فرمت فایل:word
تعداد صفحات:159
این دست کیست؟
این دست کیست، یک دانشمند، یک هنرمند، یک تاجر، یک سیاستمدار، یک کارگر، یک روحانی، یک معلم، یک گانگستر، یک مددکار اجتماعی، یک دزد، یک کارمند بایگانی، یک متصدی تراولینگ در گروه فیلم برداری و یا یک مطبوعاتی؟
او هر که هست، برای من و تو یک دست است و یک کودک، کودکی که هیچکدام آنها نیست ولی می تواند جای هر یک و یا چندتایی آنها باشد...
این که دنیا در دست بچه ها باشد، آرزوی خامی بیش نیست و شاید تنها بتواند شوژة یک فیلم سینمایی باشد...
ولی فکرش را بکنید! این سیاره کوچک ما چقدر دوست داشتنی می بود اگر انسان می‌توانست تمامی شعور و پیچیدگی های پس از دوران بلوغ را که زیستن و حتی مرگ او را معنا می دهد، با سادگی و خلوص دوران کودکی اش بیامیزد. سادگی خیرکنندگی که نه مرزی می شناسد و نه رنگی. خلوص غریبی که در آن همه چیز تازه است و هر لحظه، لحظه کشف است و تازه و پاکیزه دیدن
مقدمه
و شهری خواهیم ساخت با زیر بنای باورهای سبز کودکانه ای که خانه های دلمان مجموعه ای از آجر های لبخندشان است. تمام اتاق ها در تسخیر رنگ کودکی ست.
احساسی در حیاط می وزد، من پنج سالگی ام را بر سرسره ای هل میدهم و ذهن من کنار حوض لیز می خورد و باز لباس خاطراتم را مادر بزرگ وصله می کند، پشت پنجره یک فصل رنگین کمانی خفته است.
و اینک من معمار خنده ها ـ رنگ ها و احساس گرم کودکی ام و انسان ساختمان سترگی است که زیر بنایش کودکی است.
تئوری «کودک وشهر» با توجه به مقتضیات زمانی به طرق مختلف بیان گردیده. لوکوربوزیه (Lecorbusier) طرحی ارائه کرد که نقش کودک در شهر سازی را پر رنگ می ساخت به گونه ای که فضا های باز و ساختمانها برای زندگی خانوادگی فضای مساعدی برای حضور کودکان محسوب می شد. هرچند در ایران ما کوشش فراوانی در ایجاد فضاهای فرهنگی و پرورشی برای کودکان شده است اما تا زمینه سازی بستری مناسب برای رشد استعدادهای این غنچه های تأثیر پذیر امروز و تأثیر پذیر فردا مسافتی طولانی باقی است.
«فضاهای فرهنگی و پرورشی برای کودکان» باید سرشار از رایحه گلهای معطری باشد که تمام فضای سازه ای را به تسخیر خود در می آورد و طراحی چنین فضایی لازمه اش این است که مصالحش باورهای کودکانه ای باشد که احساس غربت را از اتاق ها بزداید. معماری چنین فضایی نیازمند روان شناسی صحیح است، زیرا اگر طراح،به رنگهای منطبق بر روحیه کودکان آشنایی نداشته باشد. از لحاظ زیبایی شناسی بافتی مصنوعی خواهد یافت که نه تنها از لحاظ بصری چشم نوازی نخواهد داشت بلکه برای کودکان که صاحبان اصلی فضاها هستند کسل کننده و غریب است.
از طرفی دیگر از نظر روان شناسی خطوط، تأثیر خطوط منحنی و انعطاف پذیر و کاربرد آنها و پرهیز از خطوط شکسته و تیز در طراحی بناهای این چنینی تأثیر شگرفی از حیث بصری خواهد داشت که باید لحاظ شود و پاره ای موارد که در پیرامون طراحی باید مورد توجه قرار گیرد و اینها میسر نخواهد شد مشروط به اینکه قبل از طراحی تحقیقی جامع و فراگیر در خصوص کودکان و مسایل مربوطه به آنها و فضاهای مورد دلخواه آنها صورت گیرد. با بررسی و مطالعه نیازهای کودک و پرسش های ذهنی او مجموعه ای به نام کانون پرورش و رشد فکری کودکان فراهم گردیده تا کودک تمام لطافت های زندگی را با دستان کوچک خود لمس کند و از باورهای سبزش پلکانی برای رسیدن به آینده ای بهتر فراهم کند.
