ابعاد مختلف اهمیت اندیشه امامخمینى رحمه الله در جهان امروز؛
3. حمایت ایشان از مدلى از توسعه و پیشرفت که بتواند با معنویت نیز توأم گردد
برای دانلود کل پاورپوینت از لینک زیر استفاده کنید:
در طرح موضوع لازم است به یک نکته کلیدی اشاره شود و آن این که نحوه ورود به مباحثی از این دست و موضوعاتی چون مشارکت سیاسی، جامعه مدنی، دموکراسی و غیره مهم است و این که از چه منظری به آنها نگریسته می شود. این موضوعات بسان بسیاری از موضوعات دیگر از بیرون وارد حوزه فکری ما شده است آنچه ارزشمند است نوع برخورد ما با آنها است. می توان برخورد فعال و نقادانه داشت و یا برخوردی انفعالی، آن سان که امروز شاهد آن هستیم، یعنی برگردانی صرف از آثار نوشته و یا نا نوشته اندیشه غرب. حضور فعال آن است که با تاکید بر هویت ایرانی و اسلامی و با شناخت صحیح از جامعه خود و نیازهای آن و این که در جامعه ای با ویژگی های مخصوص به خود بسر می بریم وارد صحنه شویم و با ابزار نقد و بررسی به گزینش بپردازیم تا از تجربیات حوزه های مختلف فکری و تمدنی موجود در دنیا برای پاسخ گویی به نیازهای روز جامعه به ویژه در حوزه اداره جامعه بهره گیریم و ضمن پرهیز از تعارضات و تناقضات فکری در دام الگوهای نا متجانس با ارزش های دینی و ملی گرفتار نشویم که به جای اصلاح، تیشه به ریشه و اساس و بنیان هویتی خود نزنیم.
به این نکته هم اشاره داریم که قصد دامن زدن به دعوای سنت گرایی و نوگرایی در این مجال اندک نداریم فقط بر این اعتقادیم که باید ضمن تاکید بر منابع و سنن قوی و متین و ملی به تجربیات سایر حوزه های تمدنی توجه گردد. ما منکر بهره گیری از این تجارب ارزشمند که در دنیا کم هم نیست ،نمی باشیم. اما آگاه باشیم که به عنوان یک ایرانی با هویت دینی، با نگاه استقلالی وارد صحنه می شویم و برای اداره مطلوب جامعه خود با همه پیچیدگی های حوزه های مختلف ملی ، منطقه ای و بین المللی، در چنین زمان و مقطع حیات به سراغ تجارب دنیا می رویم موضوع دموکراسی و مردم سالاری ،مشارکت مردم در تعیین سرنوشت فردی و جمعی، از موضوعات روز جامعه ما به شمار می آید که از محافل علمی و آکادمیک خارج به صحن و سرای جامعه ما وارد شده است و با توجه به نقش محوری دین در جامعه ،این سوال مطرح است که این موضوع چه نسبتی با اندیشه دینی ما دارد و مردم در اندیشه اسلامی چه جایگاهی دارند؟
در پاسخ به این سوالات و پرسش هایی از این سنخ، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محور خواهد بود ،چرا که تبلور اعتقادات ،اندیشه و هویت مردم مسلمان و « مبین نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است که انعکاس خواست قلبی امت اسلامی می باشد».
در تعریف دموکراسی و بیان مفهوم این واژه دیدگاه واحد و یکسانی یافت نمی شود و اندیشمندان غربی تعابیر و تعاریف گوناگونی در این مورد ارائه کرده اند در یک نگاه کلی برخی دموکراسی را یک فلسفه و یک ایدئولوژی دانسته اند و برخی آن را روش در میان روش های اداره جامعه و نوعی از انواع نظامهای سیاسی و یا شکلی از اشکال حکومت معرفی نموده اند فقدان اجماع بین متفکران و محققان در این زمینه ابهامات فراوانی در پی داشته است اگر به ریشه یابی این واژه بپردازیم آنچه مورد تایید همگانی است و کتب لغت به ذکر آن پرداخته اند این است که دموکراسی اصطلاحی برگرفته از واژه یونانی دموکراسیا (democratia) است که خود مرکب از واژه «دموس» (demos) به معنی مردم و «کراتوس» (kratein) به معنی حکومت کردن می باشد و بر همین اساس دموکراسی بنا به قول مشهور در دولت شهر آتن در زمان «کلیستن» اولین کاربرد خود را داشته است اما آن گونه برخی محققان غربی هم نوشته اند اولین تجربه های دموکراسی به آتن محدود نمی شود بلکه دموکراسی در هند و چین با سابقه تر از آتن است .
