نخستین کسانی که به فکر ساختن کاغذ افتادند، چینی ها بودند. آنها حدود سال 105 میلادی به روشی که عمومأ به فردی به نام کای لون نسبت داده می شود، این کار را آغاز کردند. او به فکر افتاد که پارچه های کهنه، طنابها ودیگر مواد گیاهی –کتان پوست درخت توت(مورد) و نی بامبو را پوسانده در یک هاون بکوبد تا الیاف آنها جدا شود. خمیری را که به این ترتیب به دست می آمد، در یک تشت بزرگ وپر از آب حل میکردند. سپس به کمک صفحه ای که با ترکه های ظریف بامبو بافته می شد الیاف را بیرون می کشیدند؛ به این ترتیب که آن را چندین بار تا عمق لازم در آب فرو می بردند. برگهایی که از این فرمها بیرون کشیده می شد، بر سطوح صاف پهن کرده ودر آفتاب خشک می کردند. در سال 1957 در باقیائو واقع در ایالت شانسکی (چین) قطعاتی از کاغذ قدیمی را در گوری باستانی متعلق به قرن دوم قبل از میلاد مسیح باز یافتند. با وجود این کای لون را می توان به دلیل ابداع مواد اولیه تازه وبه سبب بهبود روشهای ساخت کاغذ یک مکتشف به شمار آورد. به حسب روایات روش چینی ساخت کاغذ قرنها به صورت یک راز حفظ شد تا این که در قرن هفتم گروهی از کاغذ سازهای چینی به اسارت مسلمانان در آمدند. در سال 751 چینی ها در ترکستان از مسلمانان شکست خوردند.اسرایی که به سمرقند انتقال یافتند،مجبور بودند به حرفه خود اشتغال ورزند. در میان آنها، کاغذ سازها، دانش خود را در قبال آزادی به فاتحان آموختند.گسترش این صنعت در سمر قند به دلیل وجود کشتزارهای وسیع کتان وشاهدانه وکانالهای آبیاری که آب فراوان داشتند تسهیل گشت.
چهل سال بعد در سال 793 کار گاه کاغذ سازی دیگری در بغداد تأسیس شد، چرا که هارون الرشید کاغذ سازهای چینی را به بغداد آورده بود. مع ذالک در این زمان غرب به صورت جدای از شرق زندگی می کردند واسلام صاحب اختیار مدیترانه که مهمترین راه ارتباطی به شمار می رفت، باقی ماند. وهمین می رساند که چرا باید بیش از پانصد سال انتظار کشید تا کاغذ به اروپا وارد شود. روش ساخت کاغذ از ایران به سوریه، دمشق، بین النهرین، بغداد ودر نهایت به مصر راه می یابد. با واسطۀ تمدن اسلام وبه عبارت دقیقتر فتوحات مسلمان در اسپانیاست که کاغذ در قرن دهم در اروپا شناخته می شود. جنگهای صلیبی ومراودات تجاری که این جنگها با بنادر شرق به وجود آوردند به دیگر کشورهای اروپایی اجازه داد این وسیله جدید کتابت را بشناسند.
مواد تشکیل دهنده کاغذ
مواد اولیه ای را که در ساختن کاغذ مورد استفاده قرار می گیرند، می توان به سه گروه تقسیم کرد: مواد سلولزی، عوامل چسبنده و مواد اضافی.
