حاوی توکسین کیفیت مرغوبی نداشته و به قیمت ارزانتری ارایه می شوند و در صورتی که به عنوان مواد غذایی و علوفه برای انسان و دام مورد استفاده قرار گیرند، ضایعات مختلفی داشته و در نهایت منجر به مرگ خواهد شد. موادی که آلودگی به آفلاتوکسین در آنها آشکار شده است، عبارتند از: ذرت، پنبه دانه، بادام زمینی، پسته، گردو، بادام، نارگیل، انجیر، برنج، سورگوم، سویا، آفتابگردان، قهوه، کاکائو و دانه های روغنی، حبوبات، محصولات ریشه ای، انواع علوفه و لبنیات.
بررسیهای انجام شده در حیوانات آزمایشگاهی مانند انواع موش، خرگوش، میمون و غیره نشان می دهد که آفلاتوکسین باعث مسمومیتهای شدید، ضایعات کبدی و مرگ آنها می شود. تعدادی از گاوها که از بادام زمینی کپک زده تغذیه کرده بودند نیز دچار کاهش وزن و ضعف شده و از بین رفتند. در سایر حیوانات مانند بز، گوسفند، سگ، غاز، مرغ، بوقلمون، اردک و... نیز آفلاتوکسین باعث آسیب رساندن به کبد و مرگ این حیوانات شده است.
در انسان اولین اندامی که بوسیله آفلاتوکسین آسیب می بیند، کبد است. آفلاتوکسین و فرمهای تغییر یافته آن در قلب، مغز، کلیه و مجاری ادراری مشاهده شده است. موارد متعددی از مسمومیت به وسیله آفلاتوکسین در کشورهای مختلف مانند تایوان، اوگاندا، تایلند، نیوزیلند، چک و اسلاوکی، ایالات متحده، کنیا، هند و... هم گزارش شده است. در تایوان 26 نفر بر اثر تغذیه از برنج کپک زده به مدت 3هفته شدیداً بیمار شده و سه کودک 4 تا 6 ساله در همان ابتدا جان خود را از دست دادند. در اوگاندا نیز تعدادی از پسرهای 15ساله بر اثر تغذیه از مواد کپک زده جان باخته و یک خانواده نیز بر اثر تغذیه از لوبیا و ماهی کپک زده، جان خود را از دست دادند. همچنین در کشورهای یاد شده، بیش از ده ها نفر در اثر استفاده از مواد آفلاتوکسین دچار بیماری های کبدی، تورم شکم و پا و ضعف شدید شده و نهایتاً جان باخته اند. چنانچه میزان آفلاتوکسین مصرف شده کمتر از حد مرگبار باشد، باعث ایجاد سرطان کبد و ضایعات ژنتیکی در انسان می شود.
با توجه به اهمیت موضوع، تحقیقات گسترده ای به منظور شناسایی عامل بیماری و شیوه عمل آن صورت گرفته و مشخص شده است که قارچ آسپرژیلوس نقش مهمی در تولید آفلاتوکسین دارد. به همین علت مطالعات وسیعی چه در داخل و چه در خارج از کشور در رابطه با شیوه زندگی قارچ، شرایط تشکیل آفلاتوکسین و چگونگی پیشگیری و سم زدایی انجام شده است.
تعریف آفلاتوکسین
آفلاتوکسین زهرابه است که به وسیله گروهی از قارچها (کپکها) ترشح می شود. این قارچها ضمن تغذیه و رشد و نمو، زهرابه ای را تولید می نمایند که در مواد غذایی باقی می ماند. چنانچه انسان و هر حیوان خونگرم دیگری از مواد غذایی آلوده به این زهرابه تغذیه نماید، زهرابه در داخل بدنش تجمع یافته و هنگامی که مقدار آن به حد معینی برسد خطرات جانی بوجود می آورد.
انواع آفلاتوکسین بر اساس رنگ فلورسانس و حرکت نسبی روی صفحه گروماتوگرافی (TLC) به چهار گروه عمده B1,B2,G1,G2 تقسیم بندی می شود. علاوه براین چهار نوع توکسین اصلی، متابولیتها و مشتقات دیگری از آفلاتوکسین جداسازی و شناسایی شده است. از مهمترین مشتقات سمی می توان به توکسینهای M1, M2 و GM1 که پس از تغذیه حیوانات به مواد آلوده به آفلاتوکسین در بدن و شیر آنها بوجود می آید را نام برد.