به قول « پارکینسون» در کتاب «تحول اندیشه سیاسی» ، آتن کاشف دموکراسی و حتی نام آن نبوده اند آنها پیش از دیگران تولد ، عظمت و سقوط دموکراسی را با جزییات آن به ما معرفی کرده اند. با عنایت به تعریف دموکراسی به «حکومت مردم به وسیله مردم برای مردم» در عالم واقع و در سیاست عملی آیا اعمال کننده قدرت همان کسی است که قدرت بر او اعمال می شود؟
جواب «جان استوارت میل» در سال 1859 منفی است .صد سال بعد« والتر لیپمن» دلیل آن را این گونه بیان می کند که :« مردم قادر به اداره حکومت نیستند و نمی توانند کاری انجام دهند و معمولا از عهده ی طرح ریزی و پیشنهاد قوانین لازم نر نمی آیند توده قادر به حکومت کردن نیست» پس از این نظرات استنباط می شود که مردم بر خود حکومت نمی کنند بلکه بر آنان حکومت می شود.
در تقسیم بندی«شومپیتر» که تعاریف دموکراسی را به قدیم و جدید تقسیم می کند، واقعیت دموکراسی جهان امروز روشن تر می شود ، وی در کتاب« کاپیتالیسم، سوسیالیسمِ و دموکراسی» که به دهه 50 میلادی مربوط می شود می گوید: «دموکراسی در تعریف قدیمی اش ، به عنوان یک روش آرایشی از نهادهاست برای رسیدن به تصمیمات سیاسی که مصلحت عامه را تامین می کند، از طریق انتخاب افرادی که به دور هم جمع می شوند تا اداره عمومی را اعمال نمایند» به نظر «شومپیتر» این تعریف ، افسانه ای بیش نیست، چرا که مصلحت عامه و اراده عموم نقش صوری در دموکراسی دارد در تعریف جدید دموکراسی، به نظر وی« روش دموکراتیک ، آرایشی است از نهادها برای رسیدن به تصمیمات سیاسی» در این روش افراد به رقابت بر می خیزند تا با جلب رای مردم کسب قدرت کنند و برای مردم تصمیم گیری نمایند.
بر این اساس دموکراسی جدید، حکومت نخبگان است نه حکومت مردم و این حکومت « الیت و نخبگان » جنبه خاصی در جهان امروز به خود گرفته است که از آن به « میدیا کراسی» یا حاکمیت و حکومت رسانه می توان یاد کرد که تکیه گاه آن « الیگارشی» جهانی شده است. چرا که امروزه صاحبان سرمایه های کلان و شرکتهای بزرگ چند ملیتی که لابیهای با نفوذ را در صحنه سیاست جهانی تشکیل می دهند، برای پیش برد مقاصد خود ابزار رسانه را در خدمت گرفته اند و آنچه از آن به عنوان افکار عمومی یاد می کنند در واقع اندیشه و فکر جمعی محدود است که همان صاحبان قدرت می باشند که اراده خود را بر جوامع تحمیل می کنند ولی شکلی جذاب و عنوانی فریبنده به نام « دموکراسی» به آن داده اند این بیان تلخ و گزنده شاید حکایت از نگاهی بدبینانه به مفهوم دموکراسی داشته باشد، اما نمی توان صرفا نگاهی آرمانی به دموکراسی داشت باید به واقعیت دموکراسی در عصر حاضر به ویژه در مهد مدعیان آن توجه کرد و دقت نمود آیا در پی ریزی بنیان یک تمدن و جامعه فاصله این چنین عظیم بین آرمان و واقعیت پذیرفتنی است ؟ و آیا می توان به آرمان دلخوش کرد و نسلها را گرفتار واقعیت تلخ نمود؟
البته همانگونه که در مقدمه اشاره رفت در مقام اداره جامعه دینی خود ، منکر استفاده ار تجارب سایر حوزه های تمدنی در غرب و شرق عالم نیستیم و از آن جمله ثمرات و بهره های مفهوم دموکراسی است اما باید این تفکیک ها را انجام داد که آیا به این مفهوم نگاه فلسفی داریم یا نگاه روشی؟ دموکراسی مغرب زمین از منظر فلسفه سیاست و اجتماع بر پایه اومانیسم ، لیبرالیسم و سکولاریسم استوار است که این مثلث با اندیشه دینی ما از اساس ناسازگار است نه انسان محوری مطلق Laissez faire لیبرالی و نه تفکیک حوزه های دین و اجتماع و سیاست از یکدیگر جایی در اندیشه اسلامی ندارد. ولی اگر به دموکراسی به عنوان روشی در اداره جامعه توجه شود می توان از دستاوردهای مثبت آن بهره گرفت ،ضمن آن که نکات زیر که در نظام مردم سالار حداقل در بعد تئولوریک آن مورد تاکید است در حوزه اندیشه دینی به شکل قوی تری مطرح می باشد، اصول چون:
