این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 150 صفحه است.
چکیده
بلوغ اجتماعی مرحله¬ای است که انسان به خودکفایی، استقلال، قدرت تصمیم گیری و هویت می رسد، دیگران را می پذیرد و با آنها تعامل سازگار برقرار می کند.
از آنجا که اکثریت جمعیت کشورمان را جوانان تشکیل داده اند و با توجه به اینکه بیشتر مشکلات جوانان ریشه در جوانی و رشد اجتماعی آنان دارد و استقلال، هویت و شکل گیری آن که اساس رشد اجتماعی را تشکیل می دهند در نوجوانی آغاز می شوند.
اهمیت بلوغ اجتماعی در نوجوانی را بصورت قابل ملاحظه¬ای مطرح می کند. کودکان همزمان با رشد عاطفی از نظر اجتماعی نیز رشد می کنند و قالب ها ، ارزشها، و رفتارهای مورد نظر فرهنگ و جامعه را می آموزند. (اجتماعی شدن) دختران و پسران نوجوان در جوامع مختلف و در خانواده های متفاوت تحمل یکسانی در پذیرش قوانین اجتماعشان ندارند.
اهمیت نوجوانی از طرفی به علت رشد همه جانبه جسمانی نوجوان و از طرفی دیگر به گسترش استعدادهای روانی او مربوط است.
خانواده مهمترین پایگاه در رشد عواطف و رشد اجتماعی نوجوان محسوب می شوند و وضعیتهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، میزان تحصیلات والدین، آداب و رسوم، تعداد اعضای خانواده و آرزوهای والدین بر رشد عواطف و رشد اجتماعی نوجوانان اثرگذار هستند.
نوجوانی با پرسش «من کیستم؟» همراه است پاسخ به این سوال هویت نوجوان را شکل می دهد.
انتخاب حرفه، باور اخلاقی، مجموعه¬ای از نقشهای اجتماعی ، نقش جنسی، صمیمت و ازدواج از ثمرات رشد هویت است. در جامعه پذیری و فرهنگ پذیری افراد و الگو برداری از ارزشها و هنجارهای جامعه و فرهنگ می پردازند و برای ایفای نقشهایی که یا جامعه به آنان محول کرده است و یا خودشان انتخاب می کنند آماده می شوند و درحقیقت شخصیتشان شکل میگیرد.
این پژوهش به بررسی عوامل محیطی اثرگذار (اجتماعی، فرهنگی، روانشناختی) بر بلوغ اجتماعی در حوزه روانشناسی اجتماعی و با استفاده از نظریه یادگیری اجتماعی «بندورا» پرداخته است.
به نظر می رسد بین تحصیلات فرد، تحصیلات پدر و مادر ، سن ، تعداد دوستان، سلامت جسمی، عضویت در گروهها، مطالعه و … و بلوغ اجتماعی رابطه وجود داشته باشد.
پژوهش به طور اسنادی – میدانی انجام شد و جامعه آماری انتخاب شده به تعداد ۱۰۰ نفر به صورت تصادفی خوشه¬ای از میان دختران دبیرستانی و پیش دانشگاهی مجرد منطقه ۲ آموزش و پرورش انتخاب شده است.ابزار اندازه گیری ، پرسشنامه، جداول یک بعدی، جداول دو بعدی و خی دو محاسبه شده است.
قسمتی از اطلاعات جمع آوری شده بصورت کتابخانه¬ای و قسمتی دیگر از طریق پخش پرسشنامه در میان جامعه آماری است؛ سپس داده های آماری توسط برنامه spss استخراج شد .ازمیان فرضیات ارائه شده ۵ فرضیه مورد تأیید قرار گرفت.
بین تحصیلات پدر، شغل پدر، تعداد دوستان صمیمی، ساعات مطالعه وساعات تماشای تلویزیون و بلوغ اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.
