دانلود کنش پژوهی بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و تعهد سازمانی مدارس متوسطه اول از دیدگاه دبیران با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 225
مقدمه
چون انسان موجودی است زیستی و روانی، لذا نیازهای او در قلمرو زیستی و روانی قرار دارد . سرشت نیازمند انسانی او را به زندگی اجتماعی سوق می دهدو به او می آموزد که باید روابط خود را با محیط و انسان ها برقرار سازد. محیط بی جان و جاندار قادر به تاثیر در او هستند، در سایه تاثیرات محیطی انسان ها ، عکس العمل نشان می دهند وبه زبان روان شناسی از خود بروز رفتار می کنند (عسکریان، 1383، ص 75 و 76).
شخصیت هر عضو سازمانی در قالب الگوهای رفتار سازمانی او مشخص می شود، الگوهای رفتاری فرد در سازمان می تواند تابعی از الگوهای مدیریتی آن سازمان باشد. شخصیتی که زیرساز آن، شخصیت خود فرد قبل از ورود به سازمان است و تاثیرات عوامل محیطی مختلف در سازمان در لایه های فرهنگی فرد از عوامل تشکیل دهندة شخصیت اوست. (عسکریان، 1385، ص 102)
پس رفتار سازمانی از کنش ها و واکنش هاییکه اعضای سازمان با در نظر گرفتن تاثیر فرهنگ و هویت سازمانی، ارزش های رایج، هدف مشترک سازمانی، هماهنگی یا فعالیت سایر افراد سازمان از خود بروز می دهند، تشکیل یافته است. به طور کلی زمانی که فرد وارد سازمان می شود، انتظار دارد در قبال در اختیار دادن انرژی و مهارت خود ، از سازمان دریافتی داشته باشد . یعنی یک مبادله و معامله ای بین فرد و سازمان پدید می آید و این رابطه زمانی موفقیت آمیز تلقی می شود که فرد احساس کند توانایی و مهارتی که در اختیار سازمان قرار می دهد کمتر از حقوق و مزایایی است که دریافت می کند و سازمان نیز با توجه به مخارجی که افراد می پردازند، منفعت قابل قبولی را به دست می آورد . بنابراین هنگامی که دو طرف موجود در رابطه سازمانی خشنود باشند، پدیده ای رخ می دهد که به آن سینرژی می گویند(نیاز آذری، 1381، ص 46 و ص 61)
به عبارت دیگر فرایند رهبریت اثری مستقیم بر توانایی سازمان در ارضای نیاز های کارمندان، ایجاد جو مطلوب کاری و اثر بخشی دارد. این فرایند شامل مباحثی از جمله مهارت های رهبریت، استراتژی ها ، رفتار، خط مش های مدیریت یا بوروکراسی: ارتباطات، حل درگیری ها و مسائل، انگیزش، تعهد به اهداف سازمانی و روحیه می باشد (شیرازی، 1373، ص 282).
یکی از عناصر عمده ای که تشکل سازمان های آموزشی بدون آن امکان پذیر نیستند ، نیروی انسانی آموزشی آن سازمان ها یعنی معلم است که صرفاً در امر تدریس و برخوردار بودن معلم از دانش وسیع نمی تواند، ملاک اصلی برای اشتغال پایگاه اجتماعی و مقام معنوی معلم باشد، بلکه شرایط خاص دیگری نیز می خواهد ، برخورداری از شرایط خاص، به منظور ایجاد دگرگونی های لازم در فتار دانش آموز و تکمیل استنتاجات او از مفاهیم است (عسکریان، 1385، ص 47).
بنابراین وجود نیروی انسانی وفادار به اهداف و ارزش های سازمان و تمایل به حفظ عضویت در آن تمایل خواهد داشت که با تمام تلاش و کوشش خود فراتر از وظایف و مسئولیت های تعیین شده در چارچوب شرح و شغل فعالیت می کند . چرا که احساس تعهد درونی و الزام عملی نسبت به وظیفه بزرگترین عامل اجرایی برای ممانعت از هر گونه قصور در انجام کار می باشد (بابایی،1376، ص 55).
از میان همه اشکال تعهد، تعهد سازمانی لذت بخش تر، پر جاذبه تر، رایج تر به نظر می رسد به طوری که این علاقه مندی و توجه از طریق مطالعات متعددی که روابط بین تعهد سازمانی و پیش شرطها و پیامدهایش را مورد بررسی قرار داده اند قابل مشاهده است (اشرفی، 1374).
اما انچه که به دنبال تلاش های علمی قابل ملاحظه ای که در دهه های اخیر صورت گرفته و در پی توضیح و سنجش جو اجتماعی مدارس بوده، بحث سلامت سازمانی جلب نظر می کند.
سلامت سازمانی به وضعی فراتر از اثر بخشی کوتاه مدت سازمان دلالت داشته و به مجموعه ای از خصایص سازمانی نسبتاً پر دوام اشاره می کند،یک سازمان سالم،به این معنا ، نه فقط در محیط خود پایدار می ماند،بلکه دردراز مدت قادر است به اندازه کافی با محیط خود سازگار شده، توانائیهای لازم را برای بقای خود پیوسته ایجاد کند و گسترش دهد (مایلز، 1969).
در این تحقیق بحث سلامت سازمانی و رابطه آن با تعهد سازمانی از دیدگاه دبیران مطرح است.