1-مواد سلولزی
مواد سلولزی را بصورت مستقیم ویا غیر مستقیم از گیاهان می گیرند.گیاهان یکساله نظیر پنبه کتان شاهدانه وکنف را پس از استفاده در نساجی به صورت خمیر کاغذ در می آورند.الیاف آنها از سلولز تقریبأ خالص تشکیل می شود؛ زیرا دیگر مواد متشکله گیاهی در جریان عملیات ساختن الیاف نساجی حذف شده اند. با وجود این به هنگام تهیه خمیر کاغذ الیاف دیگری به آنها افزوده می شود: آلفا که به آن اسپارت نیز گفته می شود یا گندم چاودار جو یا جو سیاه. در میان درختان مخروطیان (کاج ،سرو،صنوبر وغیره) نسبت به درختان دارای برگ پهن(چنار، سپیدار،تبریزی و...) مقدار زیادتری سلولز تولید می کنند.چوب در کنار سلولز خالص یا سلولز آلفا شامل مواد دیگری است که اهم آنها عبارت است از لینین وهمی سلولزها(سلولزهای بتا وگاما) قبل از توصیف مولکول سلولز، جا دارد آن را در محیط خود آن چنان که هست نشان می دهیم: لیف گاهی وبه عبارت دقیقتر سلول گیاهی.همه سلولها از تقسیم کامبیوم شکل می گیرند.آنها به حسب راستای انتشارشان به سلول چوب(انتشار داخلی) یا سلول لیبر(انتشار بیرونی) تبدیل واز یکدیگر متفاوت می شوند.لینین تنها به هنگام عمل لینیفیکاسیون، زمانی که سلولها به سلولهای چوب تغییر شکل می دهند، در ساختار فیبری اصولأ لایه میانی ولایه نخستین ته نشین می شود. سلول گیاهی بالغ به خلاف سلول حیوانی دارای دواره ای است مرکب از چندین قشر. بیرونی ترین آنها یا لایۀ نخستین حاوی لینین بسیاری است که با کمی پکتین وسلولز.سلولز به شکل میکرو فیبر هایی پراکنده می شود.لایه ثانوی شامل سه قشر است واستخوان بندی سلول گیاهی را تشکیل می دهد.قشر های مختلف از میکرو فیبرهایی تشکیل می شوند که گرایش متوسط آن از قشری به قشر دیگر فرق می کند.ضخیم ترین قشر، قشر میانی است که حاوی بیشترین سلولز به شکل فیبرهایی جهت دار است.در قشر درونی جهت فیبر های سلولز تقریبأ عمود بر فیبرهای قشر قبلی است.
الف-سلولز
سلولز پلیمری است طبیعی که زنجیرۀ خطی طویل آن فقط در یک فر مول شیمیایی تشکیل شده است،یعنی گلوکز6o12H6C.دیمری که از اجتماع دو مولکول گلوکز شکل گرفته سلوبیوز نامیده می شود همین دیمر است که واحد واقعی مکرر سلولز می باشد.نمایش یک مولکول سلولز مرکب از n مولکول گلوکز چنین است: گروههای پر شمار هیدروکسیل سلولز می توانند به دیگر زنجیره های سلولز بپیوندند.این پیوند ها را (پلهای هیدروژن) می نامند. مولکول کلان(ماکرو مولکول) در این هنگام دسته ها را تشکیل می دهند:رشته های مسیل (مربوط به بخشهای ریز معلق در محلولهای چسبنده) هنگامی که آنها به یکدیگر متصل می شوند، ترکیباتی حجیم تر به وجود می آورند: فیبریها، همین فیبرها هستند که چون به نمونه های متعدد دیگر بپیوندند فیبرهای گیاهی به معنای واقعی کلمه را به وجود می آورند. پیوندهیدروژن پایه واساس گروه بندی مواد برخی از نواحی مولکولهای سلولز است که به این ترتیب کریستالیت ها را تشکیل می دهد.در این کریستالتها، ساختار ماده بقدری متراکم است که غالب عوامل شیمایی نمی تواننددر آن نفوذ کنند.هر فساد شیمیایی که روی دهد در نواحی بارزتر که به آنها بی شکل می گویند،دیده می شود. مقاومت مکانیکی کاغذ نه تنها به طول الیاف بستگی دارد، بلکه بویژه اتصالات هیدروژنی که طی فرایند ساخت کاغذ در موقع خشک کردن شکل می گیرد نیز بستگی دارد. هنگامی که الیاف روی یکدیگر قرار می گیرند، پیوند مستقیم میان فیبرها که تا این هنگام وجود ندارد،یا نادر است-جایگزین اتصالات فیبر-آب می شوند.این پیوندها میان فیبرها و میان گروههای هیدروکسیل OH که بر فیبرهای مختلف جای گرفته اند،ازاین رواست که
یک ورقه کاغذ کهنه را می توان تنها با مر طوب کردن آن استحکام بخشید؛چرا که اتصالات حاوی 6تا 8 درصد آب باشد.اگر آب خمیر کاغذ بشدت گرفته شود، الیاف از جهت طولی خود را جمع می کنند وحتی صدمه می بینند.در این هنگام اتصالات میان فیبرها بسیار زیاد می شود وکاغذ انعطاف پذیری خود را از دست می دهد فشار ها مکانیکی که بر فیبرها وارد می شود دیگر در طول فیبرها توزیع نمی شود وفیبرها می شکنند.