1 -2: انسان شناسی دینی، بنیان بحث جایگاه مردم در نظام دینی
نگاه دینی، انسان را موجودی می داند که خلیفه الهی و جانشین خدا در زمین است و کرامت و ارزش خاصی برای انسان قایل است . در بند ششم اصل دوم قانون اساسی آمده است «ارزش و کرامت والای انسانی و آزادی توام با مسئولیت او» این نگاه انسان شناسانه خیلی مهم است یعنی پایه و مبنا است در کنار این نگاه، که انسان را برترین خلایق و موجودات می داند ما معتقدیم که انسان یک موجود ذاتاً و طبیعتاً اجتماعی است. یعنی انسان مدنی الطبع است اندیشه اسلامی در کنار حاکمیت مطلق خدا بر جهان و انسان در دو بعد تشریحی و تکوینی قایل است که خدا انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است .در واقع می خواهد بگوید که در کنار حاکمیت الهی حاکمیت انسانی هم وجود دارد که در نگاه دینی ما، در طول حاکمیت الهی است و نه در عرض آن .ما انسان را در مقابل خدا مطرح نمی کنیم که بگوییم انسان محوری در مقابل خدا محوری. بلکه می گوییم که در اندیشه خدا محوری، حقی برای انسان و آزادی ها هم مطرح است که بزرگ ترین آن حق تعیین سرنوشت است. هم سرنوشت خودش و هم تعیین سرنوشت اجتماعی با همکاری سایر افراد جامعه « ان الله لا یغیر ما یقوم متی یغیروا ما بانفسهم» این یک نگاه است و حتی هدف انبیاء که قسط و عدل است باز توسط خود مردم محقق می شود نکته مهم آن است که انبیاء از سویی مردم را به حاکمیت بر سرنوشت اجتماعی خودشان دعوت می کنند و از سویی دیگر، آن هدف انبیاء نیز باید توسط خود این مردم محقق شود. در سوره حدید آیه 25 می فرماید:«لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان: و در آخر می گوید: «لیقوم الناس بالقسط» یعنی «مردم باید خودشان اقامه قسط بکنند» به عبارت دیگر انبیاء راه را نشان می دهند و ابزار آن را فراهم می کنند اما این مردم هستند که نقش اصلی را در تحقق حاکمیت دینی دارند و در جامعه از نقش محوری برخوردار هستند و حتی ابزارهای حقیقی و واقعی تحقق اهداف انبیاء یعنی قسط و عدل به شمار می آیند چرا که امام بدون ماموم نمی شود .این جاست که روش می شود مردم از چه نقش و جایگاه مهمی در اندیشه اسلامی برخوردارند.
اگر بخواهیم خلاصه ای از نگاه دینی به انسان ارایه دهیم و آنتروپولوژی دینی را در چند سطر بیان نماییم می توان گفت که :
در اندیشه دینی ما و از منظر انسان شناسی اسلامی، انسان دارای کرامت و ارزش والا می باشد چرا که انسان خلیفه و جانشین خدا در زمین و مستعد تعالی نامحدود و شایسته تقرب به صفات کلیه بی نهایت الهی است.
انسان شناسی دینی که از پایه های نظام جمهوری اسلامی و متبلور در قانون اساسی می باشد، به انسان نگاه ابزاری ندارد بلکه او را خلاصه و اشرف موجودات جهان و بهره مند از گوهر و روح ارزشمند الهی می داند و نظام و حکومتی را مقبول می شمارد که به پرورش این گوهر الهی کمک نماید.
در منظر دینی ما، که اساس بینش حکومت جمهوری اسلامی ایران است. انسان یک موجود مجبور و مفلوک و بی اختیار نیست بلکه در جهان بینی اسلامی، انسان بهره مند از نعمت آزادی و اختیار است که می تواند سرنوشت خویش را به دست گیرد و آن را رقم زند.
در تفکر دینی ما خدا انسان را آزاد و خلاق آفریده است و به اراده اختیار داده است و البته این اراده در طول اراده الهی است نه در عرض آن و آزادی انسان نیز توام با مسئولیت او در برابر خدا و اعتقادات او به هدایت وحی و رهبرای امامت می باشد.
در نگاه دینی به انسان، فلسفه آزادی انسان، انتخاب آزاد عبودیت خدا و رخا نمودن خویش از بند عبودیت غیر خداست و مسئولیت انسان نیز در انتخاب این دو راه معنی دار می شود.
