شرح مختصر : تورم یعنی افزایش عمومی قیمتها. هرگاه میانگین (وزنی) قیمت کالاها و خدمات مصرفی بین پارسال و امسال مثلا 17درصد افزایش یافته باشد، می‌گوییم طی سال گذشته 17درصد تورم داشته‌ایم. رکود اقتصادی یعنی پدید آمدن شرایطی که در آن نرخ رشد تولید داخلی کند و کاهنده است، کارخانه‌ها با ظرفیت اضافی و بدون استفاده دست به گریبانند، نرخ بیکاری بالا است و به زبان ساده‌تر، بازارها کسادند. وجود هم‌زمان این دو «بیماری»، شرایط دشوار و پیچیده‌ای پدید می‌آورد که «رکود تورمی» نامیده می‌شود و درمان ساده‌ای هم ندارد، ضمن آن که در بهترین حالت و با خردمندانه‌ترین سیاست‌ها، طول دوره درمان آن چندان کوتاه نیست.
تا قبل از دهه 1970میلادی، اقتصادهای سرمایه‌داری در هر زمان، معمولا فقط با یکی از دو نوع بیماری پیش گفته مواجه می‌شدند. یعنی یا با رکود اقتصادی با مشخصاتی که ذکر شد، دست به گریبان بودند یا گرفتار امواج تورمی می‌شدند. دوره‌های تورمی (که در کشورهای پیشرفته معمولا خفیف بودند) نوعا با افزایش تولید داخلی، کاهش نرخ بیکاری و استفاده بالا از ظرفیت تولید همراه بودند، هرچند که به تدریج و با شتاب‌گرفتن نرخ تورم، آثار مثبت آنها تخفیف و پی‌آمد‌های مخرب آنها تشدید می‌شد. در مقابل، دوره‌های رکود کاهش نرخ رشد سرمایهگذاری و تولید، تنزل یا ثبات قیمتها و کسادی بازار را به همراه می‌آوردند. (در اینجا دوره‌های تورم لجام‌گسیخته و ویرانگر مدنظر نیستند).
اقتصاددانان برای هریک از این دو بیماری، درمان‌های کم و بیش ساده‌ای داشتند که عمدتا بر اساس نظریه کینز، اقتصاددان شهیر انگلیسی، مبتنی بود. رکود و کسادی، ناشی از کمبود تقاضای موثر دانسته می‌شد و درمان آن هم نیازمند سیاستهای پولی و مالی انبساطی بود. دولت هزینه‌های عمرانی را افزایش می‌داد، از مالیات‌ها می‌کاست و با خرج کردن بیش از درآمدهایش (سیاست کسر بودجه آگاهانه) تقاضای موثر را افزایش می‌داد (مجموعه این اقدامات که از طریق بودجه دولت‌ها انجام می‌گیرد، سیاستهای مالی نامیده می‌شود). در همین حال، بانک مرکزی نیز با افزایش حجم پول و نقدینگی در گردش و کاهش نرخ بهره، سیاست انبساطی پولی را به اجرا می‌گذاشت که با افزایش سرمایهگذاری و مصرف، تقاضای کل را بالا می‌برد و رکود و کسادی را تخفیف می‌داد، تورم گرچه ممکن بود دلایل پیدایش آن متفاوت باشد و در نتیجه اقدامات تکمیلی دیگری را نیز ضروری سازد، اما درمان آن در هر حال نیازمند سیاستهای پولی و مالی انقباضی بود. کنترل حجم نقدینگی، افزایش نرخ بهره، افزایش مالیات‌ها، کنترل هزینه‌های دولت و بودجه بدون کسری (یا حتی دارای مازاد) از جمله این تدابیر به شمار می‌رفتند که با کاستن از تقاضای کل، تورم را کاهش می‌دادند....
ورد
مقاله: تورم و راههای مقابله با آن