ب-همی سلولز
همی سلولز شامل یک سلسله موادی است که با سلولز وگلوگز ودیگر قندها ترکیب شده است.زنجیرهایی که تشکیل شده اند کوتاه وغالبأ شاخه شاخه شده اند.مولکولهای همی سلولز گرایش زیادی به تشکیل اتصالات هیدروژنی دارند.انها بسیار جاذب آب ومتصل شونده هستند ورشته ها یمسیل را-که در بطن فیبرها با یکدیگر اجتماع می کنند در خود ادغام می کنند. همی سلولز بعکس مولکولهای سلولز آلفا براحتی در آب قلیایی حل می شوند.
ج-لیگنین
لیگنین ماده طبیعی سختی است با ویژگی پولیمری ضعیف که بویژه در الیاف چوب فراوان است.ترکیب شیمیایی آن هنوز کاملأ شناخته نشده؛اما بی شک پیچیده تر از ترکیب شیمیایی سلولز آلفاست.در روشهای ساخت کاغذ کوشش می شودبرای آزاد کردن الیاف سلولز وبه این دلیل که مولکولهای لیگنین به سختی ارتباطات هیدروژنی- که برای مقاومت کاغذ ضروری است-بر قرار می سازند،قبل از هر چیز این ماده را از خمیر کاغذ حذف کنند.بعلاوه لیگنین تأثیر عوامل بیرونی بویژه را بشدت پذیرا می شود.
2-عوامل چسبنده
عوامل چسبنده موادی هستند که برای جلوگیری از ماهیت جذب رطوبت کاغذ به آن اضافه می شوند.در واقع باید کاغذ را با عوامل چسبنده ای پوشاند که اثر چاپ یا دستنوشت را ممکن سازد.یک کاغذ فاقد عامل چسبنده مرکب را بسرعت جذب می کند واین امر کاغذ را لکه دار می سازد.از همان آغاز، به کاغذ ها عوامل چسبنده اضافه می کرده اند.مسلمانان از چسب گیاهی (سریش) از جنس نشاسته استفاده می کردند.در اروپا کاغذ سازهای شهر فابریانو استفاده از سریشم را در سال 1327 معمول کردند.این چسب از طریق حرارت دادن مواد زاید دباغی،خرده رزیره های پوست یا آلایش حیوانات مختلف به دست می آمد.به علاوه در این شیوه انجام کارهای دیگر ضروری بود. در سال 1634 در کتابچه ای پیرامون نحوۀ ساخت کاغذ برای نخستین بار به استفاده از زاج اشاره شده است. هدف از افزودن زاج به سریشم این بود که حالت لزج بودن چسب را در جریان تغلظ ودر حرارتهای مختلف از بین ببرند ومقاومت کاغذ را در مقابل نفوذ مرکب افزایش دهند.قبلأ در جر یان قرن هفدهم،عامل چسب را به خمیر تصفیه شده داخل کرده بودند. در آغاز قرن نوزدهم،هنگامی که کاغذ به شیوه مستمر در ماشین ساخته می شد، به جای چسب حیوانی از چسب گیاهی از جنس صمغ استفاده می کردند.صمغ را از تنه درختان کهن یا با خراش دادن درخت کاج استخراج می کردند.صمغهای مختلفی وجود دارد؛ اما ویژگیهای مشترک آنها داشتن اسیدیته بالاست.آنها حاوی اسید ها با ساختار ترپنیک هستند که اهم آنها اسید آبیتیک است.هیدرولیزه کردن صمغ موجب می شود که در آب حل می شود.این شیوه در سال 1830 نخست در ایالت متحده رایج شد. از سال 1880 به بعد زاج مورد استفاده از سوی سازندگان کاغذ دیگر سولفات مضاعف نیست،بلکه از سولفات آلومین استفاده می شود.