2-2: مشارکت عمومی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:
در این رابطه تعاریف گوناگونی بیان گردیده است و رویکرد های مختلف به موضوع مشارکت وجود دارد اما به طور خلاصه می توان گفت که مشارکت عمومی یا آنچه از آن به مشارکت سیاسی یاد می شود . مشارکت عموم افراد یک جامعه در تعیین سرنوشت آن جامعه است در طرح بحث، ما قانون اساسی را محور قرار داده ایم که تبلور اعتقادات و هویت مردم مسلمان ایران می باشد و آن گونه که در مقدمه ی این قانون آمده است حکومت از دیدگاه اسلام برخاسته از موضع طبقاتی و سلطه گری فردی یا گروهی نیست. قانون اساسی تضمین گر نفی هر گونه استبداد فکری و اجتماعی و انحصار اقتصادی می باشد و در خط گسستن از سیستم استبدادی، در سپردن سرنوشت مردم به دست خودشان تلاش می کند. و رسالت این قانون آن است که «شرایطی را به وجود آورد که در آن انسان با ارزش های والا و جهان شمول اسلامی پرورش یابد».
در طرح بحث مشارکت مردم در تعیین سرنوشت فردی و جمعی خود اشاره ای به بحث حاکمیت در قانون اساسی ضروری است.
در اصل 56 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می خوانیم:
«حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی حاکم ساخته است هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فردی یا گروهی خاص قرار دهد ملت این حق خداداد را از طرقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند.
در این دو اصل دو مبنا برای حاکمیت در نظر گرفته شده است مبنای انسانی و مبنای الهی.
طبق اصل دوم قانون اساسی ،حاکمیت الهی زیر بنای تشکیل حکومت اسلامی می باشد چرا که جمهوری اسلامی ایران نظامی است بر پایه ایمان به خدای یکتا (لا اله الله الا) و اختصاص حاکمیت و تشریح به او و لزوم تسلیم در برابر امر او. و اعمال این حاکمیت طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از طریق اعمال قوانین اسلامی و رهبری دینی صورت می گیرد. اصول چهار و پنج قانون اساسی به این موضوع می پردازند.
در ارتباط با حاکمیت انسانی در اصل 56 آمده است:
(و هم خداوند انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است ملت این حق خداداد را از طرقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند.
این دو عبارت نشان دهنده قبول حاکمیت مردمی و ملی می باشد عبارت اول به طور مستقیم به حاکمیت مردمی اشاره دارد چرا که در بحث حاکمیت مردمی در مباحث مربوط به اندیشه سیاسی، آحاد افراد حق تعیین سرنوشت فردی و اجتماعی خود را دارند و عبارت دوم اشاره به حاکمیت ملی دارد که عبارت است از قدرت یکپارچه و متحد مجموعه افراد از طریق نمایندگی یا حکومت غیر مستقیم مردم، ضمنا عبارات پایانی این اصل تضمین کننده این بعد از حاکمیت در جامعه می باشد:
(هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد).
3-2: ساز و کارها و راه های تحقق مشارکت عمومی:
تحقق حاکمیت مردم بر سرنوشت اجتماعی و سیاسی، خود مستلزم مشارکت عملی و همه جانبه می باشد. قانون اساسی ضمن توجه به ابعاد مختلف مشارکت مردم، راه های عملی این امر را پیش بینی کرده است.
شامل 34 صفحه فایل word قابل ویرایش
مشخصات این فایل
عنوان: ارزیابی گناه از دیدگاه اندیشه و عمل
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 42
این مقاله درمورد ارزیابی گناه از دیدگاه اندیشه و عمل می باشد.
-گناه از دیدگاه سایر ادیان و مکاتب
کتاب مقدس یعنی عهد عتیق و عهد جدید و رسائل و نوشته های دینی اولیای مذاهب یهود و مسیحیت است.
(( گناه در یهود : تجاوز از شریعت اقدس الهی گاهی گناه در کتاب مقدس مذکور شود و قصد از قربانی گناه باشد.
گناه در مسیحیت : اطاعت نمودن بدان باشد هر ناراستی گناه است . کتاب مقدس مبداء پیدایش گناه را به والدین اول ما نسبت می دهد لهذا هیچ کس بدون گناه نمی باشد . اما گناه بر حسب جرم آن به تفاوت است، چنانکه یوحنا در نامه اول فصل 165 در میان گناهی که منتهی به موت و گناهی که منتهی به موت نیست فرق می گذارد و مفاد آیه این است که انسان بدان درجه می رسد که روح مقدس خدا را از خود خارج کرده است . گناهی نیز هست که به هیچ وجه آمرزیده نشود و آن گناه و ضدیت به روح القدس می باشد .
