تربیت کودک را باید از همان‌آغاز تولد و حتّی‌از دوران جنینی شروع کرد ، زیرا «شخصیت کودک در همان پنج سال اول پایه ریزی می شود » . از اهداف مهم تعلیم و تربیت فرزند ، آماده سازی او برای زندگی در اجتماع و تعقیب اهداف الهی جامعه است . کانون خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می یابد و می آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد . در محیط های اجتماعی نظیر مهد کودک ، نهادهای دیگری به جز خانواده در آموزش هنجارها و ارزش ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده ها کاسته و بر نقش این کانون ها در الگودهی به شخصیت کودک افزوده می شود . مهد کودک برای بچّه ها عموماً جذابیتی بیش از خانه و خانواده دارد و نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در تربیت کودکان ایفا می کند . تأثیر پذیری کودکان در مهد کودک به مراتب بیشتر از خانه و خانواده است . اگر مربیان ، افرادی آموزش دیده ، کارآمد و متخصص در زمینه تربیت کودکان باشند ،خواهند توانست به بهترین شکل ممکن کودکان را تربیت کنند . از سوی دیگر بنا به گزارش مؤسسه ملی " بهداشت و توسعة رفتار کودکان " بچّه هایی که بین سال های دوم تا چهارم زندگی در مهد کودک هستند نسبت به سایر کودکان، آموزش زبان و حافظه بهتری دارند ، لذا بر آن شدیم مقاله ای تحت عنوان " نقش مهد کودک و پیش دبستانی در تربیت کودکان " را به همکاران و والدین عزیز تقدیم نمائیم .
ظهور مراکز پیش دبستانی :وظیفه آموزش این است که ذهن های خالی را به ذهن های باز تبدیل کند نه به ذهن های پر (مالکولم فوریس) .افلاطون در حدود قرن سوم قبل از میلاد معتقد بود : آموزش در دوران اولیة کودکی امری اجتماعی است و باید در این سنین کودکان را از والدین شان جدا کرد و جهت مراقبت و تعلیم به مؤسسات اجتماعی سپرد . ظهور مراکز پیش دبستانی و مهد کودک ها حاصل تحقیقات و مطالعات بزرگان تعلیم و تربیت چون دیویی در آمریکا ، کلاپارد در سوئیس ، مونته سوری در ایتالیا و دکرولی در بلژیک و ... می باشد که همگی از آموزش سنتی انتقاد کرده و در آموزش و پرورش جدید بر اساس شناخت عالم کودکی هم رأی و هم صدا بودند . هم چنین تحقیقات لورنر (1873) مطرح کرد : تمرین و آموزش باید در زمان معین و مشخصی صورت گیرد و مسالةدوران حساس را در رشد انسان عنوان کرد و این که زمان ، عامل پدید آمدن دوران حساس است ، یعنی کودک را باید در زمان مناسب وقتی که برخوردهای محیطی بیشترین تأثیر را در شکوفایی استعدادهای ذاتی کودک می گذراند آموزش داد . اما وقتی بنجامین بلوم (1964) بیان کرد که 50% رشد هوشی بین تولد تا 4 سالگی ، 30% بین 4 تا 8 سالگی و 20% از 8 تا 17 سالگی می باشد و محیط سرشار و غنی فرهنگی در افزایش رشد هوشی تأثیر بسزایی دارد و با بزرگ شدن کودک ، محیط تأثیر پذیری خود را از دست می دهد ، اهمیت توجه به آموزش و پرورش پیش از دبستان بیش از گذشته مطرح شد . این مراکز با اهداف مشخص تأسیس شده اند ،هر چند که هدف کلی آموزش و پرورش رسانیدن انسان به فلاح و قرب به خدا است . اما در آموزش و پرورش پیش از دبستان علاوه بر این هدف،رشد همه جانبة کودکان مدنظر است که‌دارای چندزیرمجموعه می باشد و از اصلی ترین این اهداف می توان به توسعة مهارت های شناختی ، فیزیکی ، زبان شناختی ، عقلانی ، عاطفی ،اجتماعی و شخصیتی کودکان رده 5- 2ساله اشاره کرد . هر چند مراکز پیش دبستانی و از جمله مهد کودک ها با هدف اولیة نگهداری کودکان راه اندازی شدند ، اما با گذشت زمان به نهاد آموزشی تبدیل شدند ، زیرا کارشناسان متوجه شدند که یادگیری اولیة رفتارها و روابط اجتماعی ، زبان های خارجی ، نقاشی ، موسیقی و کارهای دستی ، اگر از کودکی آغاز شود نه تنها بازده بیشتری در روند فراگیری دارد ، بلکه کودک را ازنظر زمانی به پیش می برد و ارزش های مهمی چون صداقت ،نوع دوستی ، محبت ، استقلال ، عطوفت ، سازگاری و هماهنگی با جامعه به او آموخته می شود .