فصل اول : طرح مسئله
1-1 معرفی و تحلیل موضوع
جهان امروز عرصه تکنولوژی، تجهیزات مدرن و فرآورده های نوین علمی ست که در انحصار گروه خاصی به نام دانشمندان و محققان نمی باشد، بلکه در زندگی روزمره گسترش یافته و فراگیر شده است. لذا شیوه های آموزشی عمومی که علم را دامنه دار و فراگیر می سازد خواهد توانست بستری برای شفافیت ذهنیت جامعه فراهم آورد بدون اینکه چهارچوبی خاص و قواعدی خشک بر آن حاکم باشد.
بنابراین پرداختن به آموزش در کنار تفریح، عینیت بخشیدن به تفکر فوق است. در پروژه حاضر با نام کانون پرورش و رشد فکری کودکان زمینه ای فراهم شود تا این ایده به عنوان روحی در کالبد و بدنه معماری دمیده شود و چنین نمادی تجسم بصری پیدا کند. که جزئیات آن در فصل های مختلف پروژه خواهد آمد و در خصوص آن بحث و بررسی به عمل می آید.
برای طرح چنین موضوعی، گذشته از علاقه ای که به ظرائف روحی کودکان داشته و دارم ارائه اثری برای لحاظ کردن همه ابعاد پیرامون از زوایای مختلف در نظر گرفته شده است و جهت توجیه کار از نظریات و تجربیات طراحان خارجی و داخلی استفاده شده است. پس از آشنایی با جهات گوناگون پروژه زمینه ای که برای بنای شهر کودک پیشنهاد می شودلازم است تا اهداف و قوانین و اصول حاکم بر طراحی فهرست شوند.که قبل از آن در آغاز تعریفی اجمالی در خصوص طراحی معماری ارائه می شود که بدین وسیله جزئیات و اصول استوار بر این پروژه نمود پیدا خواهند کرد. با تدوین مطالب و استمداد از مطالعه کلی پیرامون موضوع مرکز توجه و تمرکز ما بر روی شهر کودک واقع می شود. در فصل پایانی با تکیه بر مطالعات، برنامه ای تنظیم می شود که کالبد اصلی طراحی را تشکیل می دهد. برای هر بخش یا جزئی مساحت و متراژ و پاره ای از ویژگیها و تعرفه ها دسته بندی می گردد که در مرحلة طراحی معماری مورد استفاده قرار می گیرد. در پایان یادآور می شوم اگرچه ذهنیت طراح زمینة مناسبی برای کار می باشد، اما پشتوانه علمی و عملی راهنمایی اساتید است که در توفیق طراحی بسیار مورد توجه می باشد.
1-2 ضرورت و شناخت طرح
1-2-1 ضرورت و جایگاه کانون پرورش و رشد فکری در ایران
مطابق مواردی که پیشتر بدان پداختیم برای ارتقاء سطح دانش عمومی در کنار مراکز آموزشی ایجاد فضاهایی مطابق با روحیات افراد خردسال برای کسب تجربه و درک پدیده های گوناگون عملی ضروری است.
همچنین دانستیم که برای معطوف شدن توجه مردم به این مراکز لازم است دسترسی به آنها بسهولت انجام پذیرد که همجواری با فضاهای سبز و چشم نواز در این امر نقش عمده ای خواهند داشت. لذا در این مبحث با توجه به ویژگیهای خاص کشور ایران این موضوع را به طور خاص مورد بررسی قرار می دهیم.