اما معنی گناه را از زبان یک کشیش مسیحی بشنویم : ثمره روح یکی است ، و کار شرارت هم یکی است . جمع خصایل نیکو از یک منبع سرچشمه می گیرد ، و تما صفات زشت ، و هر نوع شرارت نیز از یک منبع بر میخیزد . ریشه هر نوع صفات حمیده این است که در مسیح بمانیم ، و ریشه هر نوع خصلت ناپسند این است که خارج از مسیح بمانیم …. هر بار که اشتباهی از ما سربزند علتش این بوده که در مسیح نبوده ایم وقتی در مسیح می مانیم از گناه در امانیم حتی مواقعی که آزمایش سخت و قوی باشد. دارا بودن هر خصلت نیکو به منزله نوعی اطاعت است از خدا. ارتکاب هر نوع عمل زشت و یا به زبان آوردن هر قسم سخن ناشایست و یا پروراندن هر گونه فکر بد بمنزله نوعی طغیان است بر علیه او …. همه بر علیه خدا یاغی بوده ایم و اثراتی از آن یاغیگری در ما هنوز باقی است ولی این اثرات در هر کدام از ما به یک نحوی بروز می کند.
13-گناه و عرفیات
آنچه در بین افراد اجتماع شناخته شده و مقبول است عرف گفته می شود گاه آن را به عنوان یک عمل خوب انجام می دهند و یا به عنوان عمل بد ترک می کنند و دلیل عقلانی برای بسیاری ار عرفیات وجود ندارد. این عرف را گاهی شرع هم تایید می کند و گاهی نسبت به آن ساکت است. قسم سوم که مورد بحث ما می باشد ، می فرماید (( ترک َ الذّنبٍ اَهوَن‘ مٍن طَلَبٍ التّوبٍه )) ترک گناه آسانتر از طلب توبه است اکنون به مهمترین عوامل بازدارنده گناه اشاره می کنیم :
14-گناه و خودشناسی
چگونه ممکن است انسان از گناهان دوری کند . در حالیکه خویشتن را آن گونه که هست نشناخته باشد؟ انسان تا از وجود دشمن در اطراف خانه اش باخبر نشود اسباب دفاع را آماده نمی کند .انسان مومن از طریق خود شناسی به کرامت نفس و عظمت این خلقت بزرگ الهی و اهمیت روح ادمی که پرتوی از انوار الهی است ، پی میبرد ، و درک می کند که این گوهر گرانبها را نباید به ثمن و بهای ناچیز فروخت و به اسانی از دست داد. تنها کسانی که خود را آلوده به گناهان می کنند و گوهر پاک روح انسانی را به فساد و نابودی می کشانند که از عظمت آن بی خبرند. هر انسان منصف با شناخت خویش ، به خطرات هوای نفس و انگیزه پیروی از شهوات و تضاد آنها با سعادت خود پی برده و برای مقابله با انها آماده می شوند. از همه مهمتر خود شناسی بهترین راه برای خداشناسی است که حضرت رسول (ص) می فرماید : من عَرفَ نَفسَه فَقَد عَرَفَ رَبَة‘ هر کسس خود را بشناسد پس پروردگارش خواهد شناخت لذا خداشناسی و آگاهی از صفات حق قویترین عامل بازدارنده گناه و پرورش فضائل اخلاقی است که انسان باید این صفت را از خود دور کند تا به برکات خودشناسی نائل گردد.
15-گناه و یاد خدا
قرآن و روایات اهمیت فوق العاده ای برای ذکر و یاد خدا قائل شده اند و آنرا به عنوان یکی از شاخه های مهم عبادت در پاکسازی روح و عامل بازدارنده از گناه معرفی کرده اند. یاد خدا از بزرکترین عبادات و بهترین حسنات و در برابر تهاجم و وساوس شیطان ، به انسان مصونیت می بخشد او را از خواب غفلت بیدار می کند و مانند دانه های حیات بخش باران بر سرزمین روح و قلب انسان می بارد و انواع بذر های فضیلت و تقوا ار شکوفا و بارور می سازد .علمای اخلاق برای هر مرحله ای از حالات روح ، مثل ترس ، توبه ، مصیبت ، شکر و توکل اذکاری را نام برده اند ولی مطلق ذکر در هر حالی خوب است البته نه اینکه به عنوان قصد ورود گفته شود.