اهمیت و ضرورت آموزش پیش از دبستان : براساس یافته های روان شناسی و علوم تربیتی، سال های پیش از دبستان در رشد و تربیت کودکان نقش اساسی و تعیین کننده ای دارد. در این دوران حساس و مهم، یادگیری‌کودکان عمیق تر،سریعتر و آسان تر انجام می شود.توانایی های آنان درجنبه های مختلف رشد شکوفا می شود و پایه های اصلی شخصیت آنها شکل می گیرد.بر همین اساس بسیاری از پژوهشگران و سیاستگذاران امر آموزش، روی آموزش ها و آموزش مهارت های پیش دبستانی و دبستان تأکید دارند و از این بین تأکید ویژة آنها بر آموزش زبان مادری ، ریاضیات و مهارت های هوشی- هنری است .آنها معتقدند حذف آموزش مهارت هایی چون آواشناسی کلمات که عامل مهمی جهت شناسایی درست حروف و درنتیجه کلمات است ، آموزش اطلاعات عمومی و زبان دوم و آموزش صحیح رفتارهای اجتماعی باعث دلزدگی از ورود به مدرسه و درنهایت افت شدید تحصیلی در میان دانش آموزان می شود. پژوهشگران معتقدند بروز ناهنجاری های رفتاری- آموزشی چون ناتوانی در درک مفاهیم آموزشی، بی قراری و شیطنت در کلاس، بیش فعالی، بی نظمی در انجام تکالیف یا رفتارهای شخصی، فرار از مدرسه، تکرار پایه آموزشی (مردود شدن) و هر نوع عدم تعادل رفتاری- آموزشی ناشی از غفلت در آموزش صحیح در پایه پیش دبستانی است. درحقیقت همه کودکان نیاز دارند تا پیش از ورود به مدرسه و یا بهتر بگوییم ورود به اجتماع، آمادگی های لازم را کسب کرده و برای ورود به اجتماع حاضر شوند. مطالعات نشان می دهد سرمایه گذاری صحیح در آموزش پایه پیش دبستانی و انتخاب برنامه آموزشی با کیفیت بالا نه تنها باعث افزایش آمادگی و اشتیاق کودکان برای ورود به مدرسه و اجتماع می شود بلکه به صورت خاص، تاثیر بسیار مثبتی بر کودکان متعلق به خانواده های متوسط،کم درآمد و یا کودکانی که والدین آنها تحصیلات مناسب و بالایی ندارند(منظور تحصیلات دانشگاهی است) خواهد داشت. دکتر فریده ترابی میلانی معتقد است : همه کودکان دنیا بر اساس یک الگوی رشد ، دوران از تولد تا پنج سالگی را طی می کنند . علاوه بر این هر کودک به عنوان موجودی مستقل و منحصر به فرد نیز الگوی رشد خاص خود را دارد . حضور کودک در مهد کودک یا دورة آمادگی این امکان را فراهم می کند تا ارزیابی دقیقی روی هر کودک انجام شود که آیا مطابق با سن خود ، مراحل رشد را طی می کند یا نه ، تأخیر در رشد کودکان که می تواند زمینه ساز عقب ماندگی آن ها را فراهم کند در این محیط ها به سرعت شناسایی می شود و امکان بازپروری را فراهم می کند . به عقیده متخصصان اگر دستمان به ایده‌آل‌ها و‌آرمان‌های نقره فام در راه پرورش کودکان نمی رسد ، می توانیم به حداقل ها اکتفا کنیم .دکتر منصوره پاکباز روان پزشک و متخصص علوم توانبخشی ، به مادران و پدران توصیه می کند که هرگز برای خود یک ایده آل دست نیافتنی برای تربیت و پرورش فرزندانشان تعریف نکنند تا بتوانند با حقایق کنار بیایند . وی عقیده دارد : توصیة ما به پدر و مادرها که به بهانه نداشتن تمکن مالی به پرورش و آموزش‌کودکان زیر هفت سال بی توجهی‌می کنند این است که ، چگونه هیچ کس حاضر نیست فرزند 7 ساله خود را به مدرسه نفرستد و در هر شرایطی او را به یک مدرسه متناسب با شرایط زندگی اش می فرستد تا سواد بیاموزد پس درباره مهد کودک نیز باید این گونه عمل شود
شامل 8 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله نقش مهد کودک و پیش دبستانی در تربیت کودک