خصوصیات عامل تولیدکننده آفلاتوکسین
قارچها موجوداتی هتروتروف هستند و بایستی مواد آلی از پیش ساخته شده را مصرف نمایند. این موجودات ممکن است زندگی ساپروفیتی داشته و یا اینکه به صورت پارازیت زندگی نمایند. در تمام موارد و پس از ترشح آنزیمهای هضم غـذا، مواد غذایی محیط زیست قارچ شکسته و به صورت مواد ساده و محلول در آب، جذب سلولهای قارچ می شوند. سلولهای قارچ ممکن است مثل سلول مخمرها، تنها یک سلول تک هسته ای تشکیل دهنده تمام موجود باشد و یا ممکن است سلولهای قارچ بلند و رشته ای بوده و با اتصال به یکدیگر پیکره قارچ را تشکیل دهند. طبقه بندی قارچها تا حدود زیادی بستگی به سیکل زندگی قارچ و شکل اندامهای تولید مثلی و اسپورهایشان دارد.
آنتونیو میچلی در سال 1729 اولین فردی بود که جنس Aspergilus را نامگذاری کرد. جنس Aspergilus در راسته Eurotiales و خانواده Trichocomaceae قراردارد. منوگراف Aspergilus با حدود 100، گونه توسط راپرو فنل در سال 1963 ارایه گردید و طبقه بندی کامل آن توسط سامسون وگامز در سال 1985گزارش شد. گامز (1993) ارتباط گونه های آسپرژیلوس را با 11شکل جنسی مشخص نمود. با این حال برای بسیاری از گونه های آسپرژیلوس شکل جنسی مشخص نشده است.
تمامی نژادهای Aspergilus Flavus تولید آفلاتوکسین نمی کنند. و مقدار تولید آفلاتوکسین به وسیله نژادهای آفلاتوکسین زا بر روی محیطهای غذایی مختلف نیز یکسان نمی باشد.
قارچ آسپرژیلوس که عامل تولید آفلاتوکسین می باشد در دامنه وسیعی از مواد و شرایط آب و هوایی مختلف زندگی کرده و بقا پیدا می کند. این قارچ در باغهای پسته به صورت اندامهای در حال رشد و یا اندام زمستان گذران (اسکلرت) بر روی بقایای گیاهی (میوه، برگ، گل آذین نر و پوسته نرم جدا شده) و یا سایر مواد آلی (کودهای حیوانی، کود سبز) زندگی کرده و در شروع و طی فصل رشد، محیطهای مساعدی را برای رشد و تکثیر قارچ فراهم می سازد. اندامهای تولدی مثل غیر جنسی مساعدی را برای رشد و تکثیر قارچ فراهم می سازد. اندامهای تولید مثل غیر جنسی قارچ(کنیدیوم) هوازا بوده و به آسانی با حرکت هوا پراکنده می شود.
بررسیهای بعمل آمده نشان می دهد که اندامهای مقاوم (اسکلرت) قارچ، چندین سال در خاک زنده باقی مانده و در شرایط مساعد جوانه زده، رشد کرده و اسپور تولید می نماید. بافت خاک نیز تاثیر مهمی در بقا و زنده ماندن قارچ دارد.