خداوند در قرآن می فرماید : نماز برپادار که نماز ( انسان را ) از زشتیها و کناه باز میدارد . ذکر خدا از نماز هم بالاتر است . آری یاد خدا روح نماز است و روح شریفترین بخش وجود می باشد. اگر نماز سبب ترک زشتیها و گناه می شود این امر نیز به خاطر همین ذکرالله است زیرا یاد خدا از نماز هم بالاتر است چون یاد خدا انسان را به یاد نعمتهای او می اندازد که تمام وجود انسان در آن غرق است و یادآوری این نعمت ها انسان را از نافرمانی بخشنده نعمت باز می دارد و از گناه شرمنده می سازد . از سوی دیگر او را به یاد روز قیامت و دادگاه عدل الهی می اندازد. خود را در برابر دادگاه بزرگ حق می بیند و پرونده اعمال خویش را در آنجا حاضر و فرشتگان عذاب را آماده مجازات بدکاران و فرشتگان رحمت را آماده پذیرایی از بندگان خوب خدا در بهشت می بیند . از سوی دیگر یاد خدا ، شیطان را از وجود آدمی دور می سازد. چنانکه حضرت علی ( ع ) می فرماید : یاد خدا شیطان را از شما طرد می کند . البته ذکر خدا به این نیست که نام او را مرتب بر زبان جاری کنیم و مکر و تکبیر و تسبیح و تهلیل بگوییم بلکه منظور انست که با تمام قلب متوجه خدا و عظمتش باشیم، او را در همه جا حاضر و ناظر بدانیم مخصوصاً در مواقع آلودگی به گناه. بدون شک چنین ذکری عامل حرکت به سوی نیکیها و حائل بین انسان و گناه می باشد. بعضی علماء اخلاق بر این عقیده اند که دل و جان انسان جایگاهی است که هرگز نمی تواند خالی بماند اگر ذکر خدا آن را پر کند وساوس شیطان دور می شود و اگر خالی از یاد خدا باشد جولانگاه لشکر شیطان می شود.
بنابراین یاد خدا قلب را نورانی ، شیطان را دور می کند و عامل نهی از گناهان می باشد و دل را صفا می بخشد.
16-گناه و تفکر
شکی نیست که ، یکی از بزرگترین امتیازات بشر ، مسئله تفکر و اندیشیدن است که اگر این نعمت الهی در وجود انسان نبود ، امتیاز دیگری بر حیوانات نداشت. قرآن در آیات مختلف انسانها را به تفکر در آفرینش دعوت می کند از آن جمله می فرماید : آیا آنها در درون خویش تفکر نکردند که خداوند آسمانها و زمین آنچه در میان این دو است جز به حق نیافریده ؟ و برای آن اجل و پایان معینی قرار داده است . اگر این افراد درست بیندیشند به خوبی از دو امر آگاه می شوند که اولاً جهان بر اساس حق آفریده شده و نظاماتی بر ان حاکم است که دلیل بر وجود عقل و قدرت کامل د رخالق این جهان است . ثانیاً این جهان رو به زوال و فنا می رود، و از آنجا که خالق حکیم ممکن نیست بیهوده آن را آفریده باشد دلیل بر این است که جهان دیگری کهسرای بقاء است بعد از این جهان می باشد وگرنه افرینش این جهان مفهوم نداشت و این خلقت طویل و عریض تنها برای چند روز زندگی دنیا بی معنی بود و از اینجا انسان به وجود جهان آخرت پی میبرد لذا دقت در نظم و حقانیت این جهان دلیل بر وجود خداوند است و دقت داشتن پایان معین دنیا دلیل بر معاد است. در پایان آیه اضافه می کند که بسیاری از مردم به ملاقات پروردگارشان کافرند. بنابراین تفکر در معاد و ایمان به زندگی ابدی بعد از این دنیا و ایمان به دریافت کیفر و پاداش اعمالی که ما در این دنیا انجام می دهیم چنین تفکری نقش بازدارنده ای در ارتکاب گناه و آلودگی دارد . امام صادق (ع) در عظمت تفکر می فرمایند: یا ساعت اندیشیدن از یک ساعت عبادت بالاتر است . تفکر ممکن است انسان را به کار نیک دعوت کند چنانچه حضرت علی (ع) می فرماید : تفکر انسان را به کار نیک و عمل به آن وا می دارد. تفکر ممکن است انسان را به کار زشت و گناه دعوت کند چنانچه حضرت علی (ع) می فرماید : کسی که زیاد در گناهان فکر کند گناهان او را به سوی خود می کشند . بنابراین تفکر نیکو و پسندیده است که در راه وصول به نیکی و عمل به آن باشد. و انسان را به توحید ومعاد و شناخت دنیا و آخرت راهنمایی کند مانند : تفکر در خلقت و عظمت آسمانها و زمین خلقت انسان ، نعمت های ظاهری و باطنی از جانب پروردگار ، تفکر در علم ، قدرت ، حکمت ، رحمت ، احاطه ، حضور ، عدل ، یکتایی ، عزت ، حاکمیت ، لطف و عنایت های خدا ، تغییرات و فناء دنیا و حوادث عبرت انگیز ، احوال بزرگان ، تاریخ گذشتگان ، مرگ ، عذاب الهی ، معاد ، جزای کوچکترین اعال نیک و بد ، عاقبت گناه و مفاسد اخلاقی در دنیا و آخرت ، جهنم ، بهشت بسیار نیکو می باشد. و به آنها سفارش شده ....