که جهت رسیدن به وضع مطلوب و اثر بخش که ناشی از رضایت شغلی درسازمان (مدارس) است می توان به عوامل مختلفی از جمله سلامت سازمانی اشاره کرد که در راستای تحقق سلامت شازمانی، تعهد سازمانی نیز برآورده خواهد شد ، که این تحقیق رابطه بین این دو مقدار می باشد.
بیان مسئله
بسیاری از مردم در داخل یک سازمان متولدشده ، در سازمانی دیگر تحصیل کرده و بسیاری از دارایی خود را از سازمان کسب کرده اندو در درون یک سازمان از دنیا رفته اند. بسیاری از فعالیت های آنها توسط سازمانی به نام دولت تنظیم می شود اکثر افراد بالغ بهترین ایام عمرشان را به کار برای سازمان ها و داخل آنها می گذرانند . پس سازمان ها تاثیری بر زندگی انسان ها ندارند و توجه به علل و چگونگی اقدامات سازمان ها لازم است (الوانی، 1380، ص 16).
یکی از چار چوب های نظری مشهور سودمند در مورد تعریف و توضیح و سنجش جو اجتماعی مدارس سلامت سازمانی است اندیشه سلامت کامل در این سازمان ، توجه را به عواملی که رشد و شکوفایی آن را تسهیل و نیز به شرایطی که از پویا ییهای کامل آن جلویگری می کنند، جلب میکند.
بررسی سلامت سازمانی یک سازمان آموزشی ، احتمالاً در ایجاد تعهد سازمانی و رضایت شغلی نیز یاری بخش است.
یک سازمان سالم، نه فقط در محیط خود پایدار می ماند، بلکه در دراز مدت قادر است به اندازه کافی با محیط خود سازگار شده، توانائیهای لزم را برای بقا خود پیوسته ایجاد کندو گسترش دهد (مایلز1999).
انسان کوشش می کند که بر اساس یک عمل فکری مبنای معقول برای رفتار خود بیاید. علت این است که انسان در بین صد ها هزار انواع موجودات که دارای مغز هستند، تنها موجودی است که در بسیار موارد با‌آگاهی نسبت به خود و دنیای اطراف تفکر می نماید و با توجه به عوامل ارثی و پرورش شخصیت خودرفتار خاصی را صحیح و منطقی جلوه می دهد. رفتار مفهوم هدفمدار است. یعنی جهت حصول هدف خاصی برانگیخته می شود و ممکن است همواره آگاهانه و به صورت ناخودآگاه سرزند. واحد اساسی رفتار فعالیت است. به عبارت دیگر رفتار سلسله ای از فعالیت ها است که در یک واحد زمانی از یک نفر بروز می کند (نیاز آذری، 1381، ص44).
پس فردی که به عضویت یک سازمان آموزشی درآمده، وظیفه وشغلی به اومحول شده و از ان پس ارتباط و تعهد بین او وسازمان آموزشی ایجاد می شود. (نیاز آذری، 1381،ص 47).
بنابراین یکی از دغدغه های بسیاری از سازمان ها به ویژه سازمان های آموزشی که رابطه تنگاتنگی با انسان ها دارد و از حساس ترین و پیچیچده ترین سازمان ها به حساب می آیند . تعهد نیروهای انسانی این سازمان ها به کار و حرفه خویش است چرا که بدون تعهد و دلسوزی مربی نمی تواند رابطه مطلوبی با کارکنان و به ویژه دانش آموزان برقرار کند و وظیفه ی خطیر آموزش و پرورش را در آن ها به منصه ظهور برساند و از آنجایی که عوامل بسیاری در این امر دخیل هستند پس مطالعه ی این عوامل به ما کمک می کند شرایط و ویژگی های محیط سالم را که از هر گونه فشار نابجا از طرف محیط خارجی بوده و نیز ارتباط منطقی با جامعه دارد، را بشناسیم و با استفاده ی بهینه از تمامی عوامل بتوانیم تمامی شرایط را برای تعلیم و تربیت فراهم سازیم.
تعهد سازمانی مقولة مهم و حیاتی در سازمان ها بوده که عمر نسبتاً کوتاهی از آن در مدیریت رفتار سازمانی سپری شده است. تعهد سازمانی افراد با توجه به ساختار سازمان از لحاظ تمرکز، تکراری بودن، ارتباطات مناسب، اندازه سازمان، حقوق و فرصت های ارتقاء،عادلانه بودن، توزیع انسجام، بار نقش و همچنین ویژگی های فردی شامل مشارکت شغلی،سابقه فرصت، میزان تحصیلات، تجربه خدمت و ویژگی های محیطی شامل فرصت های شغلی و مسئولیت خانوادگی تفاوت دارد (ساروقی، 1375، ص68).
هر اندازه فرد در شغل محوله دارای سطح بالاتری از مسئولیت ، استقلال و شغل مورد علاقه و غیر تکراری باشد تعهد سازمانی بیشتری ابراز می دارد، همچنین افرادی که از سرپرستان خود و عدالت ارزیابی بازده کاری خویش، رضایت بیشتری دارند و احساس می کنند که سازمان در مسائل رفاهی به آنان توجه بیشتری دارد، سطح تعهد بالاتر دارند،در مقابل فرصتهای ارتقاء شغل کمتر، تنش بیشتر و ابهامات مربوط به شغل تمایل به نشان دادن سطح پایین تر تعهد را به وجود
می آورد(استرون، 1377، ص 73)
کنش پژوهی بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و تعهد سازمانی مدارس متوسطه اول از دیدگاه دبیران