آزمایشهای مختلف نشان می دهند که خاکهای سنگین به خصوص خاکهایی که مقدار زیادی مواد آلی در آنها وجود داشته باشد. محل مناسبی برای زندگی و بقا قارچ می باشند. اما هرچه بافت خاک سبک تر و مواد آلی به کار رفته در آن کمتر باشد، میزان آلودگی و بقا قارچ در آن نیز کمتر می باشد. آب و هوای گرم و مرطوب شرایط مساعدی را برای رشد و نمو این قارچ فراهم می آورد. بنابراین در فصول گرم و شرایط مرطوب این قارچ به سرعت زیاد شده و پراکنده می شود. همچنین این قارچ بر روی تعدادی از حشرات بیماریزا و نیز روی میزبان مرده، اسپورزایی می نماید. عسلک ایجاد شده توسط حشرات، در تحریک رشد آسپرژیلوس و دیگر قارچها بر روی گیاه، می توان نقش داشته باشد. چنانچه شرایط محیطی، بخصوص رطوبت، مساعد بوده و محیط غذایی مناسب جهت رشد، موجود باشد، قارچ به سرعت رشد کرده و اندامهای تولدی مثل غیر جنسی به تعداد زیاد تولید می کند (روی هر کنیدیوفور قارچ بیش از 50000 اسپور تولید می شود) این اسپورها در هوا منتشر شده روی تمام مواد اطراف از جمله میوه پسته قرار می گیرد. پوست رویی با پوشش کوتیکلی که خارجی ترین لایه میوه پسته می باشد، بعنوان یک محافظت کننده برعلیه حمله پاتوژن عمل می کند. محققین، آنزیم کوتیناز را از قارچهای پاتوژن که کوتیکل را از بین برده و نقطه ای برای ورود به میزبانان فراهم می کند را جدا کرده اند. قارچهایی که از راه زخم وارد می شوند (مانند قارچ آسپرژیلوس) فاقد آنزیم کوتیناز بوده و توان نفوذ از لایه کوتیکلی را ندارند. قارچ آسپرژیلوس، زمانی که پوست رویی آسیب می بیند، بسرعت در میوه نفوذ کرده و رشد می نماید. هرگونه آسیب در پوست رویی پسته (hull) از قبیل زودخندانی، ترک خوردگی نامنظم پوست رویی، خسارت پرندگان و حمله آفات و بیماریها، راه مناسبی جهت ورود قارچ آسپرژیلوس به داخل میوه پسته و رشد و تولید آفلاتوکسین می باشد. بنابراین با توجه به مطلب ذکر شده، بایستی از تجمع هرگونه مواد در حال پوسیدن مانند کودهای آلی، اجزاء ریخته شده گیاهی و ... جلوگیری نمود و با آفات و هرگونه عامل خسارت زا بر روی پوسته نرم پسته به موقع مبارزه کرد تا راههای ورود قارچ به میوه پسته بسته شده و از ایجاد خسارت جلوگیری شود.
شرایط بهینه رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین
همانطور که عنوان شد، آفلاتوکسین را قارچهای گروه A flavus هنگام تغذیه از موادغذایی ترشح می نمایند، ولی ناگفته نماند که وجود قارچ مربوطه به صورت اسپور روی پسته و یا هر ماده غذایی دیگر دلیل بر آلودگی به آفلاتوکسین نیست. زیرا این گونه قارچها به صورت اسپور تقریباً در همه جا یافت می شوند و اسپورها زمانی جوانه زده و فعالیت می نمایند که حداقل شرایط زندگی برای آنها مهیا باشد.
مهمترین شرایط برای فعالیت این قارچها و در نتیجه تولید آفلاتوکسین، عبارتند از موادغذایی، حرارت و رطوبت، پسته که نقش ماده غذایی را دارد، در شرایط فعلی قابل تغییر نیست، و قارچهای عامل نیز از نظر حرارت، در یک دامنه نسبتاً وسیع فعالیت می کنند( از 6 تا 46درجه سانتیگراد). مناسبترین دما برای فعالیت قارچ آسپرژیلوس38-36 درجه و برای تولید زهرابه 25درجه سانتیگراد است. همانطور که می دانید، حرارت نیز عاملی است که محدود کردن آن (برای جلوگیری از فعالیت قارچ) کار ساده ای نیست. تنها مساله ای که می توان بر آن بیش از همه تکیه نمود، رطوبت کافی نیاز دارند و چنانچه حداقل رطوبت مورد نیاز تامین نشود، قادر به فعالیت نبوده و آفلاتوکسین تولید نماید. براساس منابع موجود، رطوبت نسبی هوا باید حداقل 85درصد و رطوبت دانه نیز حداقل 8درصد باشد تا زهرابه تولید شود.