گناه و اندیشه 1
گناه و عمل 2
گناه و توجیه اقتصادی 4
گناه و توجیه روانی 5
گناه و توجیه فرهنگی 6
گناه و توجیه سیاسی 7
گناه و تشخیص حق و باطل 8
گناه وراثت 11
گناه و تربیت خانوادگی 14
گناه و تغذیه 16
گناه و اقتصاد 17
گناه و محیط نا پاک 20
کناه و دوستان بد 22
گناه و جهل 24
گناه و فرهنگ جامعه 25
گناه و تداوم گناه 27
گناه و آیات 28
گناه و روایات 28
گناه از دیدگاه سایر ادیان و مکاتب 34
گناه و عرفیات 35
گناه و خود شناسی 35
گناه و یاد خدا 36
گناه و تفکر 38
گناه و عبادت 41
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه20
آزادى در اندیشه امام خمینى(ره) 1. امروزه آزادی در کنار مفاهیمی مانند جامعه مدنی و دموکراسی و نیز نحوه تعامل آن ها با دین, به مهم ترین سؤال و مشغله موجود در حوزه اندیشه سیاسی این مرز و بوم مبدل شده اند. بی تردید, آزادی در مفهوم امروزینش, مفهوم جدیدی است که سابقه ای در تاریخ اندیشه دینی ندارد; به دیگر سخن, ما نمی توانیم برای تحلیل چنین واژه ای از واژگان اختیار و یا حرّیت استفاده کنیم. آزادی فلسفی تحت عنوان اختیار و تفویض در مقابل جبر, از مباحث دیرین کلام و فلسفه اسلامی است. آزادی عرفانی که رهایی از تعلقات دنیوی است نیز در اندیشه عرفانی مسلمانان, سابقه ای طولانی دارد و بیش تر با عنوان حریت و آزادی مورد توجه قرار می گیرد. آزادی حقوقی با عنوان حرّ در مقابل عبد نیز گرچه در فرهنگ اسلامی, جایگاه اصیلی ندارد, اما با توجه به وجود (عبید) و (اماء) در عصر تشریع, مباحث متعددی را در آثار فقهی به خود اختصاص داده است.
البته ممکن است کسی در تحلیل مفهوم آزادی, آن را مبتنی و یا حتی متأخر از اختیار قرار دهد و با انجام اصلاحاتی, روایتی اسلامی از آن, ارائه کند, لکن نمی توان بین آزادی در مفهوم فلسفی آن و آزادی در مفهوم مدرن و تجویزی اش, تلازمی منطقی برقرار کرد. بوده اند عالمانی که با قبول مبنای فلسفی جبر و یا شبهه جبر, از جهت سیاسی, آزادی خواه شده اند (نظیر مرحوم آخوند خراسانی در نهضت مشروطیت) و یا این که با نفی چنین مبنایی و طرفداری از اختیار تکوینی آدمی, این گونه آزادی های اجتماعی و سیاسی را موجب هدم دین دانسته اند(نظر شیخ فضل الله نوری).
2. دیدگاه امام خمینی در باب آزادی در واقع بازتابی از روایت ایشان از واقعیت و نه مفهوم آزادی در مغرب زمین و نیز واکنشی در قبال وارداتی بودن این پدیده در ایران است. به عقیده امام, آزادی به مفهوم امروزین, مفهومی جدید دارد که از دوران مشروطه به این سو وارد کشورمان شده و صبغه بومی و اسلامی ندارد. این که آزادی در غرب چه تعاریفی دارد و در چه مفهومی به کار می رود, اجزا و عناصر تشکیل دهنده آزادی در دستگاه فلسفی غرب چیست? سؤال هایی است که ایشان دغدغه پاسخ گفتن به آن ها را نداشته است آن چه امام خمینی را وا می داشت تا به نقد آزادی بپردازد ورود برخی از نمادهای فسادانگیز آزادی به ایرانی بود که خود در ذیل مستبدترین دولت, توان نفس کشیدن نداشت. نمادی از آزادی که نه با هویت ایرانی سازگاری داشت و نه هم با هنجارهای دینی تطابق می کرد. از این رو, امام خمینی با کشاندن این پدیده به حوزه بایدها و نبایدهای اخلاقی و دینی, تلاش نمود تا در چهارچوب شریعت به آزادی مفهومی جدید بخشد و از معایب وارداتی آن جلوگیری نماید.