واژه های کلیدی: بلوغ اجتماعی، خانواده، تحصیلات، درآمد خانواده،
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسأله
اهداف پژوهش
ضرورت و اهمیت تحقیق
تعاریف و اصطلاحات
محدودۀ مطالعاتی پژوهش
فصل دوم : شرح برخی مفاهیم مرتبط با بلوغ اجتماعی و نوجوانی
مقدمه
۱- اجتماعی شدن
۲- مفهوم و نشانه های رشد اجتماعی
۱-۳- مفهوم نوجوانی
۲-۳- مراحل نوجوانی
۳-۳- خصایص و ویژگیهای نوجوانی
۴-۳- خصایص اجتماعی دورۀ نوجوانی
۵-۳- روابط نوجوان و خانواده
۶-۳- طبقۀ اقتصادی – اجتماعی خانواده و رشد اجتماعی
۴- مروری بر تحقیقات موجود در مورد اجتماعی شدن و رشد اجتماعی
۵- سازگاری
۱-۶- رشد هویت
۲-۶- عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت
۳-۶- نظریۀ اریکسون در مورد رشد اجتماعی
۴-۶- نظریۀ بندورا
۱-۷- جامعه پذیری
۲-۷- موانع جامعه پذیری بهنجار
۱-۸- فرهنگ پذیری
۲-۸- هویت فرهنگی
۳-۸- خصوصیات فرهنگ پذیری
۴-۸- فرهنگ پذیری در عصر حاضر
۱-۹- نقش اجتماعی
۲-۹- انواع نقش ها
۳-۹- نقش و شخصیت اجتماعی
۴-۹- نقش و پایگاه اجتماعی
۵-۹- نقش های انتظاری و نقش های واقعی
۶-۹- تصویب و تأیید اجتماعی نقش ها
۷-۹- نقش کلیدی
۱۰- چارچوب نظری
مدل مطالعاتی ( دیاگرام )
فصل سوم : روش شناسی پژوهش
مقدمه
روش پژوهش
جامعۀ آماری
حجم نمونه و روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری ( ابزار سازی )
روش جمع آوری اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل ( آماری ) اطلاعات
فصل چهارم : جداول و داده های آماری
مقدمه
جداول یک بعدی
جداول دو بعدی
نمودارهای دایره ای
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
نتیجه گیری
تنگناهای تحقیق
پیشنهادات
خلاصۀ پژوهش
فهرست منابع
ضمائم مآ
مقدمه
انسان همانطور که از لحاظ جسمانی کامل می شود از لحاظ روانی و اجتماعی نیز رشد می یابد . افراد در مواجهه با خانواده، جامعه و فرهنگ؛ ارزشها، هنجارها، بایدها و نبایدها را می آموزند و در صورت پذیرش و تکرار آنها را در خود درونی می کند .
این آموخته ها که در ابتدا از خانواده آغاز می شود با رشد کودک افزایش می یابد و به محیط های دیگر بسط داده می شود .
در نوجوانی این الگوبرداری به شکل قابل ملاحظه ای شدّت می یابد و با خطرپذیری از سوی نوجوان همراه است. نوجوانی حالات دوگانه ای را به همراه دارد، غم و شادی، بیم و امید، گاهی نوجوان در کسوت یک عاشق شوریده است و گاهی قهرمانی حماسی و بین آنچه هست و آنچه می خواهد باشد در رفت و آمد است .
خانواده به علت اینکه اولین محیطی است که هر فرد الگوپذیری و هنجارشناسی را در آن می آموزد و نیز از جهت نوع تربیتی که در آن خانواده وجود دارد در مسیر نوجوانی بسیار مهم است؛ همسالان، اجتماع، آموزش و پرورش، آداب و رسوم و … هر یک به نوعی عاملی مهم در نوجوانی محسوب می شود .
رشد اجتماعی در محیطها و فرهنگهای مختلف، در افراد متفاوت است .
استقلال طلبی، خودکفایی و هویت یابی از مسائل مهم نوجوانی است و بلوغ اجتماعی نیز عبارت است از مرحله ای که انسان به استقلال، خودکفایی و هویت رسیده باشد . از آنجا که مسائل اساسی بلوغ اجتماعی در نوجوانی آغاز
می شود می توان به این نتیجه رسید که نوجوانی و بلوغ اجتماعی برهم تأثیر متقابل دارند و عوامل تأثیرگذار بلوغ اجتماعی در نوجوانی حائز اهمیت زیادی است .
در این پژوهش سعی شده است برخی از این عوامل تأثیرگذار مورد بررسی قرار گیرد .
این تحقیق در ۵ فصل تنظیم شده که مباحث زیر را در بردارد :
فصل اول : کلیات پژوهش، فصل دوم : شرح برخی از مفاهیم مرتبط با بلوغ اجتماعی و نوجوانی، فصل سوم : روش پژوهش، فصل چهارم : جداول و
داده های آماری، فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری .
البته مباحث و مقولات مربوط به بلوغ اجتماعی را مسلماً نمی توان محدود به این مختصر دانست و هنوز در این موضوعات بسیار جای سخن باقی است، با این امید که این اندک بی فایده نباشد .
بیان مسئله
نوجوانی دورانی حساس، پرتنش و سرشار از فراز و نشیب است؛ گذرگاهی از کودکی به سوی بزرگسالی، مملو از ترس و امید، خوشحالی و غم و پر از تعارض و تناقض می‌باشد. دوره‌ای است که فرد به الگوپذیری از فرهنگ و جامعه می‌پردازد.
پایه‌ها و ریشه‌های بلوغ اجتماعی در نوجوانی کاشته می‌شود و همراه با رشد انسان تکامل می‌یابد. بلوغ اجتماعی مرحله‌ای است که فرد احساس هویت می‌کند و خود را دارای اعتبار و شخصیت می‌داند، می‌تواند با دیگران تعامل سازگار برقرار کند، به استقلال و خودکفایی برسد، وارد داد و ستدهای مالی و دارای شغل شود، هنجارها و ارزش‌های جامعه در او درونی شده باشد و نقشهای متناسب با این هنجارها و ارزشها را بپذیرد.