3-مواد اضافی
مراد از مواد اضافی مواد معدنی بسیار ریزی است که در خلل وفرج میان الیاف سلولز جای می گیرند واین جاهای خالی ر اپر می کنند. استفاده از آنها برای این نیست که یه کاغذ وزن سنگینی بدهند، بلکه هدف این است که کاغذ سفید شود ونور را از خود عبور ندهد. بعلاوه،این مواد اضافه شده سطح کاغذ را صاف وصیقلی می کند تا کار چاپ روی آن بهتر صورت پذیرد؛ اما وجود این مواد از شمار اتصالات میان فیبر های سلولز می کاهد ومقاومت مکانیکی کاغذ را تضعیف می کند. تمامی این مواد اضافه شده به خمیر کاغذ مواد معدنی طبیعی هستند، گر چه می توان از مواد مصنوعی نیز استفاده کرد.در میان مواد اضافی طبیعی از کائولن- که در سال 1733 در انگلستان کشف شد واز سال 1870 برای استفاده در کاغذ سازی به کار گرفته شد- از همه بیشتر استفاده می شود. کائولن که همان سیلیکات هیدراته آلومینیوم است از طریق تلاشی تدریجی صخره های دارای آلومین شکل می گیرد.استفاده از کائولن بسیار با صرفه است؛اما کاغذ را خیلی سفید می کند. میان سالهای 1800و1832 از ژیپس(سولفات کلسیم) برای نخستسن بار استفاده می شود،این ماده را پودر مروارید نیز می نامند.به خلاف مواد اضافی که مستقیمأ به خمیر کاغذ افزوده می شوند، مواد (مالیدنی) پس از شکل گرفتن ورق کاغذ روی آن کشیده می شوند. لعاب دادن که در قرن هیجدهم ابداع شد، تنها از قرن بیستم به بعد رواج کامل یافت.حتی برخی از لعابها،قلیایی هستند وبه این ترتیب روی کاغذ های دارای چسب زاج-کولوفان که اصلأ اسیدی اند، یک تامپون به وجود می آورند.
تعریف دیگری از کاغذ
پرده ای نمد مانند،بافته ویا سلسله ای است از الیاف ماده سلولزی، دارای ضخامت، رنگ، استقامت وسطح یکنواخت.این ورق، مرکب است از الیاف تک سلولزی که به شکل نمد در آمده اند وطوری کوبیده ورشته رشته شده اندکه سلولزهای تشکیل دهندۀ آنها می توانند به صورت کم و بیش اشباع آبی شده وخمیری شل، چسبنده ومنسجم را تشکیل دهند. این خمیر شل به تر تیب زیر، به صورت یک لایۀ نازک ویکنواخت به نام کاغذ در می آید.
1- فرو بردن قالب وقاب کاغذ سازی در یک حوضچه پر از خمیر وکشیدن خمیر.
(قالب: یک تور سیمی کشیده شده روی یک چهار چوب.) (قاب: یک چهار چوب قابل جدا شدن روی قالب.)
2-تکان دادن خمیر متشکله برای بالا بردن استقامت کاغذ کمک می شود.
3-ساکن گذاشتن قالب به منظور آن که آب اضافی خمیر از تور سیمی خارج شود.
4- وارد کردن فشار زیاد بر خمیر شل ویکنواخت، به وسیله پرس دستی یا هیدرولیک
5- خشک کردن وآهار دادن وپرداخت کردن.
تعریف دارد هانتر
او یک ناشر کتاب بود وبیشتر عمر خود را صرف تحقیق وانتشار آثاری در مورد کاغذ وبه خصوص تاریخچه وطرز عمل آن، کرده است وبه حق سهم مهمی در زمینه کاغذ دست ساز در قرن بیستم دارد،کاغذ دست ساز را چنین تعریف می کند: فرایند ساخت کاغذ حقیقی دست ساز از این قرار است؛ تارها ورشته های اولیه این اوراق نازک بایستی آن قدر خیسانده وکوبیده، که هر تار به طور مجزا وجداگانه ای در آمده باشد. این تارها دوباره با آب مخلوط می شوند وبه وسیله یک سینی توری مانند از آب، به صورت یک لایه نازک، بیرون کشیده وآب اضافی آنها از سوراخهای کوچک توری خارج می شود و ورق نمد مانندی از این تارها بر سطح توری به جای می ماند.این لایه نازک از رشته های در هم بافته آمیخته شده را کاغذ می نامند. ماده اصلی کاغذ، رشته، تار یا لیف سلولزی است که کم وبیش در تمام گیاهان زندن پیدا می شود.سلولز کربو هیدراتی است که می تواند در اثر عمل تجزیۀ با آب به گلوکز تبدیل شود.