ایجاد آفلاتوکسین و روشهای کنترل آن در مراحل تولید پسته
نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد در صورتی که فرآوری پسته براساس اصول صحیح علمی انجام گیرد، علت اصولی آلودگی محصول پسته به عدم مدیریت صحیح باغ بر می گردد. عوامل عمده آلودگی محصول پسته در باغ وجود پسته های زودخندان حمله آفات و تاخیر در برداشت محصول می باشد.
بنابراین رعایت اصول احداث باغ و اعمال مدیریت صحیح، می تواند نقش مهمی در کنترل آلودگیها داشته باشد.
1 ـ احداث باغ
1-1 - شرایط آب و هوایی
آگاهی از شرایط آب و هوایی منطقه از نظر تامین نیاز حرارتی، نبودن سرمای بهاره و پاییزه، داشتن تابستانهای گرم و طولانی، عدم وجود بارندگی و بادهای شدید در فصل گلدهی و برداشت، از ضروریات تولید محصول اقتصادی و سالم پسته می باشد. نکته قابل توجه این است که وجود بارندگی در فصل برداشت، سبب افزایش رطوبت نسبی شده احتمال آلودگی پسته را به آفلاتوکسین افزایش میدهد.
2-1- نقشه باغ
پس از انتخاب منطقه مناسب کاشت، ابتدا باید نقشه دقیقی از زمین تسطیح شده مورد نظر را بر روی کاغذ رسم نمود و در آن فواصل دقیق درختان روی ردیف و بین ردیفها، محل احداث ساختمان و یا تاسیسات مورد نیاز، مسیر جاده و خیابانهای باغ، شبکه آبیاری، جهت وزش باد غالب و شیب زمین را مشخص کرد.
3-1 - فاصله کاشت:
با توجه به اینکه فاصله کاشت، تعیین کننده تراکم واحد سطح است و تراکم درخت روی نفوذ نور، تهویه و بخصوص رطوبت نسبی محیط اطراف درختان تاثیر می گذارد، بنابراین تراکم بیش از حد باعث افزایش رطوبت نسبی هوای اطراف درخت، مخصوصاً هنگام آبیاری در زمان برداشت می شود. افزایش رطوبت نسبی، احتمال آلودگی محصول به آفلاتوکسین را افزایش می دهد. بنابراین با توجه به نوع خاک، آب و هوا، پایه و رقم مورد نظر، فواصل کاشت روی ردیف 4-3متر و بین ردیف 7-6 متر توصیه می شود.
4-1 - انتخاب رقم:
با توجه به اینکه ارقام پسته از لحاظ زمان رسیدن (زودرسی، دیررسی) رسیدن یکنواخت، ریزش پسته های رسیده قبل از برداشت و درصد پسته های زودخندان با هم تفاوت دارند، بنابراین انتخاب رقم مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است.
در مناطقی که دارای بارندگی اواخر تابستان هستند، بهتر است از ارقام زودرس(فندقی زودرس، رضایی زودرس و...) استفاده کرد تا اینکه قبل از شروع بارندگیهای اواخر فصل، محصول برداشت شده باشد. همچنین در مناطقی که دارای تابستانهای خنک هستند، به دلیل عدم تامین نیاز حرارتی، رسیدن میوه تا اواخر مهرماه طول می کشد و چون در این زمان احتمال ریزیش باران افزایش می یابد، لازم است از ارقامی استفاده شود که نیاز حرارتی کمتری دارند.
با توجه به اینکه ارقام مختلف پسته از نظر زمان رسیدن، متفاوت می باشند، کاشت مخلوط آنها در باغ مشکلات متعددی را به وجود می آورد. به طور مثال اگر رقم احمد آقایی با رقم اکبری به صورت مخلوط کشت شده باشد، چون رقم احمد آقایی زودتر از رقم اکبری می رسد، امکان برداشت هم زمان وجود نداشته و تاخیر در برداشت هم آلودگی پسته های رقم احمد آقایی را افزایش می دهد. بنابراین لازم است از کاشت مخلوط ارقام در باغ خودداری شده و باغات مخلوط موجود نیز به صورت تک رقم، اصلاح شوند.
البته در مناطقی که محدودیت شرایط آب و هوایی وجود ندارد، برای احداث باغات وسیع پسته بایستی مجموعه ای از ارقام زودرس متوسط رس و دیر رس را در قطعات جداگانه کشت نمود تا بدلیل اختلاف در زمان رسیدن محصول، فرصت لازم و کافی برای برداشت و استفاده بهینه از ماشین آلات فرآوری ، مهیا شود.