در صورتی که تمام عوامل تأثیرگذار بلوغ اجتماعی نظیر: خانواده، اجتماع، آموزش و پرورش فرهنگ، گروه همسالان و… در نوجوانی به طور متعارف و بی‌هیچ خلل و مشکلی برای فرد مهیّا باشد، می‌توان انتظار داشت متقارن با پایان دوره نوجوانی به طور نسبی فرد دارای بلوغ اجتماعی شده باشد.
فرد بالغ سهم خود را در روش و منش زندگی باور و در رفتارهای خود احساس مسئولیت دارد، مفهوم زندگی اجتماعی و نقش اجتماعی را درمی‌یابد و از خودمحوری و «من‌فردی» گذر کرده و «من جمعی» در او شکل میگیرد.
فردی که بلوغ یافته باشد از نظر روانشناختی متعادل و سازگار بوده و برای پذیرش و قبول مسئولیت‌ها در جوانی و نیز داشتن شغل آماده خواهد بود.
شخصی که از نظر اجتماعی به بلوغ رسیده باشد توانایی بهتری در حل مسائل خود دارد و انتظار موفقیت در کارهایش بیشتر خواهد بود.
عدم طی شدن موفق بلوغ اجتماعی فرد را دچار احساس سردرگمی، بی‌هویتی، ناسازگاری، نارضایتی از خود، افسردگی و عدم اعتماد به نفس می‌کند.
خانواده عنصری مهم و حیاتی در نوجوانی و بلوغ اجتماعی می‌باشد و می‌تواند پایگاه محکمی برای نوجوان باشد. گروه همسالان نیز به علت همانندسازی‌های نوجوان و اینکه بیشتر وقت وی با همسالان در مدرسه گذرانده می‌شود مهم جلوه می‌کند.
با توجه به اهمیت ویژه‌ای که نوجوانی برای خودکفایی، استقلال و پذیرش مسئولیت در جوانی دارد و با درنظر گرفتن این مطلب که بیشتر مشکلات و معضلات جوانان که به شکل مانع در راه موفقیت آنها ظهور می‌کند ریشه در نوجوانی و بلوغ اجتماعی آنان دارد این موضوع به عنوان موضوع پژوهش انتخاب شود.
محقق درنظر دارد در حوزه روانشناسی اجتماعی و با استفاده از نظریه یادگیری اجتماعی «بندورا» تأثیر عوامل محیطی بلوغ اجتماعی را در نوجوانان مورد تحقیق و پژوهش قرار دهد.
اهداف تحقیق
الف) هدف کلی
بررسی و شناخت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در بین نوجوانان دختر منطقه ۲ به منظور تقویت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در نوجوانی.
ب) اهداف جزیی
۱ ـ بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
۲ ـ بررسی و شناخت عوامل فرهنگی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
۳ ـ بررسی و شناخت عوامل روانشناختی مرتبط با بلوغ اجتماعی.
ضرورت و اهمیت تحقیق
با توجه به اینکه ایران کشوری دارای بافت اجتماعی جوان است و اکثریت هرم سنی را جوانان و نوجوانان تشکیل داده‌اند و با عنایت به این مطلب که مشکلات جوانی اغلب ریشه در خوب طی نشدن مسیر نوجوانی دارد اهمیت بلوغ اجتماعی مطرح می‌شود زیرا شکل‌گیری هویت و انسجام شخصیت فرد که از موضوعات اساسی و مهم بلوغ اجتماعی است در نوجوانی آغاز می‌شود.
انتظار می‌رود یک فرد بالغ بعد از اتمام نوجوانی از نظر اجتماعی تا حدودی به استقلال و خودکفایی رسیده باشد که بتواند امور مربوط به خود را سرپرستی و اداره نماید.
بلوغ اجتماعی یک روند و فرآیند است که اگرچه در طول حیات آدمی وجود دارد و با رشد انسان تکامل می‌یابد دارای فراز و فرودهایی است که در نوجوانی اهمیت بسیاری دارد.
نوجوان در این دوران به دنبال تجربه کردن و فراگیری محیط اطرافش است و کمک والدین را خیلی پذیرا نیست می‌خواهد بیاموزد، تجربه کند و احساس کند که می‌تواند، از آنجا که خانواده اولین نهادی است که فردالگوپذیری را در آن آغاز می‌کند رکن مهمی در بلوغ اجتماعی محسوب می‌شود. خانواده در بلوغ اجتماعی و در دوران حساس نوجوانی می‌تواند با درایت، آگاهی صبر و آرامش کوره‌راه‌های این مسیر پرتعارض را هدایت کند و از این طریق عزت‌نفس، تحمل، شهامت رویارویی با مسائل و اعتماد به نفس را در آنها تقویت کند.
عوامل دیگری نظیر گروه همسالان، رسانه‌ها، آموزش و پرورش و….در بلوغ اجتماعی حائز اهمیت است و با توجه کردن به آنها از طریق فرهنگ‌سازی و اشاعه آن می‌توان درگذار از نوجوانی به جوانی و بلوغ اجتماعی مؤثر بود.
بررسی و شناخت عوامل مؤثر بلوغ اجتماعی در بین نوجوانان دختر منطقه 2 تهران