انواع کاغذ
کاغذ خوابیده
کاغذ خوابیده کاغذی است که جسم آن با نقوش خطوط موازی (مارک آبی) شده باشد. این خطوط در اثر خوابیدن خمیر شل کاغذ، روی قالب سیمی در ط ساختن کاغذ دستی به وجود می آیند. این تعریفی است از (فرهنگ لغات وبستر). لیکن بسیار مشکل است که تعریفی جامع از کاغذ خوابیده، بدون اشاره به قالبی که با آن این نوع کاغذ ساخته می شود، ارائه کرد. این قالب که خود یک شاهکار هنر دستی است متشکل است از تعداد متفاوتی از سیمهای موازی خوابیدۀ کنار هم ومعمولأ از جنس برنج(فلز) ویا از رشته های نازک نی (در شرق).این رشته هادر فواصل تقریبأ 5/2 سانتیمتری، به وسیلۀ چندین خط زنجیری یا بخیه هایی (عمود بر رشته ها) واز جنس سیم نازک ویا موی اسب ومشابه آن، محکم به یکدیگر متصل شده اند. هنر وکار پر مشقتی که در ساخت یک قالب خوابیدۀ قدیمی به کار رفته، کاملأ محسوس وپیداست. با قرار دادن یک ورق کاغذ خوابیده در مقابل نور، نقش خطوط قوی موازی (مارک آبی حقیقی) وهمچنین خطوط ضعیف تر زنجیری عمود بر آنها کاملأ قابل مشاهده است.
کاغذ بافته
بعضی ها بر این باورند که آقای جان بسکرویل بیشتر به خاطر اینکه سطح صاف تری در کاغذ چاپ به وجود بیاورد، این نوع کاغذ را توسعه داد، یا بهتر بگوییم دوباره کشف کرد به نظر برخی دیگر که افتخار این کار باید به جای دیگری نسبت داده شود. به هر حال، وقتی این نوع کاغذ را جلو نور قرار دهیم، نباید نقوش منظم خطی در آن دیده شود، بلکه نقوش موزون ابر مانندی در آن هویداست. قابل ذکر است که تور بافتهایی که روی قالب کشیده می شود باید از جنس سیم فلزی ضد زنگ یا نخ مصنوعی باشدوبافت این توری بسیار ریزتر از بافت توریهایی است که به منظور جلوگیری از ورورد پشه، به پشت پنجره ها قرار می دهند.
کاغذ قالب ساخته
این نوع کاغذ روی یک خمرۀ استوانه ای یا قالب استوانه ای، ساخته می شود وآب کشی خمیر شل، از طریق تور فلزی که در سطح استوانۀ چرخشی قالب است صورت می گیرد.بدین ترتیب که قسمتی از قالب در محلول رقیق خمیر، قرار گرفته وآب از سطح داخلی آن مکیده می شود ودر نتیجه، صفحه نمد مانندی از رشته ها الیاف روی سطح خارجی استوانه، شکل می گیرد وهنگامی که خمیر از ظرف محلول خارج می شود وبه صورت نمدی بی انتها در می آید وبدین صورت است که کاغذ قالب ساخته، می توان بدون انتها، یعنی بسیار طویل ساخته شود.در ضمن کاغذدست ساز الیاف را در جهت دوران استوانه ترتیب داده واین باعث می شود که این نوع کاغذ در جهت طول(جهت چرخش استوانه) محکمتر از جهت عرضی آن شود. کاغذ قالب ساخته می تواند دو یا چهار لبۀ قابی داشته باشد(لبۀ قابی اثری است که قاب، بر لبۀ خمیر روی قالب کاغذ دست ساز می گذارد.) واین لبه ها برای آنهایی که با کاغذ آشنایی کامل ندارند به نظر یک کاغذ دست ساز می آید. لیکن با بررسی دقیق یک ورق کاغذ قالب ساخته، متوجه یکسان بودن کلفتی لبۀ قابی خواهیم شد، همچنین نداشتن ویژگیهای کاغذ دست ساز وهمانندی تمام اوراق کاغذ قالب ساخته، نشانه های دیگری برای تشخیص آن از کاغذ دست ساز خواهد شد.باید یک ورق کاغذ قالب ساخته را در کنار یک ورق کاغذ دست ساز( چون کاغذ خوابیده یا کاغذ بافته شده) قرار دهید وبالمس یا پاره کردن وتا کردن هر یک، تفاوت آنها را واقعأ حس کنید
کاغذ ماشینی