درصد زودخندانی در ارقام مختلف، متفاوت می باشد. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که در ارقام قزوینی، شاه پسند و اوحدی، عارضه زودخندانی وجود ندارد و در ارقام ایتالیایی، احمد آقایی، اکبری و کله قوچی کمتر از یک درصد می باشد.
بیشترین درصد زودخندانی مربوط به ارقام لک سیریزی، ممتاز تاج آبادی و ابراهیم آبادی می باشد. بنابراین لازم است به منظور کاهش آلودگی پسته به آفلاتوکسین در باغ، از ارقامی که درصد زودخندانی کمتری دارند، استفاده شود.
2ـ داشت
1-2 - هرس باردهی
پس از رسیدن درخت پسته به سن باردهی، باید هر ساله شاخه های خشک، آلوده به آفات و بیماریها، پاجوشها و شاخه هایی که رو به پایین و یا به طرف مرکز درخت رشد می نمایند را حذف نمود . همچنین لازم است شاخه هایی که رشد بیش از حد دارند را نیز سر برداری نمود. قابل ذکر است که افزایش تراکم شاخه در داخل تاج درخت، باعث کاهش نفوذ نور و تهویه می شود که این خود عامل مهمی در کاهش محصول و افزایش رطوبت نسبی محیط شده و شرایط آلودگی محصول بیشتر فراهم می شود.
2-2 - آبیاری
با توجه به اهمیت عارضه زودخندانی در تولید پسته های آلوده به آفلاتوکسین و نقش آبیاری در ایجاد این عارضه، رعایت مقدار و دور آبیاری صحیح در باغ پسته برحسب شرایط منطقه، کاملاً ضروری می باشد.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که آبیاری نامناسب در اواخر بهار، باعث افزایش تعداد پسته زودخندان می شود. برای مثال، حذف یک نوبت آبیاری در اوایل خرداد که زمان افزایش سریع اندازه پسته و سخت شدن پوست استخوانی می باشد، باعث زیاد شدن درصد پسته های زودخندان می شود.
بنظر می رسد تنش آبیاری در مرحله تشکیل و سخت شدن پوست استخوانی، باعث کاهش استحکام پوست استخوانی در محل خندانی شده و در مرحله رشد نهایی، فشار مغز به آنان باعث شکافته شده و خندان شدن آن قبل از موعد می شود. در این مرحله پوست سبز هنوز به پوست استخوانی چسبیده است و در محل خندانی شکاف برمیدارد.
نوسانات آبیاری در تشکیل پسته های زودخندان و امکان آلودگی آنها به حشرات و قارچهای مولد آفلاتوکسین تاثیر زیادی دارند بنابراین یکی از راههای کاهش پسته های زودخندان و در نتیجه کاهش آلودگی به آفلاتوکسین انجام عملیات منظم آبیاری است.
3-2 - تغذیه و کوددهی
عناصر مختلف غذایی در رشد و نمو میوه پسته، نقش زیادی دارند، لذا کم و زیادشدن
عنصری خاص و یا بهم خوردن تعادل عناصر غذایی، رشد و نمو میوه را مختل می نماید .
بنظر می رسد تغذیه نامناسب و کمبود بعضی از عناطر به خصوص کلسیم، عارضه زودخندانی و شکاف خوردگی نامنظم پوست سبز را افزایش می دهد. کودهای حیوانی مخصوصاً کود مرغی را باید به دلیل ایجاد شرایط مناسب برای رشد قارچهای مولد آفلاتوکسین در حداقل زمان ممکن به باغ انتقال داده و در شیارهایی به عمق 30 تا 50 سانتیمتر قرار داد تا از امکان رشد قارچ و پخش اسپور آن جلوگیری شود لذا توصیه می شود تغذیه باغهای پسته به طور اصولی ایجاد شود.