همان طور که می دانیم بیش از نیمی از جمعیت کشور را گروه های سنی زیر 20 سال تشکیل می دهند و در وضعیت فعلی که جمعیت رو به فزونی نهاده است فضاهای آموزشی جوابگوی این تعداد انبوه نمی باشند و همچنین آنچه بیش از پیش به عنوان نیاز احساس می شود همسو شدن با سیاست ها فرهنگی و آموزشی جاری در سطح بین المللی ست که دستخوش دگرگونی و تطور شده است. کانونهای عملی فرهنگی و پارکهای علمی و تفریحی برای جلب توجه آنان و با هدف افزایش توان علمی و روحیه جستجوگری در آنان فراهم می گردد.
پیشینة آموزش و پرورش کودکان در ایران خیلی طولانی نیست طوریکه اولین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1344 هـ . ش با هدف ایجاد امکانات لازم جهت رشد و پرورش فکری و بدنی کودکان و نوجوانان و کمک به شکوفایی استعدادهای ایشان بوجود آمد.
ضرورتهایی که موجب ایجاد مراکز کانون فرهنگی و تربیتی می شوند در واقع عوامل بیرونی هستند که دز نهایت زندگی درونی و طبیعی کودک را تغییر می دهند.
مانند افزایش جمعیت گسترش جوامع شهری و زندگی شهرنشینی، اشتغال زنان و تمام علتهایی که ضرورت وجود چنین مراکزی را ایجاب می کند تن دادن انفعالی با تأثیر محیط بر فرد (و در اینجا کودک) ما را به سرعت فزاینده از طبیعت و نیازهای فردی کودک و در نتیجه نیازهای واقعی تمام انسانها دور خواهد کرد. آنچه خواهد آمد تلاشی است برای برخورد آگاهانه با این تغییر وتحولات.
1-2-2 ضرورت جایگاه مراکز آموزش و پرورش کودکان در خارج از ایران:
خواستگاه موضوع باغ کودکان (kindergarten) از آنجاست که کودکان مانند گلها برای رشد شخصیتی و جسمانی نیز به فضایی مساعد منطبق بر روحیات ظریف خویش دارند.
دیویدستاو (David Staw)معتقد بود که : زمین بازی یک بهشت است. فردریک فروبل که هم عصر با وی بود و می توان گفت مبدع مفهوم باغ کودکان به حساب می آید نیز بر این اعتقاد بود که باغ کودکان باید نمونه کوچکی از این دنیا باشد که جنبه های مثبت و گوناگون آن را منعکس کند.
آموزش و پرورش کودکان در کشورهای مختلف جهان در برگیرنده اصطلاحاتی چون محل پرستاری از کودکان (Nurseryschool) یا (Day nursery) و نیز همان باغ کودکان (kindregarten) می باشد.
فرآیند آموزش کودکان از اوایل قرن 17 با مد نظر قرار دادن تغییرات اخلاقی در جامعه توسط تشکل هائی کوچک در برخی از کشورها مورد توجه قرار گرفت، آغاز گردید.
روحانیون، قانونمداران و دانشمندان به اهمیت آموزش در دستیابی به این امور پی بردند. در این زمان کمیسیون ها یا (تشکیلات شهری) از نگهداری سازماندهی شده کودکان صحبت کردند.
در قرن 18 ژان ژاک روسو علیه روحیه اخلاقی قبل از انقلاب در فرانسه (پاریس) شورید و مسأله مواجه شدن کودک با طبیعت وزندگی در فضاهای آزاد را مطرح کرد.
تا سالها دهه 1920تا 1930نظریات اولیه در مورد مشکلات زندگی شهری هیچ ساخت و سازی تحت این عنوان ظهور نیافت.
1-2-3 ضرورت و مبحثی پیرامون مرکز آموزشی پرورشی و فرهنگی کودکان
به هر حال ایده اولیه مراکز آموزشی که به نیازهای محیطی تا تربیتی وابسته بود به تدریج در تعدادی جهش های معمار (هم در فرمهای ارگانیک و هم مدرن) در قرن بیستم ظهور کرد.