ماشین کاغذ ساز توسط شخصی به نام نکولالوئی روبراختراع شد.این ماشین برای اولین بار می توانست کاغذی بدون انتها وبه پهنای ماشین بسازد،شگفت آنکه در آن زمان، این طاقۀ طویل کاغذ را برش داده وروی بندهایی از موی اسب، در اطاق های مخصوصی خشک می کردند، شاید دلیل این امر آن بوده که در آن زمان احتیاج به کاغذی بدین اندازه بزرگ نبود واغلب پرسهای چاپی آن قدر توسعه داده نشده بودند که بتوانند از این طاقۀ کاغذ استفاده کنند، تا این که به مرور زمان دستگاه خشک کن در خود ماشین تعبیه شد وامروز انسان می تواند یک ورق کاغذ بی انتها را بدون آنکه دست، هیچ نقشی در آن داشته باشد بسازد.ماشینهای مدرن کاغذ سازی مثل فورد رینیر امروزه به صورت هیولایی عظیم در آمده اند که به صورت خودکار وبا کمک رایانه کنترل می شوند.کاغذ قالب ساخته ممکن است دو یا چهار لبۀ قابی داشته باشد. برای د ولبۀ قابی پارچه های ضد آب را در انتهای نمد های ماشینی قرار می دهندوبرای چهار لبه، پارچه های آب بیشتری را در طولهای معینی ودر وسط نمدهای ماشینی قرار می دهند.
ضایع شدن اسناد مکتوب غالبأ نتیجه صدماتی است که به صور گوناگون به آن اسناد وارد می شود.در این مختصر به تشخیص عوامل فیزیکی- شیمیایی این صدمات می نشینیم: رطوبت ، دما، نور، آلودگی هوا ومواد مضر درونی، عوامل زیست شناختی قارچها، حشرات وجوندگان حوادث طبیعی ودر آخر کار صدمات وارده از سوی انسان.آنچه کهنگی طبیعی کاغذ نامیده شد، اصولأ نتیجه تأثیرات آهسته وتدریجی عوامل مخرب فیزیکی-شیمیایی است.جزئیات واهمیت نسبی مکانسیمهای این تخریب هنوز بخوبی شناخته نشده اند. با این همه، می توانیم به طور شماتیک آنها را در سه گروه طبقه بندی کنیم: هیدرولیز اسیدی،اکسیده شدن وواکنشهای فتو شیمیایی.
1-مکانیسمهای اصلی ضایع شدن کاغذ
برای فهم این مکانیسمها، قبل از هر چیز به یاد ساختار سلولزی می افتیم
1-1-هیدرولیز اسیدی
سلولز در مقابل رطوبت واسیدی بودن محیط از طریق (هیدرولیز ) از هم می پاشد.این واکنش به دلیل وجود محیط اسیدی در هوای آلوده یا مواد درون کاغذ روی می دهد.اسیدیته محیط با حضور یونهای هیدروژن واتمهای هیدروژن عاری از تنها الکترون مشخص وبا علامت PH نمایش داده می شود. مقدارPHاز صفر تا چهارده درجه بندی شده است. یک واحد مطابق است با فاکتور 10 از هیدروژن مثبت.مقدار 7خنثی بودن را نشان می دهد.هر مقدار بالاتر از 7 حاکی از قلیایی بودن است وهر مقدار کمتر از 7می رساند که محیط اسیدی است. اسیدها به شیوه کاتالیتیک روی سلولز اثر می کنند.ابتدا مجموعه ای واسطه ای میان یک یون هیدروژن مثبت ویک اتم اکسیژن با پیوندی گلوکز، تشکیل می شود. سپس واکنشی آرام روی می دهد واین پیوند از هم می گسلد واز نو یون هیدروژن تشکیل می شود.اسید براحتی می تواند به قسمتهای معروف بی شکل نفوذ وزنجیره های (پولیمریک) را قطع کند. ساختار کاغذ از طریق هیدرولیز صدمه می بیند ومقاومت مکانیکی آن از دست می رود. در سلولز یک برگ کاغذ، شمار مولکولهای گلوکز از 500تا 1500 در نوسان است حال آنکه پلیمر طبیعی یا سلولز اولیه که در فرایند ساختن کاغذ تغییری نیافته ممکن است تا ده هزار واحد برسد.اگر تعداد مونومرها پایین تر از200تا 250 باشد، کاغذ حتی با لمس کردن از هم می پاشد.تغییرات از محیط نیز در صدمات وارده به چرم نقش مهمی ایفا میکنند.در رطوبت نسبی بالاتر از 60 درصد، زنجیره مولکولهای کولاژن از طریق هدرولیز در هم می شکند وآن پدیده در نابودی ساختار چرم وافزایش قدرت نفوذ آب در نسوج آن، متجلی می شود.سرعت هیدرولیز اسیدی به نوع دباغی چرم بستگی دارد. چرمهایی که با مواد گیاهی دباغی واز آنها غالبأ در جلد کردن کتب استفاده می شود- در میان ضعیف ترین انواع چرمها قرار دارند.
