- به نام خداوند بخشنده مهربان
2- ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است
3- خداوندی که بخشنده وبخشایشگر است
4- خداوندی که مالک روز جزا است
5- تنها ترا می پرستم وتنها از تو یاری می جوییم .
6- مارا به راه راست هدایت فرما
7- راه کسانی که آن هارا مشمول نعمت خود ساختی . نه راه کسانی را که بر آن ها غضب کردی ونه گمراهان !
تفسیر آیه 1
از میان تمام موجودات آن که ازلی وابدی است ، تنها ذات پاک خواست وبه همین دلیل باید همه چیز وهر کار را با نام خدا آغاز کرد ودر سایه او قرار واز او استمداد کرد ، لذا در نخستین آیه ی قرآن می گوییم « بنام خداوند بخشنده مهربان » وپایداری وبقاء عمل بسته به ارتباطی است که با خدا دارد . به همین دلیل در نخستین آیاتی که به پیامبر وحی شد دستور می دهد که در آغاز شرق تبلیغ اسلام این وظیفه را با نام خدا شروع کند . به هر حال هنگامی که کارها با تکیه برقدرت خداوند آغاز می کنیم خداوندی که قدرتش مافوق همه قدرتهاست ، سبب می شود که از نظر روانی نیرو وتوان بیشتری در خود احساس کنیم مطمئن تر باشیم ، بیشتر کوشش کنیم از عظمت مشکلات نهراسیم ومایوس نشویم وضمناً نیت و عمل مان را پاکتر و خالص تر کنیم .
در آیات دوم این سوره می بینیم که جهان غرق رحمت اوست وبعد از بسم الله که آغازگر سوره بوده است نخستین وظیفه بندگان آن است که به یاد مبدا بزرگ عالم هستی ونعمتهای بی پایانش بیفتد واز همین رو نعمتهای بی پایان او می تواند بهترین وجامع ترین راه برای شناخت مبدا واسرار رازهای خلقت او باشد .
حمد در عربی به معنی ستایش کردن در برابر کار یا صفتی نیک است مدح به معنی هر گونه ستایش است ، خواه در برابر یک امر اختیاری ، خواه یک امر غیره اختیاری ولی شکر معنای محدودتری از همه اینهادارد .
در آیه سوم این سوره از دو صفت خداوند یاد می شود رحمن و رحیم ومهمترین اوصاف خداوند به شمار می آیند ودرنماز های روزانه حداقل 30 بار تکرار می شوند واین بدان خاطر است که ما به این اخلاق الهی بیش از بیش نزدیک شویم وآنرا در زندگی خود جای دهیم .
بنابراین رحمان ورحیم بعد از « رب العالمین » اشاره به این نکته است که ما در عین قدرت نسبت به بندگان خویش ، با مهربانی ولطف رفتار می کنیم .
در آیه بعدی قرآن به سراغ قیامت در روز رستاخیز میرود ومتذکر می شود که محور مبدا معاد که پایه هر گونه اصلاح اخلاقی است در وجود انسان تکمیل می گردد . در اینجا تعبیر به « مالکیت خداوند » شده است که نهایت سیطره ونفوذ او در آن روز همه کس را آشکار می کند .
مالکیت خدا در آن روز یک مالکیت اعتباری است ولی مالکیت او به جهان هستی یک مالکیت حقیقی است وآن پیوند خاص موجودات با خداست که اگر یک لحظه ار او بریده شود نابود
می شوند .بعضی از مفسران نام گذاری آن روز را به « یوم الدین » به این معنا می دانند که در آنروز هر کس بر مبنای دینی که دارد مورد باز خواست قرار خواهد گرفت .
آیه بعدی سرآغازی است برای نیازهای بنده وتقاضاهای او از خدا ، آیات گذشته سخن از توحید ذات وصفات می گفت ودر اینجا سخن از توحید عبادت وتوحید افعال است .
توحید عبادت آن است که هیچ کس وهیچ چیز به جز خداوند را شایسته عبادت ندانی . در آیه 6 این سوره پس از اظهار تسلیم در برابر پروردگار ووصول به مرحله عبادت و استعانت واستعداد از ذات پاک او نخستین تقاضای بنده این است که او را به راه راست هدایت کند راه عدل و داد ، صراط المستقیم همان آیین حق است ومراتب ودرجاتی دارد که همه افراد در پیمودن این درجات یکی نیستند . هر مقدار از این درجات راانسان طی می نماید ، باز درجات بالاتر ووالاتر وجود دارد که انسان با ایمان باید از خدا بخواهد تا او را به آن درجات راهنمایی کند .
شامل 56 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله تفسیر آیات 1تا7 سوره حمد