مسائلی که در پیدایش و گسترش فضاهای آموزشی نقش عمده ای داشتند بصورت اجمالی عبارتند از:
- تقسیم بندی طبقه متوسط ـ طبق کارگر
- رمز گرایی (Mysticism) در مقابل خرد گرایی (Rationalisim)
- برتری زیبایی ماشینی (the machine a esthetic)
- تولید انبوه یا روش تولید صنعتی ساختمان در سالهای پس از جنگ.
- بازی کودکان در یک محیط امن.
- معماری برای تخیل (imagiation)
- تمایلات اجتماعی و حقوق زنان
- بیکاری، محرومیت های اجتماعی و تلویزیون به عنوان تسکین دهنده
- تغییرات جامعه صنعتی، نیازها و منفعت ها
- نقش وسیعتر کودکستان (kindergarten) در فضاهای شهری
- برنامه های آموزشی پیش از دبستان
1-3 اهداف
آنچه در این پروژه مومرد بررسی قرار می گیرد مواردی از شهر کودک می باشد که با معماری در ارتباط است و همچنانکه اشاره شد شهر کودک مجموعه ای است که با جذابیت محیطی خود، ذهن ها و اندیشه ها رابکار می گیرد و به استعداد پویایی و تحرک می بخشد. از نظرگاه این پروژه مجموعه علاوه بر آموزش علمی به نیازهای جامعه پیرامون خود نیز عنایت به سعی در مرتفع کردن کاستی ها و نقایصی از قبیل کمبود فضاهای مناسب برای گذراندن اوقات فراغت، کمبود و ضعف فضاهای آموزش و وسایل کمک آموزشی از اهم مواردی است که مجموعه عهده دار آن می باشد.
در چنین تعریفی مشخص می شود که بنای «کانون پرورش و رشد فکری کودکان» در راستای اهداف عملکردی خود توجه ویژه ای بر شیوه انتخاب، انتظام و شکل گیری اجزاء خویش دارد. برخی از قواعد و قوانین حاکم را می توان چنین عنوان کرد.
1- معماری و فضای باز باید در خدمت پرورش اندیشه قرار گیرد.
2- از آنجا که جلب مخاطب به استفاده از امکانات کانون پرورش فکری کودکان می شود. عناصر معماری بویژه فضای سبز در خدمت این هدف قرار می گیرد.
3- از آنجایی که «کانون پرورش و رشد فکری کودکان» خود را همجوار و هم محله جامعه کوچک پیرامونی می داند بر این اعتقاد است که حق همسایگی راباید با احترام بجای آورد. لذا فضای معماری بگونه ای نظم می گیرد که در هیچ موقع مزاحم همسایگان معرفی نگردد.
-4 برای عینیت بخشیدن به جلب مخاطب از دور و نزدیک و دیدگاه کلی نگری استقرار این مجموعه در پس کوچه ها و محیط های پنهان و دور از دسترس با هدف اصلی ایجاد این مجموعه ها منافات دارد.
بر اساس اصول ذیل بستر طرح باید واجد ویژگی های ذیل باشد.
-1 نظر به اهمیت فضای سبز در ایجاد محیطی با نشاط و دلنشین لزوماً باید دارای فضای سبز مناسب باشد و یا مساعد برای ایجاد آن باشد.
-2 بستر کانون نباید از بافتهای مسکونی شهر دور باشد.
-3 توجه به اصل نزدیکی به دسترسی عمومی سبب می گردد که این کانون نزدیک به شریانهای اصلی شهر را بر استقرار خود برگزیند.
-4 از آنجا که این کانون، کانونی آموزشی و فرهنگی و تفریحی است که بسیاری از امکانات مربوطه را در خویش جای می دهد. تمایل طرح آن است که تا حد امکان مناطقی را تحت پوشش قرار دهد که از نظر فضاهای آموزشی و تفریحی محروم تر می باشند.
تحقیق در مورد کانون پرورش رشد فکری