2-1اکسیداسیون
مولکولهای سلولزی در مقابل اثرات مواد اکسید کننده نیز حساس اند: اکسیژن هوا وپسمانده- های مواد پاک کننده فی المثل ازجنس کلر، ترکیبات مس، آهن وکبالت می توانند نقش کاتالیزور را ایفا کنند وبه سرعت واکنش بیافزایند.ماحصل اکسیداسیون ممکن است باز شدن وگسستن یک مولکول گلوکز باشد؛در حالی که به دلیل انفصال پیوند های گلوکزی این خود زنجیره است که در هم می شکند. با این همه، به حسب محل وقوع اکسیداسیون روی زنجیره، پیوند های گلوکزی ممکن است سست شوند وحتی در شرایط نگهداری مناسب نیز، براحتی از هم بگسلند. در برخی از موارد اکسیداسیون شدید، ممکن است پارگی در خود پیوند های گلوکزی روی دهد.
3-1صدمات فتو شیمیایی
بیشتر مواردی که در ترکیب کاغذ های جدید به کار می روند، قادرند نورهای مرئی وفرابنفش را جذب کنند. در سطح مولکولی،هر مولکول مقدار معینی از نور را جذب می کند. تحریکاتی که از این جذب انرژی نتیجه می شود، می تواند پارگی پیوندی بین اتمی را با تشکیلات ریشه ها به دنبال آورد.به طور کلی اتصالی که پاره می شود همان اتصالی است که مسئول جذب نور بوده است.سرانجام مولکولی که حاصل می شود، ممکن است از نو با خود انتظام یابد یا واکنشهایی در مولکولهای مجاوربرانگیزد.تولیداتی که ثمرۀ این اضمحلال است، غالبأ بسیار پیچیده وغامض.واکنشهای فتو شیمیایی در نهایت، نابودی رنگ وتخریب کاغذ را موجب خواهند شد.هر یک از قطعات کاغذ در تماس با حرارت ورطوبت ممکن است اکسیده وهیدرولیز شود. دراین هنگام کاغذ بسیار شکننده می شود ورنگ آن به زردی گراید.لونر وویلسون ثابت کرده اند نوری که به کاغذ صدمه می زند تشکیل از طول موجهایی میان 330و440 نانومتر .گر چه اشعه فرا بنفش کاغذ را اکسیده میکند؛ اما مستقیمأ روی مولکولهای سلولزی تأثیر نمی گذارد .بعکس نور فرا بنفش نخست روی دیگر مواد متشکله و نالخصیهای کاغذ (لیگنین، موادی که از اضمحلال رنگها حاصل می شود، عوامل چسبنده ) که بهتر نور جذب می کنند، عمل می کند.بنابراین در آغاز این ناخالصیها برای سلولز نوعی چتر حمایت در مقابل نور هستند؛ اما بعد حاصل این واکنش به سلولز حمله می برد، زنجیره های مولکولی در هم می شکند وکاغذ را تضعیف می کند. پرتو مادون قرمز می تواند روی مواد، واکنشهای اکسیداسیون وصدمات ناشی از حرارت برانگیزد.تأثیر حرارتی این پرتوها، باعث می شودآبی که در ساختار ماده وجود دارد نیز خشک می شود.
2-عوامل اقلیمی
دما ورطوبت عوامل بسیار مهمی هستند که هرگاه از مرزهای معینی فراتر روند، می توانند خسارتی غیر قابل جبران به مواریث مکتوب وارد سازند.کاغذ که اصولأ از الیاف سلولزی تشکیل شده، عنصری بسیار جاذب رطوبت است.بنابراین، خاصه های فیزیکی وشیمیایی آن به میزان رطوبت موجود در اتمسفر بستگی دارد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 56 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پیدایش کاغذ