الف ـ روایت امام خمینی از مسئله آزادی در غرب
نگاه منتقدانه امام خمینی به آزادی در غرب مبتنی بر سه جزء است:
اوّلاً: آزادی در غرب (مخالف سنن انسانی) و (مخالف با اخلاق) است و در حصار محدود کننده قواعد و قوانین قرار نمی گیرد.1
ثانیاً: اگر چیزی به نام آزادی هم وجود داشته باشد, صورتی صرف است و عینیتی ندارد, چرا که نفی آزادی در هر دو شعبه مدرنیسم (مارکسیسم و لیبرالیسم) در قالب های دیکتاتوری حزب کمونیست و استبداد نژاد پرستانه اکثریت وجود دارد, به گفته امام خمینی:
(همان هایی که ادعای کمونیستی و کذا می کنند خود آن ها از همه قلدرتر و از همه دیکتاتورترند و ملت هایشان را به بند کشیده اند, آزادی در آن ممالک نیست برای کسی. همان طوری که در ممالک غربی هم آزادی نیست. اگر آزادی باشد این سیاه های بیچاره, چه کرده اند که این طور تحت فشارند.)2
ثالثاً: این به مفهوم نادیده گرفتن عناصر یا مصادیق مفید آزادی در غرب نیست, آزادی بیان, آزادی انتخاب و آزادی قلم از محسنات آزادی در آن دیار است, که سوگمندانه اجزای نامطلوب دیگر آن به کشورمان وارد شده است.
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه78
بخشی از فهرست مطالب
چالشها و آسیب‌های اندیشه ورزی اسلام
آزادی در اندیشه اسلامی
مباحثى در اندیشه اسلام
منابع
چالشها و آسیب‌های اندیشه ورزی اسلام
از مهمترین امتیازات انسان داشتن اندیشه است؛ در اهمیت اندیشه و نقش آن در تحولات فردی و اجتماعی بسیار سخن رفته است و در ارزش و اهمیت آن همین بس که پیامبران الهی دعوت خود را از یک تحول فکری آغاز کردند، بدین صورت که در آغاز تحولی ژرف در اندیشه انسانها پدید آوردند تا بر پایه اندیشه توحیدی تحولات عمیق و تمدن‌ساز را در جوامع بشری استوار سازند.
از مهمترین استعدادهایی که در بشر نهفته و به شدت نیازمند آزادی است« اندیشه ورزی و تفکر است، چرا که آزادی در اندیشه ورزی شرط پیشرفت افکار و تحولات در انسان و تکامل است؛ ولی از آن جایی که دنیا محل تثضاد و تزاحم است، تحقق این نعمت همواره با مزاحمت‌ها و موانع روبه رو بوده است که اقتضای ظهور آزاداندیشی را می‌گیرد.
در اندیشه ورزی موانع بسیار وجود دارد که با بودن آن موانع و آفتها اندیشه دچار ضعف شده، و اندیشه ورزی معنای درستی پیدا نمی کند؛ و چنان چه آنها شناخته نشوند، پیامدهای نامطلوبی هم چون جمود و تحجر را به دنبال دارد که خود سبب گمراهی و پیروی از خواهش‌های نقس انسان می‌شود، لذا هر تبلیغی ولو مسموم، بر او اثر می‌گذارد. در این جا تنها به نمونه‌هایی از موانع اندیشه ورزی اشاره می‌شود تا با برطرف کردن آنها راه برای اندیشه ورزی فراهم آید:
1ـ ضعف بصیرت
قرآن کریم، رسالت خود را هدایت انسان و تعالی در جسم و روان او می‌داند، و این مهم، جز بر پایه تعقل و تفکر به انجام نمی‌رسد؛ از این رو، به سلامت قوه تفکر و ارزیابی آن بها داده است و چون موانع بسیاری وجود دارند که از توانایی قوه عاقله و ذهن فکور انسان کاسته و مانع بصیرت و بینش صحیح در انسان می‌گردد. که در این جا بعضی از آنها مورد بررسی قرار می گیرد:
الف ـ بی‌توجهی: بی‌توجهی به نیروی تعقل و تفکر و استفاده نکردن از آن، به تضعیف این قوه در انسان می‌انجامد. کسانی که این قوه را به کار نگرفته و یا خود را مستغنی پنداشته و نیازی را برای اندیشه ورزی احساس نمی کنند، و در نتیجه به دنبال برطرف کردن مشکلات و نیازهایشان بر پایه اندیشه حرکت نمی کنند؛ در حقیقت اندیشه را در خود می‌میرانند. این بی‌توجهی به اندیشه ورزی نه تنها از نظر پزشکی موجب نابودی سلول‌‌های مغزی و در پایان آلزایمر می‌شود، بلکه انسان را از لحاظ وجود معنوی در حدی تخیل نگه میدارد و از عالم مثال به عالم عقل برون نمی‌برد.