4-2 - بهداشت باغ:
آفات
هر عاملی که باعث شود تا پوست نرم پسته که محافظ مغز آن می باشد، خسارت ببیند، بافت مغز را در معرض تهاجم قارچهای هوازا قرارداده و امکان ابتلا به آفلاتوکسین را افزایش می دهد. بنابراین آفاتی مانند سن، شب پره خرنوب و پرندگان که به میوه پسته خسارت می زنند، نقش مهمی در شیوع آلودگی دارند. بهترین روش مبارزه با پرندگان استفاده از دور کننده ها و برای آفات، کنترل به موقع آنها می باشد.
علفهای هرز:
علفهای هرز علاوه بر این که شرایط رطوبتی باغ را برای رشد قارچ مساعد می کنند، محل زمستان گذارانی بعضی از آفات نیز می باشند، بنابراین اعمال مدیریت مبارزه ضروری است.
بقایای گیاهی:
بقایای گیاهی در باغ مثل برگ، گل آذین نر، دم خوشه و میوه های باقیمانده در باغ باعث ایجاد کانونی برای شیوع آلودگی به قارچهای مولد آفلاتوکسین می شود. بنابراین بایستی برای کاهش آلودگی و رعایت بهداشت باغ، منابع مذکور را حذف نمود.
در بعضی از مناطق پسته کاری، پوست رویی و محور خوشه ها پس از فرآوری به باغ منتقل می شوند که این خود یکی از عوامل مؤثر در افزایش جمعیت قارچهای مولد آفلاتوکسین می باشد. لذا توصیه می شود از انتقال این مواد و یا هر نوع پس مانده حاصل از فرآوری به باغ و انبایش آنها در مجاورت باغهای پسته خودداری نموده و آنها را نیز مانند کود حیوانی در زیر خاک مدفون نمود.
با توجه به موارد ذکر شده، هرس نامناسب، باران زود هنگام، دیر برداشت کردن محصول، سمپاشی های آخر فصل، مخلوط کردن دانه های ریخته شده بر روی زمین و خوشه های روی شاخه های پایین که با خاک در تماس هستند با دانه های سالم، آبیاری های بی مورد آخر فصل، باعث بالا بردن رطوبت و در نتیجه ایجاد آفلاتوکسین در دانه های پسته می شود که باید تا حد امکان از ایجاد شرایط فوق که شرایط مطلوب رشد قارچ را فراهم می سازد
جلوگیری نمود.
3- برداشت
با توجه به نامناسب بودن سیستم کاشت بعضی از باغات پسته و عدم امکان برداشت مکانیزه، دقت در رعایت اصول صحیح و بهداشتی برداشت و انتقال، می تواند نقش اساسی در
تهیه محصول سالم ایفا نماید.
1 - 3 - تعیین زمان برداشت محصول
زمان رسیدن پسته با علایم ظاهری مانند تغییر رنگ پوست رویی، سهولت پوست دهی و جدا شدن میوه از خوشه همراه است. علاوه بر این تغییرات میزان چربی و قند می تواند به عنوان شاخص رسیدن پسته مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه برداشت تا بعد از زمان فوق به طول انجامد. تغییرات جوی نظیر باد و بارندگی موجب ریزش محصول خواهد شد. به غیر از دانستن زمان رسیدن محصول، ملاحظات دیگری نیز باید برای تعیین زمان برداشت مورد توجه باشد، مانند درصد پسته هایی که در اثر آغاز مرحله پیری ترکهایی در پوست نرم رویی آنها ایجاد شده است. علاوه بر آن، سم پاشیهای زمان داشت باید طوری تنظیم شوند که قبل از شروع برداشت، دوره کارنس یا زمانی که بعد از سم پاشی جهت تجزیه سم مورد نیاز است در آنها به پایان رسیده باشد. همچنین آخرین آبیاری که نقش به سزایی در بالا بردن درصد خندانی دارد نیز متناسب با زمان برداشت انجام گیرد. از نکاتی که برای جلوگیری از به تاخیر افتادن عمل آوری پسته و توقف بیش از حد در پایانه ها باید مورد توجه قرار گیرد، فراهم بودن امکانات فرآوری و خشک کردن است. با توجه به عدم یکنواختی رسیدن محصول، می توان بعد از مشاهده رسیدن 80-60درصد میوه ها اقدام به برداشت نمود
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 23 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پسته
